Eski Uygur mektuplarının incelenmesi ve söz varlığının Hakasça ile karşılaştırılması
The examining the old Uighur letters and comparing its vocabulary with Khakassian
- Tez No: 669779
- Danışmanlar: PROF. DR. ENGİN ÇETİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 418
Özet
Eski Türkçedeki genel adları esengü bitig 'esenlik mektubu' olan Eski Uygurca özel mektuplar, Dunhuang'daki Bin Buda Mağaraları'nda bulunan yazmalar arasında yer almaktaydı. Eski Uygur mektuplarının tarım, çalışma hayatı, devlet idaresi, ticaret, günlük hayat ve insan ilişkileri gibi çeşitli konular üzerine yazıldıkları görülmektedir. Eski Uygurlardan kalma Budist, Manihaist ve Hristiyan çevrelerine ait birçok mektup bulunmaktadır. Bu çalışmada Dunhuang'da bulunmuş olan, Takao Moriyasu'nun tabiriyle Doğu İpek Yolu'ndan Eski Uygurca mektuplar, fragmanlar ve yayımlanan çalışmalar üzerinden incelenmiştir. Mektupların söz varlığı, belirli sayıda Hakasça metinden oluşan derlem ve ilgili temel sözlükler aracılığıyla Hakasçanın söz varlığı ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın yapılma nedenini; Sarı Uygurca ve Fu-yü Kırgızcası ile birlikte Türk lehçelerinin azaḳ / taġlıġ grubunda yer alan Hakasçada, Arapça ve Farsçadan alıntıların çok az olması ve Tuvaca, Altayca ve Yakutçaya göre Moğolcadan alıntıların daha az sayıda olmasıyla açıklayabiliriz. Ayrıca bugün Eski Uygurcaya, yazı dili olmayan Sarı Uygurcadan sonra en yakın çağdaş Türk lehçelerinden biri olması önemlidir. Eski Uygurca ile Hakasçanın karşılaştırmalı dizinleri iki grupta (ortak ve farklılaşan) verilip kavram alanlarına ayrılmıştır. Ayrıca Eski Uygurca ve Hakasça ortak sözcükler, M. Swadesh'in 1971'de yayımlanan son 100 kelimelik listesine göre değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Old Uighur individual letters, the general writing in Old Turkic, which is the esengü bitig 'welfare letter' were among the manuscripts found in the Thousand Buddha Caves in Dunhuang. It is seen that the Old Uighur letters identified were written on the issues of agriculture, work life, state administration, trade, daily life and human relations. There are letters from the Buddhist, Manichaean and Christian circles from the ancient Uighurs. In this study, the Old Uighur letters found in Dunhuang - in Takao Moriyasu's phrase, from the Eastern Silk Road - were read and interpreted through the fragments we have and the published studies. The vocabulary of the letters is compared from a limited number of Khakassian texts, with the basic dictionaries of the subject. we can explain the reason for this comparison by the fact that in Khakassian, which is in the azaq / taγlïγ group of Turkish dialects, along with Yellow Uighur and Fu-yu Kyrgyz, there are very few quotations from Arabic and Persian and there are fewer quotations from Mongolian than Tuvan, Altaic and Yakut. Furthermore it is important that today it is one of the closest Turkish dialects to Old Uighur, after the non-written Yellow Uighur. The comparative indexes of Old Uighur and Khakassian are given in two groups (common and differentiated) and divided into concept areas. In addition, the common Old Uighur and Khakassian words were evaluated according to M. Swadesh's final 100-word ranking published in 1971.
Benzer Tezler
- Tanzimat Dönemi mektuplarında kaygı ve endişe
Anxiety and worry in the letters of the Tanzimat Period
AHMET METEHAN ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACİ ABDULLAH ŞENGÜL
- Eski Türkçe esenlik mektupları dil ve üslup incelemesi
Language and style examining of Old Turkish greeting letters
GÖKÇE BULUT
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Muhasebede meslek ahlakı ve davranışsal muhasebe üzerine bir araştırma: Bingöl, Elâzığ ve Malatya illerinde bir uygulama
A research on professional ethics and behavioral accounting in accounting: An application in the provinces of Bingöl, Elâzığ and Malatya
KAMURAN BAKABALA
- Hitit kaynaklarında Kizzuwatna'lı Bayan Mastigga'ya ait ritüel metinler
The Ritual texts by woman Mastigga from Kizzuwatna in the Hittite documents
ESMA REYHAN
Doktora
Türkçe
2002
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAnkara ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL SÜEL
- Muhasebe meslek mensuplarının aldığı disiplin cezalarının analizi: 2016-2021 dönemi
The analysis of disciplinary penalties received by members of accounting profession: Between the years of 2016-2021
ESRA BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeBilecik Şeyh Edebali Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL EROL FİDAN