Amasya bölgesi Alevi ocaklarında inanç ve ritüeller: Ali Pir Civan Ocağı örneği
Faith and rituals in the Amasya Alevi region quarrys example of Ali Pir Civan Quarry
- Tez No: 669460
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BEGÜM KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
“Amasya Bölgesi Alevi Ocaklarında İnanç ve Ritüelller: Ali Pir Civan Ocağı Örneği”adını taşıyan bu tez çalışmasında, ocak kavramı üzerine durulmuştur. Ocak, ata ruhlarının ve dedenin bağlı olduğu soy olarak nitelendirilmektedir. İslamiyet öncesi dönemde de atalar kültü inancında karşımıza çıkmaktadır. Anadolu coğrafyasında yaşayan toplumların İslamiyet'e geçişleri ile birlikte ocak ve atalar kültü kavramı İslami çerçeveye uygun hale getirilmiştir. Ocak, heterodoks yapıda olan Anadolu Aleviliği içinde kendini göstermiştir. Anadolu'da ana ocaklar vasıtasıyla alt ocaklar meydana getirilerek büyük bir Alevi Ocakları yelpazesi oluşturulmuştur. Bu yelpazenin neticesinde Anadolu Aleviliği içinde çeşitli pratikler meydana gelmiştir. Bu ritüeller Alevi toplumunun bireysel hayatına ve dini hayatınıda etkilemiştir. Anadolu Aleviliği çevresinde inanç ve ritüeller Amasya ilinin Gümüşhacıköy ilçesine bağlı Sarayözü Köyünde bulunan Ali Pir Civan Ocağı örneği üzerinden ele alınmıştır. Ali Pir Civan Ocağı yörede talip sayısı fazla olan ikinci büyük ocaktır. Özellikle bu çalışmada ocakzâde ve talipler tarafından gerçekleştirilmeye devam ettirilen dini pratikler (cemler) konu edilmiştir. Gerçekleştirilen cem ayinlerinin toplumsal ve bireysel anlamları tespit edilmiştir. Cem ayinleri esnasında ve bireysel hayatta ayrı bir önem verilen kurban ritüelinin Ali Pir Civan Ocağı ve yöre geleneğindeki yeri belirlenmiştir. Alevi toplumu için kutsiyet barındıran kavramlar, cem ayininde okunan nefesler (deyişler) ve Ali Pir Civan'ın türbesi etrafında gerçekleştirilen ritüeller konu edilmiştir. Bunun yanı sıra ocağa ismini veren ve ocağın kurucusu olarak kabul edilen Ali Pir Civan'ın hayatı, yaşadığı dönem, şeceresi, hakkında anlatılan rivayetler aktarılmıştır. Ocak etrafında yaşamakta olan âşık ve Zâkir geleneği üzerine durulmuştur. Ali Pir Civan Ocağı'nda yetişen âşıklar tespit edilmiştir. Bu tez kapsamında ulaşılan sonuç ise ocak kavramının Amasya yöresindeki yansımasıdır. Bunun yanı sıra Amasya yöresi Alevi halkı tarafından birden fazla rivayet üzerinden aktarılan Ali Pir Civan'ın hayatı gün yüzüne çıkartılmıştır. Ali Pir Civan'ın babasının asıl kimliği, Keçeci Baba ve Hacı Bektaş-ı Veli ile olan kan bağı tespit edilmiştir. Yöre halkı tarafından ortak noktada birleştirilemeyen Ali Pir Civan'ın hangi dönemde, kim veya kimler tarafından şehit edildiği aydınlatılmıştır. Ali Pir Civan Ocağı'nın geçmiş dönemdeki taliplerin ritüel ve inanç yapısında meydana gelen değişmeler üzerinde durulmuştur. Ocağın yöre ocaklar ve diğer bölgedeki ocaklarla olan farklılıklar-benzerlikleri tespit edilmiştir. Amasya yöresinde âşık ve zakir kavramlarının ayrı ayrı yürütüldüğü tespit edilmiştir. Ancak aşığın ledün ilmini bildiğini zakir'in bu ilmi bilen aşığın kelamlarını cem ve muhabbet ortamlarında söylemekle yükümlü olduğu aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, which is named as“Faith and Rituals in the Amasya Region Alevi Quarries: Ali Pir Civan Quarry Sample”, the concept of quarry is emphasized. January is described as the lineage to which ancestor spirits and grandfather are attached. In the pre-Islamic period, ancestors appear as a cult. With the transition of societies living in Anatolian geography to Islam, the concept of the cult and ancestors cult has been made in accordance with the Islamic framework. The hearth manifests itself in the Anatolian Alevism, which has a heterodox structure. In Anatolia, the quarries spread from the main quarries to the sub-quarries, forming a large fan. As a result of this range, various practices have been created around the concepts of hearth and grandfather in Anatolian Alevi. These rituals influenced the individual life and religious life of the Alevi community. Beliefs and rituals in the concept of hearth around the Anatolian Alevism were discussed on the example of Ali Pir Civan Quarry in Sarayözü Village of Gümüşhacıköy district of Amasya province. Ali Pir Civan Quarry is the second largest quarry in the region with a high number of suitors. Especially in this study, religious practices (meeting), which are continued to be carried out by the people and suitors, are the subject. The social and individual meanings of the cem rituals were determined. During the Cem rituals and in individual life, the place of sacrifice ritual in Ali Pir Civan Quarry and local tradition is conveyed. The concepts of belief that contain blessings for the Alevi community, the breaths (sayings) read in the cems and the rituals performed around the tomb of Ali Pir Civan. In addition, the rumors about Ali Pir Civan, who gave his name to the hearth and was accepted as the founder of the hearth, were told. The tradition of minstrelsy and psychedelic living around the hearth was emphasized. Lovers grown in the Ali Pir Civan Quarry were identified. The result to be reached within the scope of this thesis is the reflection of the concept of quarry in Amasya region. In addition, the life of Ali Pir Civan, which was conveyed by the Alevi people of the Amasya region over more than one narration, was unearthed. The real identity of Ali Pir Civan's father, the blood ties with Keçeci Baba and Hacı Bektaş-ı Veli were determined. It was clarified by whom or by whom Ali Pir Civan was martyred by the local people. The changes in the ritual and belief structure of the suitors of the Ali Pir Civan Quarry in the previous period were emphasized. The differences and similarities of the quarry with the local quarries and other quarries were determined. It has been determined that the concepts of minstrelsy and poverty are carried out separately in Amasya region. It is stated that the lover knows the knowledge of the led and that zakir is obliged to sing the words of the lover who knows this knowledge in cem and conversation.
Benzer Tezler
- Merzifon ve Gümüşhacıköy (Amasya) zakirlik geleneği
Merzifon and Gümüşhacıköy (Amasya) zakirlik tradition
FEDAİ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Balıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞAHİN
- Amasya bölgesi agrega rezervlerinin hazır beton agregası olarak kullanım imkanlarının araştırılması
A Researche on the usage possibilities of aggregate reserves in Amasya region as ready concrete aggregate
GÜVEN GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYapı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. METİN ARSLAN
- Tectonostratigraphy and neotectonic characteristics of the southern margin of Merzifon-Suluova basın (central pontides, Amasya)
Merzifon-Suluova havzasının güney kenarının tektono stratigrafisi ve neotektonik özellikleri (orta pontidler, Amasya)
F.BORA ROJAY
Doktora
İngilizce
1993
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KOÇYİĞİT
- Amasya İli süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal durumu ve ahır mekanizasyonu üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
AHMET AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarım Makineleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAZANFER ERGÜNEŞ
- Rüzgar enerji santrallerinin yerleşim yeri tespitinde MOORA yönteminin kullanılması
Usage of MOORA method in the selection of the wind power plants site
MUSTAFA GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiAmasya ÜniversitesiTeknoloji ve İnovasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN UFUK ERGÜL