Yetişkin bireylerde benlik saygısı ve stresle başa çıkma tarzının psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisinin incelenmesi: Türkiye-İran karşılaştırması
Investigating self-esteem and stress management style's effect on psychological resilience among adult individuals: A comparative study in Iran and Turkey
- Tez No: 668670
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİME ŞENAY GÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Stres, küreselleşmenin yoğun bir biçimde yaşanmasıyla birlikte hem bireysel hem de kurumsal düzeyde büyük tehlike arz eder hale gelmiştir. Bu durum Türkiye ve İran gibi ülkelerde de büyük oranda artmıştır. Yaşamda karşılaşılan çok sayıda stresöre karşılık bireylerin sergiledikleri benlik saygısı ve psikolojik dayanıklılık önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmanın amacı benlik saygısı ve stresle baş etme tarzlarının psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın evrenini; 18 yaşından büyük olup Türkiye'de yaşayan Türk vatandaşları ile Türkiye'de yaşayan, Türkçeyi iyi düzeyde konuşan ve anlayan İran vatandaşı olan bireyler oluşturmaktadır. Sonuç olarak 268'i Türkiye vatandaşı ve 233'ü İran vatandaşı olmak üzere toplam 501 kişi araştırmaya katılmıştır. Örneklemi oluşturan bireylerin benlik saygıları, stresle başa çıkma tarzı ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (BSÖ), Stresle Başa Çıkma Ölçeği (SBÇÖ) ve Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği'yle (PDÖ) belirlenmiştir ve demografik bilgi formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 istatistik paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın temel hipotezlerini ve araştırma sorunlarını test etmek için enter metodlu regresyon analizi, Bağımsız Örneklem T testi ve Tek Yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. Yapılan regresyon analizlerinde hem Türkiye vatandaşlarının hem de İran vatandaşlarının benlik saygısı ve stresle başa çıkma tarzlarının psikolojik dayanıklılığı yordadığı bulunmuştur. Ayrıca Türkiyeli bireylerin benlik saygılarının İranlı bireylerden daha yüksek çıktığı tespit edilmiştir. İran vatandaşlarından farklı olarak Türkiye vatandaşlarından çocuğu olmayan bireylerin benlik saygısı, çocuğu olan bireylerden daha yüksek çıkmıştır. Eğitim durumu itibariyle Türkiye vatandaşlarının stresle başa çıkma tarzında bir farklılık olmamakla birlikte İran vatandaşı olan bireylerin yalnızca çaresiz yaklaşım düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olduğu tespit edilmiştir. İran vatandaşı olup çocuğu olmayan bireylerin daha fazla çaresiz bir yaklaşım içerisinde olduğu ve daha çok sosyal desteğe başvurduğu tespit edilmiştir. Türkiyeli bireyler açısından ise çocuğu olmayanların hem daha çok kendine güvenli yaklaştıkları hem de çaresizlik yaklaşımı sergilediği ve daha fazla sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu bulunmuştur. Çalışmada psikolojik rahatsızlığı olmayan İranlıların, psikolojik rahatsızlığı olanlara oranla daha fazla çaresiz bir yaklaşım içerisinde oldukları belirlenmiştir. Türkiye açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İran vatandaşı olan kadın ve erkeklerin kendilerine ilişkin olumlu özdeğerlendirme düzeylerinde anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Ancak Türkiye vatandaşı olan kadın ve erkeklerin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin birbirine yakın çıktığı görülmüştür. Türkiye vatandaşlarının olumlu özdeğerlendirme ve yeniliklere açık olma konusunda bekâr olanların psikolojik olarak daha dayanıklı oldukları tespit edilmiştir. İranlı vatandaşların medeni durum itibariyle sadece yeniliklere açık olma konusunda Türkiye'yle benzer sonuçlara sahip olduğu belirlenmiştir. Türkiye vatandaşları açısından bakıldığında; lise ve üniversite mezunu olanların, ilköğretim ve lisansüstü mezunlarına göre daha fazla kişisel güçlü yönlerinin olduğuna inandıkları ve yeniliklere açık olduklarını ifade ettikleri görülmektedir. Psikolojik rahatsızlığı olmayan İranlı kişilerin özdeğerlendirmelerini daha olumlu yaptıkları ve Türkiyeli olanların ise yeniliklere daha açık oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Söz konusu olan değişkenler açısından ülkeler arasında bulunulan farklılıklar kültürel ve sosyal yapı çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Stress, along with ever-increasing globalization, has become a major source of threat, either at individual or collective level. This situation is also has increased enormously in countries such as Iran and Turkey. Self-esteem and psychological resilience are playing a crucial role against numerous stressors experienced by individuals over lifetime. This study aimed at investigating the effects of self-esteem and stress management styles on psychological resilience. The target population of this study was over 18 years old Turkish natives and Iranians living in Turkey who were able to speak and understand Turkish well. As a result, 268 Turkish and 233 Iranian individuals (501 in total) were recruited for the study. Self-esteem, stress management strategies, and psychological resilience were explored by Rosenberg's Self-esteem Scale (RSS), Ways of Coping Questionnaire (WCQ) (Folkman & Lazarus, 1980) and Ego-Resilience scale (ER89) which developed by Block and Kerman (Block & Kremen, 1996) through demographic factors among participants. The data obtained through was analyzed using SPSS 20 statistics program. To respond research questions and hypotheses the analysis included enter-method regression, t test and one-way ANOVA. Regression analysis showed self-esteem and stress-management styles predicted psychological resilience in both Iranian and Turkish individuals. Self-esteem was also found to be higher among Turkish individuals than among Iranians. Again, Iranian individuals who had no children, also different from Turkish individuals, had higher self-esteem rates than those with children. Regarding educational status, Turkish individuals showed no difference in stress management styles; however, Iranian individuals differed significantly only in helpless approaching stress management style. It is found that Iranian individuals without children were more using helpless approaching and social support seeking styles. Turkish individuals without children showed more confident approach toward themselves and more helpless approaching with higher needs of social support. In this study Iranian individuals free from mental disorder showed higher rates of helpless approaching regarding individuals with mental disorder; however, there were no difference among Turkish individuals in this regard. A significant difference is found between genders among Iranian individuals for self-esteem self-evaluation. However, Turkish Individuals (i.e., male and females) showed no significant difference for psychological resilience. Turkish single individuals regarding their self-esteem and openness to new experiences showed higher rates of psychological resilience. Iranian individuals regarding their social status were found only to be analogous to Turkish individuals in terms of openness to experience. Respecting Turkish individuals: bachelor and undergraduate students showed stronger beliefs of their personality strength and openness to experience than graduate and high school students. Iranian individuals free from mental problems did better in self-evaluation and Turkish individuals showed more openness to experience. The abovementioned differences which found among individuals from two different countries are discussed in detail from cultural and societal perspective.
Benzer Tezler
- Travma sonrası büyümeyi yordayıcı model: Stresle başa çıkma ve benlik saygısı
The predictive model of post-traumatic growth: Coping with stress and self-efficacy
NURBANU ERKOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KANDEMİR
- Psikosomatik hastalıkların stres değişkenleri ve duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relationship between psychosomatic diseases and stress variables and mood difficulties
NAZAN URAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAİT KAHRAMAN
- Psikolojik yardım alma tutumu ile stresle başa çıkma yöntemleri, denetim odağı ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between psychological help-seeking attitudes, methods ofcoping with stress, locus of control and self-esteem
HURİYE ÖZGE DİNÇBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN DUMAN
- Yetişkin bireylerde benlik saygısının depresyon ve anksiyete ile ilişkisi
The relationship of self-esteem in adult individuals with depression and anxiety
SİBEL PEKÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ARSLANTÜRK
- Yetişkin bireylerde benlik saygısı, boyun eğici davranış ve karakter özelliklerinin bağlanma stillerine göre incelenmesi
Self-esteem, submissive behavior and character features' examination according to attachment styles in adult individuals
SEBAHAT KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA YEŞİM CAN