Geri Dön

Eski Uygur mektuplarının incelenmesi ve söz varlığının Hakasça ile karşılaştırılması

The examining the old Uighur letters and comparing its vocabulary with Khakassian

  1. Tez No: 669779
  2. Yazar: HÜSNÜ ÇAĞDAŞ ARSLAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ENGİN ÇETİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 418

Özet

Eski Türkçedeki genel adları esengü bitig 'esenlik mektubu' olan Eski Uygurca özel mektuplar, Dunhuang'daki Bin Buda Mağaraları'nda bulunan yazmalar arasında yer almaktaydı. Eski Uygur mektuplarının tarım, çalışma hayatı, devlet idaresi, ticaret, günlük hayat ve insan ilişkileri gibi çeşitli konular üzerine yazıldıkları görülmektedir. Eski Uygurlardan kalma Budist, Manihaist ve Hristiyan çevrelerine ait birçok mektup bulunmaktadır. Bu çalışmada Dunhuang'da bulunmuş olan, Takao Moriyasu'nun tabiriyle Doğu İpek Yolu'ndan Eski Uygurca mektuplar, fragmanlar ve yayımlanan çalışmalar üzerinden incelenmiştir. Mektupların söz varlığı, belirli sayıda Hakasça metinden oluşan derlem ve ilgili temel sözlükler aracılığıyla Hakasçanın söz varlığı ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın yapılma nedenini; Sarı Uygurca ve Fu-yü Kırgızcası ile birlikte Türk lehçelerinin azaḳ / taġlıġ grubunda yer alan Hakasçada, Arapça ve Farsçadan alıntıların çok az olması ve Tuvaca, Altayca ve Yakutçaya göre Moğolcadan alıntıların daha az sayıda olmasıyla açıklayabiliriz. Ayrıca bugün Eski Uygurcaya, yazı dili olmayan Sarı Uygurcadan sonra en yakın çağdaş Türk lehçelerinden biri olması önemlidir. Eski Uygurca ile Hakasçanın karşılaştırmalı dizinleri iki grupta (ortak ve farklılaşan) verilip kavram alanlarına ayrılmıştır. Ayrıca Eski Uygurca ve Hakasça ortak sözcükler, M. Swadesh'in 1971'de yayımlanan son 100 kelimelik listesine göre değerlendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

The Old Uighur individual letters, the general writing in Old Turkic, which is the esengü bitig 'welfare letter' were among the manuscripts found in the Thousand Buddha Caves in Dunhuang. It is seen that the Old Uighur letters identified were written on the issues of agriculture, work life, state administration, trade, daily life and human relations. There are letters from the Buddhist, Manichaean and Christian circles from the ancient Uighurs. In this study, the Old Uighur letters found in Dunhuang - in Takao Moriyasu's phrase, from the Eastern Silk Road - were read and interpreted through the fragments we have and the published studies. The vocabulary of the letters is compared from a limited number of Khakassian texts, with the basic dictionaries of the subject. we can explain the reason for this comparison by the fact that in Khakassian, which is in the azaq / taγlïγ group of Turkish dialects, along with Yellow Uighur and Fu-yu Kyrgyz, there are very few quotations from Arabic and Persian and there are fewer quotations from Mongolian than Tuvan, Altaic and Yakut. Furthermore it is important that today it is one of the closest Turkish dialects to Old Uighur, after the non-written Yellow Uighur. The comparative indexes of Old Uighur and Khakassian are given in two groups (common and differentiated) and divided into concept areas. In addition, the common Old Uighur and Khakassian words were evaluated according to M. Swadesh's final 100-word ranking published in 1971.

Benzer Tezler

  1. Tanzimat Dönemi mektuplarında kaygı ve endişe

    Anxiety and worry in the letters of the Tanzimat Period

    AHMET METEHAN ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HACİ ABDULLAH ŞENGÜL

  2. Eski Türkçe esenlik mektupları dil ve üslup incelemesi

    Language and style examining of Old Turkish greeting letters

    GÖKÇE BULUT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK

  3. Muhasebede meslek ahlakı ve davranışsal muhasebe üzerine bir araştırma: Bingöl, Elâzığ ve Malatya illerinde bir uygulama

    A research on professional ethics and behavioral accounting in accounting: An application in the provinces of Bingöl, Elâzığ and Malatya

    KAMURAN BAKABALA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İşletmeİnönü Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RECEP GÜNEŞ

  4. Hitit kaynaklarında Kizzuwatna'lı Bayan Mastigga'ya ait ritüel metinler

    The Ritual texts by woman Mastigga from Kizzuwatna in the Hittite documents

    ESMA REYHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnkara Üniversitesi

    Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYGÜL SÜEL

  5. Muhasebe meslek mensuplarının aldığı disiplin cezalarının analizi: 2016-2021 dönemi

    The analysis of disciplinary penalties received by members of accounting profession: Between the years of 2016-2021

    ESRA BAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İşletmeBilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL EROL FİDAN