Vardiyalı çalışanların uyku kalitesi ile beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin üç faktörlü beslenme anketi ve sağlıklı yeme indeksi ile değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between sleep quality and nutritional habits of shift employees using three factor eating questionnaire and healthy eating index
- Tez No: 674406
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ANDAÇ ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: vardiyalı çalışma, uyku kalitesi, sağlıklı yeme indeksi, beslenme, shift work, sleep quality, healthy eating index, nutrition
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Uyku, bilinç ve karar verme sürecinin bir süre kısıtlandığı bedensel işlevlerin yavaşladığı fiziksel ve zihinsel bir dinlenme dönemidir. İnsan yaşamında, karşılanması gereken temel gereksinimlerden birisidir ve bireyin yaşam kalitesini ve sağlığını önemli derecede etkilemektedir. Uyku uyanıklık döngüsü insanlarda gözlemlenen en temel sirkadiyen ritimdir. Işık, melatonin, vardiyalı çalışma, jet-lag, sıcaklık, yaşam tarzı gibi bazı faktörler sirkadiyen ritmi etkilemektedir. Bu çalışma vardiyalı olarak çalışan 103 hemşire üzerinde yürütülmüştür. Hemşirelere boy, vücut ağırlığı, cinsiyet, vardiya süresi, toplam hizmet süresi gibi soruların yer aldığı, araştırmacılar tarafından oluşturulan anket uygulanmış ve bireylerin vardiya, normal çalışma günü ve izinli oldukları günlerdeki sağlıklı yeme indekslerinin hesaplanması için bu günlere ait 24 saatlik besin tüketim kayıtları alınmıştır. Bireylerin uyku kalitesini Pittsburgh uyku kalite indeksi, beslenme alışkanlıkları ise üç faktörlü beslenme anketi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesi için SPPS 25 istatistik paket programı kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 26 ± 5,93 yıl, BKİ'i ortalamaları ise 27,8 ± 35,72 kg/m2 olarak bulunmuştur. Çalışmaya katılanların %39'u gece vardiyası sonrasında uyumakta zorlandığını, %35'i uyku süresinin az geldiğini, %70'i gece vardiyasında daha sık acıktığını ve %49'u bu acıkmanın stresten kaynaklandığını bildirmiştir. Bir ila 3 yıldır vardiyalı çalışan kişilerin, bilişsel kısıtlama davranışlarının düşük olduğu saptanmıştır. Pittsburgh uyku kalite indeksi toplam puanı 8,46 ± 3,24 olarak bulunmuştur. Buna göre katılımcıların kötü uyku kalitesine sahip olduğu belirlenmiştir. Vardiya süresi ile Pittsburgh uyku kalite indeksi arasında istatistiksel olarak anlamlı sonuç bulunamamıştır. Katılımcıların üç vardiya düzeninde sağlıklı yeme indeksi puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır, diyet kaliteleri ise 'geliştirilebilir' olarak bulunmuştur. Gece vardiyasında daha sık acıkanların duygusal yeme derecelerinin anlamlı olarak yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre vardiyalı çalışan bireylerin uyku kalitelerinin düşük olduğu ve diyet kalitelerinin geliştirilebilir olduğu saptanmıştır. Beslenmenin iş verimi üzerine etkileri düşünüldüğünde özellikle vardiya dönemlerinde sağlıklı atıştırmalık ve beslenme örüntüleri için çeşitli planlamaların yapılmasının faydalı olacağı düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
Sleep is a physical and mental rest period in which physical functions slow down, in which the consciousness and decision-making process are restricted for a while. It is one of the basic needs that must be met in human life and significantly affects the quality of life and health of the individual. The sleep wake cycle is the most basic circadian rhythm observed in humans. Some factors such as light, melatonin, shift work, jet lag, temperature, and lifestyle affect the circadian rhythm. This study was conducted on 103 nurses working in shifts. A questionnaire created by the researchers, including questions such as height, body weight, gender, shift duration, and total service time, was applied to the nurses, and 24-hour food consumption records of these days were taken to calculate the healthy eating index of the individuals on the shift, normal working day and off days. The sleep quality of the individuals was evaluated by the Pittsburgh sleep quality index, and eating habits were evaluated by three-factor eating questionnaire. SPPS 25 statistical package program was used to evaluate the data obtained from the study. The average age of the participants was 26 ± 5.93 years, while their average BMI was 27.8 ± 35.72 kg / m2. 39% of the participants in the study stated that they had trouble with sleeping after the night shift, 35% had less sleep time, 70% were hungry more frequently during the night shift and 49% stated that this hunger was caused by stress. It has been found that people who have been working in shifts for one to 3 years have low cognitive restricted behaviors. Pittsburgh sleep quality index total score was 8.46 ± 3.24. Accordingly, it was determined that the participants had poor sleep quality. There were no statistically significant results between the shift duration and Pittsburgh sleep quality index. There were no significant relationship between the healthy eating index scores of the participants in the three shifts, but the diet quality of the participants were found to be 'improved'. It was determined that the emotional eating levels of those who got hungry more frequently during the night shift were significantly higher. According to the results of the study, it was determined that the sleep quality of the individuals working in shifts was low and their diet quality could be improved. Considering the effects of nutrition on work efficiency, it is thought that it would be beneficial to make various plans for healthy snacks and nutritional patterns, especially during shift periods.
Benzer Tezler
- Vardiyalı çalışan sağlık personellerinin beslenme durumu ve uyku kalitesi ile tip 2 diyabet riski arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Assessment on the nutritional status and sleep quality of the healthcare personnel working in shifts with the risk of type 2 diabetes
DİLAN EKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖZDE ARITICI
- Vardiyalı ve vardiyasız çalışan hastane personellerinde hedonik açlık ile diyet kalitesi, yeme farkındalığı, uyku kalitesi ve iş stresi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between hedonic hunger and diet quality, eating awareness, sleep quality and work stress in hospital personel working with or without shift
SÜMEYRA AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikAkdeniz ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA KAMARLI ALTUN
- Tekirdağ namık kemal üniversitesi hastanesinde vardiyalı sağılık çalışanlarında uyku kalitesi ve beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between sleep quality and nutritional habits in shift health workers at tekirdağ namik kemal university hospital
NAZAN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FizyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiFizyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENNET AK
- Vardiya durumunun besin öğesi alımı, hedonik açlık, uyku kalitesi ve kronotip ile ilişkisinin belirlenmesi
Determining the relationship of shift status with nutrient intake, hedonic hunger, sleep quality, and chronotype
ÖZGE DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikÜsküdar ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI ÖMER YILMAZ
- Bir konserve gıda üretimi yapan fabrikada vardiya usulü çalışan işçilerin beslenme alışkanlıklarının uyku kalitesi ile ilişkisi
The relationship between eating habits and sleep quality of A canned food production factory workers WHO work on shifts
BUSE ESMA AKDUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikHaliç ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM YILDIRIM MAVİŞ