Türkistan'da Ceditçilik Hareketi'nin yayılmasında Mahmut Hoca Behbudi'nin rolü
The role of Mahmud Hodzha Behbudi in the spread of the Jadidism movement in Turkistan
- Tez No: 671873
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ALİ BOLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Ceditçilik, Türkistan'da XIX. yüzyılın sonralarında ortaya çıkan, XX. yüzyılın başlarında iyice şekillenen ve kısa zamanda önemli bir etki meydana getiren, sosyal hayatın bütün cephelerini kapsayan milli bir gelişim hareketi olarak kendini göstermiştir. Ceditçilik Hareketi, Türkistan'ın sosyal, politik ve kültürel hayatında daha önce benzeri görülmemiş bir değişimin yaşanmasına sebep olmuştur. Ceditçiliğin temel amaçları; Türkistan'ı ortaçağ düşüncelerinden biri olan feodal sadakatten ve eskiçağdan kalmış batıl inançlardan temizlemek, ülkenin ve insanların modern çağa uyumunu sağlamak, ulusal meclis ve milletvekillerinden oluşan bir devlet kurmak, ulusal para biriminin kabulünü sağlamak, devleti yönetenlerin toplumun özgürleşmesi ve zenginleşmesi için politikalar oluşturmasını sağlamaktır. Mahmud Hoca Behbudi, zamanının sosyopolitik hareketlerinin en büyük temsilcisi, modern Özbek kültürünün kurucusuydu. Türkistan Ceditçilerinin tanınmış bir lideri, bağımsız bir cumhuriyet fikrinin destekçisi, yeni bir okul fikrinin teorisyeni ve uygulayıcısı, Özbek tiyatrosunu başlatan ilk drama yazarı, yayıncı ve gazeteciydi. Mahmud Hoca Türkistan tarihinin çok zor ve karmaşık bir döneminde yaşadı. XVI. yüzyılda başlayan kriz ve durgunluk, cehalet ve mutaassıplık, iç çekişme ve etnik problemler artmıştı. Bu durumdan istifade edip ülkeyi kolayca zapteden Rusya bölgeye hakimdi. Böyle bir vaziyette milletin ve vatanın tamamen yok edilmesinin engellenmesi, nesillerin özgürlük ve bağımsızlık ruhuyla yetişmesini Behbudi liderliğindeki Ceditçiler üstlenmiştir. Rusya Müslüman halkları lideri İsmail Gaspıralı'nın etkisi altında meydana gelmiş bu hareketin ülkede şekillenip yayılmasında Türkistanlı aydın Mahmud Hoca Behbudi esas rolü oynamıştır. Bu çalışmanın amacı, XX. yüzyılın başlarında Türkistan'a yayılan Ceditçilik Hareketi'ni incelemek ve bu hareketin Türkistan'da gelişmesinde Mahmud Hoca Behbudi'nin rolünü ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
Jadidism (a movement of reform) appeared as a national development movement that emerged in the late 20th century, took shape in the early 20th century and made a significant impact in a short time, covering all aspects of social life in Turkistan. Jadidism movement caused an unseen change in the social-political and cultural life of Turkistan. The main objectives of Jadidism are to cleanse Turkistan from feudal loyalty, one of the medieval ideas, and superstitions from the Ancient Age, to ensure the adaptation of the country and the people to the modern age, to establish a state consisting of the national assembly and its deputies, to ensure the adoption of the national currency, to liberate the society of those who govern the state and ensure the policies are created for its enrichment. Mahmud Hodzha Behbudi was the greatest representative of the socio-political movements of his time, the founder of modern Uzbek culture. He was a well-known leader of the Turkistan Jadids, a supporter of the idea of an independent republic, the theorist and practitioner of the idea of a new school, the first drama writer, publisher and journalist who started the Uzbek theater. This movement tooke place under the influence of the leader of the Russian Muslim peoples Ismail Gaspirali and the intellectual and Mufti Mahmud Hodzha Behbudi played the main role in the shaping and spreading of this movement. The purpose of this study is to learn the Jadidism movement that spread in Turkistan at the beginning of the 20th century and to reveal the role of Mahmud Hodzha Behbudi in the development of this movement in Turkistan.
Benzer Tezler
- Doğu Türkistan'da Cedidcilik (Akartiş) hareketi ve din eğitimine olan etkisi
Jadidism in East Turkestan and its effects on religious education
ALİMCAN SABIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN GÜREL
- Türk ve Rus kaynaklarına göre Türkistan'da Basmacı Hareketi (1916-1924)
Basmachi Movement in Turkestan according to Turkic and Russian sources (1916-1924)
SALTANAT KYDYRALİEVA
- Buharalı Ceditçi Abdurrauf Fıtrat'ın gazeteci kişiliği
Journalism personality of Bukharian Jadid Abdurrauf Fitrat
SHOKHRUKHBEK OLIMOV
- Uygur Türklerinde modernleşme, kimlik ve ulus inşası
Modernization, identity and nation building in Uyghur Turks
ZEYNEP AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ASKER
- Ayna dergisinin Özbek Türklerinin modernleşmesindeki rolü
Role of the journal Ayna in modernization of Uzbek Turks
SİNEM KÜÇÜKAĞAOĞLU TUNÇ
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE ÇAĞIN
PROF. DR. YAVUZ AKPINAR