Geri Dön

İzmir-Ankara-Erzincan Kenet zonu yığışım karmaşığının jeodinamik evrimi (Sivas kuzeyi)

Geodynamic evolution of the accretionary complex from the İzmir-Ankara-Erzincan suture zone (northern Sivas)

  1. Tez No: 668992
  2. Yazar: MUTLU ÖZKAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER FARUK ÇELİK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 272

Özet

Sivas kuzeyindeki Geç Kretase yaşlı Tekelidağ Karmaşığı İzmir-Ankara-Erzincan kenet kuşağının bir bölümünü oluşturmakta olup kuzeyde Tokat Masifi güneyde ise Kırşehir masifiyle tektonik olarak sınırlanmaktadır. Tekelidağ Karmaşığı başlıca serpantinitler, serpantinize ultramafik kayaçlar, kümülat ve izotropik gabrolar, levha daykları, bazaltlar, çamurtaşları, radyolaryalı çörtler, metamorfitler, Üst Jura – Alt Kretase yaşlı sığ denizel çökel kayaçlardan meydana gelmektedir. Ofiyolitik kayaçların tüm kayaç ve mineral kimyası analizlerine göre, okyanus ortası sırtı bazaltlarına (MORB) ve ada yay toleyitlerine (IAT) benzer jeokimyasal özelliklere sahip oldukları tespit edilmiştir. Bazaltik kayaçlarla birlikte gözlenen radyolaryalı çörtlerden Orta Jura'dan Erken Kretase'ye kadar değişen radyolarya fosil toplulukları elde edilmiştir. Radyolarya yaş verileri MORB- ve IAT-tipi bazaltik kayaçların eşzamanlı olarak oluştuklarını göstermektedir. Gabroyik kayaçları kesen plajiyogranit daykının zirkonlarından 168 My kristallenme yaşı elde edilmiştir. Bu yaş verisi, metamorfik ofiyolitik kayaçların (ofiyolit tabanı metamorfitleri) Orta Jura (~167 My) 40Ar-39Ar amfibol soğuma yaşı ile benzerdir. Öte yandan, metamorfik ofiyolite ait meta-plajiyogranit daykının zirkonlarından 188 ± 4 My U-Pb kristallenme yaşı elde edilmiştir. Bu veriler, (i) yitim zonu üstü ofiyolit oluşumun ~ 20 My boyunca aktif ya da dönemsel aktif olduğunu ve (ii) Orta Jura'da yitim zonu üstü ofiyolit oluşumu ile ofiyolit tabanı metamorfitlerinin oluşumunun eş zamanlı olduğunu göstermektedir. 40Ar/39Ar radyometrik tarihlendirme yöntemiyle Tekelidağ Karmaşığı içerisindeki metamorfitlere ait amfibol ve ak mika minerallerinden Orta - Üst Jura'dan Üst Kretase'ye kadar değişen yaşlar tespit edilmiştir. Orta - Üst Jura yaşlı metamorfitler, amfibolit ve yeşilşist fasiyesinde başkalaşıma uğramıştır. Alt Kretase (~ 104 My) başkalaşım yaşı, lavsonit içeren mavişist bloğundan elde edilmiştir. Üst Kretase yaşlı metamorfitlerin başkalaşım yaşları ve litolojik özellikleri çalışma alanının güneyindeki Kırşehir Masifi'yle benzerlik sunmaktadır. Dolayısıyla, bu metamorfitlerin yığışım karmaşığı içerisine tektonik olarak aktarılmış, Kırşehir Masifi'ne ait dilimler olduğu düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

The Late Cretaceous Tekelidağ accretionary complex in northern Sivas is a part of the İzmir-Ankara-Erzincan suture zone which is tectonically bounded by the Tokat Massif to the North and the Kırşehir Massif to the South. The Tekelidağ accretionary complex consists mainly of cumulate and isotropic gabbros, sheeted dykes, basalts, mudstones, radiolarian cherts and the Late Jurassic - Early Cretaceous shallow marine sedimentary rocks. The whole rock and mineral chemistry data from the ophiolitic rocks display the mid-ocean ridge basalts (MORB) and island arc tholeiites (IAT) signatures. Radiolarian fossil assemblages varying from the Middle Jurassic to the Early Cretaceous were obtained from the radiolarian cherts intercalated with the basaltic rocks. Radiolarian age data indicate that MORB- and IAT-type basaltic rocks were simultaneously formed in the oceanic environment. The zircon crystallization age of 168 Ma was obtained from the plagiogranite dike cutting the gabbroic rocks. This age data is similar to 40Ar-39Ar cooling age (the Mid Jurassic, ~ 167 Ma) of amphiboles from the ophiolite-related metamorphic sole rocks. On the other hand, U-Pb crystallization age of 188 ± 4 Ma was obtained from zircons of a meta-plagiogranite dyke of the meta-ophiolite. These data show that (i) the supra-subduction zone ophiolite formation is active or episodic during ~ 20 Ma and (ii) the formation of the supra-subduction zone ophiolite in the Middle Jurassic is contemporaneous with that of the metamorphic sole rocks. Amphibole and white mica minerals from the metamorphic rocks of the Tekelidağ accretionary complex yielded Middle-Late Jurassic to Upper Cretaceous based on the 40Ar-39Ar radiometric dating method. Protoliths of the Middle-Late Jurassic metamorphites were metamorphosed in the amphibolite and the greenschist facies. Early Cretaceous (~ 104 Ma) metamorphic age data was obtained from a blueschist block which contain lawsonite in the mineral association. The metamorphic age data and the lithological characteristics of the Late Cretaceous metamorphic rocks are similar to those of the Kırşehir Massif in the south of the study area. Therefore, these metamorphic rocks, which were tectonically incorporated into the accretionary complex, should be a part of the Kırşehir Massif.

Benzer Tezler

  1. İç Toros okyanusu sorunu

    The Inner Tauride ocean issue

    RAHMİ MELİH ÇÖRTÜK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Jeoloji MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER FARUK ÇELİK

  2. Kurtlapa (Sivas) ve civarının jeolojik özellikleri, uydu görüntüleriyle incelenmesi ve kaya türü spektral yansıma verilerinin toplanması

    Geological characteristics of the Kurtlapa (Sivas) and investigation with the satellite images and collection of rock type spectral reflection data

    GÖKHAN ÇALINAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Jeoloji MühendisliğiSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KAAN ŞEVKİ KAVAK

  3. Artova yığışım karmaşığı ve Tetis okyanusunun jeolojik evrimindeki önemi

    The Artova accretionary complex and its significance for the evolution of Tethys ocean

    RAHMİ MELİH ÇÖRTÜK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Jeoloji MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖMER FARUK ÇELİK

  4. Sivas Havzası kuzeyinde İzmir-Ankara kenet kuşağının tektonostratigrafisi ve deformasyon biçimi (Sivas-KD Anadolu)

    The Tectonostratigraphy and deformation style of the İzmir-Ankara suture zone in the North of Sivas basin (Sivas-NE Anatolia)

    SÜHA ÖZDEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ÖZTÜRK

  5. İç Anadolu florit yataklarının izotop (sr-o-c-s) jeokimyası

    Isotope geochemistry (sr-o-c-s) of central Anatolian fluorite deposits

    PELİN COŞANAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Jeoloji MühendisliğiAnkara Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİM MUTLU