Geri Dön

Temporal clauses in Turkish sign language

Türk işaret dilinde zaman cümlecikleri

  1. Tez No: 669032
  2. Yazar: ASLI ÖZKUL
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR GÖKGÖZ, PROF. DR. MELTEM KELEPİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 231

Özet

Bu tez, Türk İşaret Dilinde (TİD) zaman tümceciklerinin tipolojik, yapısal ve anlamsal özelliklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu tezde, TİD'de sıralılık, eşzamanlılık, süre ve sıklığı ifade eden dört tür zaman tümceciğinin bulunduğu gösterilmektedir. Bunların bazılarının başı ilgeçsel yantümleyiciler olan SONRA, ÖNCE, SÜRE ve GÖRE'dir. Sözdizimsel olarak, zaman tümcecikleri yüklemden önce gelmelidir, yani ana tümcenin solunda veya ana tümcenin öznesi ile yüklemi arasında yer almalıdır. Ayrıca, zaman tümcecikleri, yan tümce özellikleri gösterirler. Yan tümce ilgeçleri ile kurucu oluştururlar ve genelde TİD'de yan tümceler için sınır işaretçisi olarak işlev gören el dışı hareket olan başı öne doğru çıkartma ile işaretlenirler. ÖNCE tümceciklerinde anlamsal olarak boşuna olumsuzluğun görülmesi de, yantümcelemeye dair başka bir kanıttır. Bunlara ek olarak, TİD'deki zaman tümcecikleri, anlamsal özellikleri açısından, daha önce alanyazında önerilmiş soyut anlam kavramlarının görünürlüğüne dair kanıt sağlar: (i) Zemin ve Şekil olarak zaman tümcecikleri ve ana tümceler (Talmy, 1975), (ii) uzamzamansıllık, yani zaman bildiren ögeler arasındaki yer-betimsel ilişki (Demirdache ve Uribe-Extebarria, 1997), (iii) süre bildiren ve süre bildirmeyen zaman tümceciklerin özellikleri ve (iv) zamansıl adıllar olarak göndergeler. Son konu hakkında bu tez, Schlenker'in (2013, 2017) zamansıl değişkenler olarak gönderge noktaları analizini, {süre}'nin bağlı bir kök olduğu zamansıl adılların bu köke biçimce şeklinde eklendiği karmaşık bir işaret olan -SÜRE- ile genişletmektedir. Son olarak, bu çalışma daha önce başka hiçbir işaret dilinde gözlemlenmemiş yeni bir zaman çizgisi önermektedir.

Özet (Çeviri)

This dissertation aims to investigate the typological, structural, and semantic properties of temporal clauses in Turkish Sign Language (TİD). It is shown in this thesis that temporal clauses that denote sequentiality, simultaneity, duration, and frequency are attested in TİD. Some of these are headed by postpositional subordinators AFTER, BEFORE, DURATION, and GÖRE. Syntactically, temporal clauses must occur in the pre-verbal area, i.e. either to the left of the matrix clause or between the matrix subject and the matrix verb. They also display characteristics of subordinated clauses: They form constituents with the postpositional subordinators and they are usually marked by a non-manual marker, head thrust, which functions as a clausal boundary marker in TİD. The presence of semantically vacuous negation in BEFORE-clauses also provides evidence for subordination. Moreover, temporal clauses in TİD provide visible evidence for a number of abstract semantic notions proposed previously: (i) temporal and matrix clauses as Ground and Figure (Talmy, 1975), (ii) spatiotemporality, i.e. topographic relations between temporal arguments (Demirdache and Uribe-Extebarria, 1997), (iii) properties of durational and locating temporal markers, and (iv) loci as temporal variables. Regarding the last topic, this thesis extends Schlenker's (2013, 2017) analysis of loci as temporal variables to a complex sign -DURATION- in which {duration} is the bound root and temporal pronouns attach to this root in the form of clitics. Finally, a new timeline which has not been observed in any other sign language before is proposed.

Benzer Tezler

  1. Facial feature tracking and expression recognition for sign language

    Yüz özniteliklerinin takibi ve işaret dili için ifade tanıma

    İSMAİL ARI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2008

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolBoğaziçi Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. LALE AKARUN

  2. Sınırlı denetim ve anlamsal temsiller ile işaret dili öğrenimi

    Learning sign languages with limited supervision and semantic representations

    YUNUS CAN BİLGE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolHacettepe Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NAZLI İKİZLER CİNBİŞ

  3. Mı̇marlık dı̇lı̇ üzerı̇ne bı̇r ı̇nceleme: Türkı̇ye'dekı̇ güncel mı̇marlık söylemlerı̇ ve mı̇tlerı̇

    An investigation upon language of architecture: Current architectural discourses and myths in Turkey

    GÜZİN ÖZTOK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FUNDA UZ

  4. Çağdaş mimarlıkta anlam sorununun fenomenolojik yorumu

    Başlık çevirisi yok

    PINAR ATAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALPER ÜNLÜ

  5. Konversiyon bozukluğunda beyin fonksiyonlarının PET/MR görüntüleme yöntemi ile değerlendirilmesi

    Evaluation of brain functions in conversion disorder with PET/MRi

    SAFİYE ZEYNEP TATLI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VESİLE ŞENTÜRK CANKORUR