Harput yöresi keman icra üslubunun tespiti ve değerlendirilmesi
Evaluation and determination of Harput region's playing style of violin
- Tez No: 670101
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VASFİ HATİPOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
Keman, Türk müziğinde 18. yüzyıl itibariyle icra edilmeye başlanmış, giderek önemli bir çalgı olma niteliği kazanarak ülkemiz coğrafyası genelinde yöre özelliği taşıyan çeşitli bölgelerde temel çalgı olarak yerini almıştır. Araştırmada; Harput yöresi keman icra üslûbunu temsil yeteneğine sahip kemanilerin irticali ve usûllü icralarını; süsleme teknikleri, yay teknikleri, ifade unsurları ve kullanmış oldukları akortlar bakımından tahlil ederek, uzman görüşleri doğrultusunda Harput yöresi keman icra üslûbunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın evren ve örneklem kümelerinin belirlenmesinde yöre kemanilerinin ses ve görüntü kayıtları değerlendirilerek, tavır özelliklerinden hareketle icra üslubunu temsil edebilecek kemaniler tespit edilmiştir. Bu doğrultuda; araştırmanın evrenini tavır özelliklerinden hareketle Harput yöresi keman icra üslubunu temsil edebilen keman icracıları oluşturmaktadır. Örneklem ise yöre icra üslubunu ortaya koyabilecek kişiler arasından olasılıklı örnekleme yönteminin tesadüfî örnekleme türü ile belirlenmiştir. Buna göre; yöre üslubunu icra edebilen hanende ve sazendeler ile yöreye özgü çalışmalar yapmış akademisyenler araştırmada uzman olarak yer almıştır. Kemanilerden Vasfi Akyol'un Harput Paşagöçtü peşrevi, Kara Erük Çağala, Şirvan Hoyrat eser icraları, Mustafa Döner, Kenan Çimtay ve Ertuğrul Erhan'ın irticali Elezber, Şirvan Hoyrat, Al Almayı Daldan Al eser icraları, Duran Gezer'in ise taksim ve Geline Bak isimli eser icraları notaya aktarılmıştır. Notalar üzerinde kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Bununla birlikte yöre üslubunu icra edebilen; hanende, sazende, yöreye özgü çalışmalar yapmış akademisyen, arşivci ve kaynak kişiler ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sürecinde yarı yapılandırılmış görüşme türü kullanılmıştır. Sonuç olarak; usûllü eserlerde kemanilerin darplar ile koordineli bir biçimde kısa yay hareketleri ile icra gerçekleştirdikleri, süsleme tekniklerini ise eserin belirli cümle ve motiflerinde“Beylik”hale getirerek kullandıkları, ifade unsurları bakımından ise müzikal dinamizmi artırmak için karşıtlık unsuru oluşturarak icra gerçekleştirdikleri ve bu icra biçimi ile yöresel üslûbu sergiledikleri tespit edilmiştir. Bu doğrultuda; ülkemizde yöre unsuru taşıyan bölgelerdeki icraların bilimsel çalışmalarla kayıt altına alınması, buralardaki icracı tavırlarının ve yöre üslûbuna yönelik unsurların ele alındığı bilimsel çalışmalar ile yöre müziğinde kullanılan diğer çalgıların icra özellikleri hakkında da değerlendirmeler yapılacak çalışmalar yapılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The violin began to be used as early as the 18. century in Turkish music and has since taken on the role of a basic instrument throughout the regions of our country and demonstrates traditional characteristics in our music. The aim of this study, with the help of expert opinions, is to present the Harput region style of violin by analyzing the players of this region in terms of their ornamental techniques, string (arc) techniques, expression styles and choice of tuning variations used in their improvisations and rhythmic performances. The universe and the sample of this research was formed by analyzing the audio and video records of the most exclusive violin players of the region. In addition, the sample was also formed by choosing the coincidental form of probable sampling among the players who can performed the region style. Accordingly, regional singers, players and academicians were included in this study. The musical notes of the songs“Harput Paşagöçtü Peşrevi”,“Kara Erük Çağala”,“Şivan Hoyrat”by Vasfi Akyol,“Elezber”,“Şivan Hoyrat”,“Al Almayı Daldan Al”by Mustafa Döner, Kenan Çimtay and Ertuğrul Erhan,“improvisation”and“Geline Bak”by Duran Gezer were transcribed. The notes were analyzed by catagorical contents and interviews were performed with regional singers, players and academicians who have studied this style. In addition, archivists and professional references were also used as resources. A semi-structured interview style was used during these interviews. In conclusion, it was determined that the players use short arc movements in coordination with the beats and that ornamental techniques are used in specific sentences and motives of the song as if they are permanent or formal forms. Furthermore, in order to improve the musical dynamic, the regional style is further enhanced by producing contrasting elements. In light of this study, it is recommended that other regional playing styles of other instruments in various places of our contry are recorded and evaluated by more scientific research.
Benzer Tezler
- Elazığ ili ağızları
The Dialects of Elazığ city
ŞERİFE OĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BURAN
- Harput yöresine ait eserlerin müzikal analizi
Musical analysis of the works of Harput region
İRŞAT KAZAZAOĞLU
- Enver Demirbağ'ın Elazığ-Harput yöresi müziğindeki yeri ve TRT repertuvarına kazandırdığı eserlerin incelenmesi
Examining the place of Enver Demirbağ in Elazığ-Harput region music and the works he contributed to the TRT repertoire
VOLKAN KAPLAN
- Elazığ-Harput yöresi Kürsübaşı Musiki Meclisi geleneğinin oluşum ve değişim süreçlerinin incelenmesi
Examination of the formation and change processes of the tradition of the Elazığ-Harput region Kürsübaşı Music Assembly
ERKAM CÖMERT
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET TOKER