Whitehead'in organizma felsefesi ve felsefi arkaplanı
Whitehead's philosophy of organism and its philosophical background
- Tez No: 666320
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜÇLÜ ATEŞOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Process, Philosophy of Organism, Causality, Perception, Reductionism, Chaos Theory
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Alfred North Whitehead (1861-1947) İngiliz matematikçi ve filozoftur. Fizikte görelilik ve kuantum teorilerinin ortaya çıkmaya başladığı tarihlerde çalışmalarını sürdürdüğü ve bu teoriler Whitehead'in hâkim olduğu matematiksel bir dille ortaya koyulduğu için bilimde ortaya çıkan yenilikleri o jenerasyon içerisinde anlayıp yorumlayabilen sayılı isimden biri olmuştur. Whitehead bu gibi yeniliklerin sadece bir yorumunu yapmakla kalmamış fakat aynı zamanda Batı'daki doğaya dair genel anlayışı bu teorilerin çeşitli sonuçlarına göre güncellemeye imkân sağlayacak bir sistem oluşturmuştur. Bu açıdan Whitehead'in felsefesi kendisinden önceki felsefi düşüncelerin ve doğaya dair anlayışların eleştirisini içerir. Bu eleştirileri doğaya dair kapsamlı bir metafiziksel ontoloji kurmak için kullanmıştır. Fakat felsefe içerisinde metafizik ve ontoloji kavramları geri planda kaldığı için Whitehead'in felsefesi de hak ettiği ilgiyi görmemiştir. Bu çalışmada Whitehead'in felsefesini ortaya koyarken kullandığı kavramlar ve bu kavramların nasıl dönüştüğü incelenmiş ve felsefesindeki bu dönüşüm uyarınca Whitehead'in doğaya dair düşüncelerine paralellikleri olduğunu göstermeye çalıştığım çeşitli modeller ele alınmıştır. Buna göre Whitehead'in metafiziksel sisteminin en kapsamlı hali olan Process and Reality çalışmasında ortaya koyulmuş tartışmalar düşünce tarihiyle bağlantılı olarak incelenmiştir. Daha sonra Whitehead'in kullandığı kavramlarda yaşanan değişim üzerinden son dönem çalışmalarındaki tartışmaları vurgulanmıştır. Bununla birlikte indirgemecilik karşısında kaos teorisinin genel hatları Whitehead'in aklındaki doğayı yansıtabilecek bir düşünce sistemi olarak incelenmiştir. Bunun bir sonucu olarak başka disiplinler ya da tartışmalar üzerinden benzer bir düşünce hattında ilerlemiş çeşitli düşünürlerin Whitehead'le olan felsefi yakınlıkları önerilmiştir. Anahtar Kavramlar: Süreç, Organizma Felsefesi, Nedensellik, Algı, İndirgemecilik, Kaos Teorisi
Özet (Çeviri)
Alfred North Whitehead (1861-1947) was a British matematician and philosopher. Since his academically active period coincides with the rise of theory of relativity and quantum theory in physics, and these theories were generally expressed in mathematical language which Whitehead had mastered he was one of the few figures within that generation to understand and interpret the scientific innovations without delay. Whitehead proposed not only an interpretation of these innovations but also a philosophical system within which it was possible to update the notion of nature which has been prominent in the West, according to the results of these theories. In that respect Whitehead's philosophy consists of a series of criticisms and commentaries on philosophical ideas and old notions of nature before him. He utilized these criticisms in order to establish an extensive metaphysical ontology concerning nature. However, for the reason that the concepts of metaphysics and ontology have been disregarded for some long time Whitehead's philosophy did not receive the attention that it deserved. In this work, the concepts which Whitehead uses to elaborate his philosophy are examined. Further, how these concepts have transformed throughout his work is emphasized and according to this transformation various models which bear analogies to Whitehead's ideas regarding nature are discussed. Accordingly, arguments that are present in Process and Reality, the most extensive work in which he proposed his metaphysical system, are examined in comparison with the history of thought in general. Then his arguments within his late philosophy are emphasized in the context of his transformed concepts. At the same time, the general outline of chaos theory against reductionism are proposed to have significant parallels to Whitehead's idea of nature. As a consequence, various other thinkers who worked in different domains but arrived at the same understanding of philosophy as Whitehead are proposed to have possible significance in future Whitehead studies.
Benzer Tezler
- Alfred North Whitehead'e göre oluşan din
Religion in the making according to Alfred North Whitehead
MERYEM DÖKMECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN KOÇ
- Whitehead felsefesinde düşünce ve zaman
Thought and time in Whitehead philosophy
ORHAN FATİH TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefePamukkale ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH SULTAN MEHMET ÖZTÜRK
- Whitehead'in kozmoloji anlayışının ahlaki otonomi ile ilişkisi
The relation between Whitehead's understanding of cosmology and moral autonomy
ELİF YAVUZYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinGiresun ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÇAKMAK
- Whitehead'de deneyim kavramı
The concept of experience in whitehead's philosophy
MUAMMER ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTUĞRUL RUFAYİ TURAN
- Kant'ın zaman ve mekân görülerinin çağdaş dönemdeki dönüşümleri
The transformations of Kant's intuitions of time and space in the contemporary period
RESUL YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2024
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAYLAGÜL CERAN KARATAŞ