19. yüzyıl Türk kadın hattatları
19th century Turkish female calligraphers
- Tez No: 667241
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ S. BİLGE GÜNCEOĞLU KARAÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 320
Özet
Hat sanatı, Arap harflerini estetik kaidelere bağlı kalarak yazma sanatıdır. Arapların elinde doğmuş olan hat sanatı Osmanlıların elinde mükemmel seviyesine ulaşmıştır. Şeyh Hamdullah ile birlikte hat sanatında“Türk Hat Sanatı”devri başlamış, Osmanlı hat sanatı ekolü kurulmuştur. Şeyh'ten sonra 19. Yüzyıla kadar Hafız Osman gibi büyük hattatlarda yetişmiştir. 19. Yüzyıl hat sanatının altın çağı olmuştur. Bu çağ, Mustafa Râkım, Sâmi Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi gibi büyük hattatların yanında Esmâ İbret Hanım, Zahide Selma Hanım gibi büyük kadın hattatlarının da yaşadığı çağdır. Kadın hattatlar hakkında bildiri, makale gibi çalışmalar yapılmış olsa da yetişme koşulları, ürettikleri eserler, gördükleri eğitim gibi konularda detaylı bir tez çalışması yapılmamıştır. Araştırmada bu eksiklikler giderilmeye çalışılmıştır. Ayrıca 19. Yüzyılda Dünya'da ve Osmanlıda genel durum, bu çağın kadınları, kadınların yetiştiği koşullar, meslek seçimleri, gelişimleri, kadın hareketleri, kadınlara dair yayınlar da irdelenmiştir. T.İ.E.M.'den 14 eser, T.S.M.'den 8 eser, T.V.H.S.M. den de 4 eser alınmıştır. Çalışma kapsamında toplam 23 kadın hattat, 28 eser incelenmiştir. İnceleme doğrultusunda eser kataloğu, işleme yazı mürekkeple yazılmış yazı olarak sınıflandırılarak oluşturulmuştur. Kataloglarda eserlerin detaylandırılmış bilgileri yer almıştır. Eserlerin teknik ve estetik özellikleri incelenmiş, incelemelerden yola çıkılarak çizelgeler oluşturulmuştur. Bazı hattatların birden fazla eseri olduğu görülmüştür. Elde edilen veriler kadın hattatların tek bir yazı çeşidine bağlı kalmadan hemen hemen bütün yazı çeşitlerinde eser ürettiklerini göstermiştir. Yazılan eserlerin metin içerikleri incelendiğinde eserlerin farklı içeriklere sahip oldukları görülmüştür. Eserlerin 6'sı icâzetnâme, icâzetnâmelerin 3'ü hilye-i şeriftir. İncelenen eserlerin metin içerikleri hilye-i şerif dışında hadis, şiir, dua ve âyet olmuştur. Eserlerin içerik bakımından zengin olduğu görülmüştür. Tez konusuna uygun olarak; 5 tanesi incelenen metinlerden, 2 tanesi bir kadın hattat olmaktan yola çıkılarak oluşturulan orjinal (Yasin Suresi'nin son sayfası ve“Bu da geçer yahu!”) olmak üzere 7 tane özgün tasarım yapılmıştır. Kadın hattatların eserlerinden seçilen metinler, günümüz bakış açısıyla yeniden yorumlanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda sonuç olarak; kadın hattatlar konusunda kaynak çok kısıtlıdır. Ortaya çıkarılmayı bekleyen pek çok kadın hattat ve eserlerinin var olduğu düşünülmektedir. Hat sanatına sağlayacağı katkılar ve geleceğin kadın hattatlarına yol göstermesi açısından bu konu üzerine çalışmalar yapılmalı ve desteklenmelidir.
Özet (Çeviri)
Calligraphy is the art of writing Arabic letters adhering to aesthetic rules. The art of calligraphy, born in the hands of the Arabs, reached its perfect level in the hands of the Ottomans. The era of“Turkish Calligraphy”started in the art of calligraphy with Sheikh Hamdullah, and the Ottoman calligraphy school was established. After the Sheikh, great calligraphers such as Hafız Osman were also brought up until the 19th century. The 19th century was the golden age of calligraphy. This is the age of great female calligraphers such as Esmâ İbret Hanım and Zahide Selma Hanım as well as great calligraphers such as Mustafa Râkım, Sâmi Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi. Although there have been studies such as papers and articles about female calligraphers, a detailed thesis has not been conducted on subjects such as growing up conditions, the works they produced, the education they received. In the research, these deficiencies were tried to be eliminated. In addition, the general situation in the world and the Ottoman Empire in the 19th century, women of this age, the conditions under which women were raised, their career choices, their development, women's movements and publications on women were also discussed.14 works from T.İ.E.M., 8 works from T.S.M., 4 works from T.V.H.S.M. Within the scope of the study, a total of 23 female calligraphers and 28 works were examined. In line with the examination, the catalog of works was created by classifying the handwritten text as written in ink. Detailed information of the works was included in the catalogs. The technical and aesthetic features of the works were examined, the charts were created based on the examinations. It was seen that some calligraphers had more than one work. The data obtained showed that female calligraphers produced works in almost all types of writing, regardless of a single script type. When the text contents of the written works were examined, it was seen that the works had different contents. 6 of the works are icâzetnâme, 3 of them are hilye-i sharif. The text contents of the studied works were hadith, poetry, prayer and verse, except hilye-i sharif. It has been observed that the works are rich in content. In accordance with the thesis topic; 7 original designs were made, 5 of which were examined texts, 2 of which were created based on being a female calligrapher and original (last page of Surah Yasin and“This is passable!”). The texts selected from the works of female calligraphers have been reinterpreted with a contemporary perspective. As a result, in line with the data obtained from this study; The resources for female calligraphers are very limited. It is thought that there are many female calligraphers and their works waiting to be unearthed. In order to contribute to the art of calligraphy and to guide the future women calligraphers, studies on this subject should be carried out and supported.
Benzer Tezler
- Celî Dîvanî yazının XIX ve XX. yüzyıl örnekleri üzerinden yazı üsluplarının incelenmesi
Examination of Celi Divani writing styles through 19th and 20th century examples
YUNUS EMRE ÇELİK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. GÜL GÜNEY ZİNCİR
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ÖKSÜZ
- Guy de Maupassant'ın ve Ömer Seyfettin'in öykülerindeki kötümserlik görüngesinden karşılaştırmalı kadın imgesi
The comparative image of woman from the perspective of pessimism in Guy de Maupassant's and Ömer Seyfettin's stories
ELİF MİLLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Karşılaştırmalı EdebiyatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TİLDA SAYDI
- 19. yüzyıl Türk romanında annelik olgusu (1870-1900)
The phenomenon of motherhood in the 19th century Turkish novel (1870-1900)
ZEHRA KAPLAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ERAYDIN ARGUNŞAH
- 19. yüzyıl Türk romanında okuma kültürü
Reading culture in the 19th century Turkish novel
ÖZGE AKSOY SERDAROĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
PROF. DR. NESRİN KARACA
- The female character in realistic fiction: A comparative analysis of Jane Eyre and Çalıkuşu
Realist romanda kadın karakterler: Jane Eyre ve Çalıkuşu'nun karşılaştırmalı analizi
UTKU ALBAYRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
İngiliz Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PETRU GOLBAN