Radon,deprem ve toplam elektron içeriğinin ilişkileri üzerine: otoregresif tümleşik hareketli ortalama modeli
On the relationships of radon, earthquake and total electron content: autoregressive integrated moving average model
- Tez No: 674740
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH KÜLAHCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nükleer Fizik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Depremlerle toprak radon gazı arasında kimi zaman lineer kimi zaman da lineer olmayan bir ilişki vardır ve Atmosferik toplam elektron içeriği ile depremler arasında da yine sayısal bir ilişki vardır. O hâlde bu üç fiziksel değişken arasında da bir ilişki olmalıdır. Toprak radon gazı, deprem ve atmosferik Toplam Elektron İçeriği (TEİ) arasındaki olası matematiksel ilişkileri belirlemek ve bu değişkenler üzerinde Otoregresif Tümleşik Hareketli Ortalama Modelini elde ederek yorumlamak, bu tez önerisinin temel amaçlarıdır. Bu çalışmada KAFZ üzerinde bulunan Sivas İli Suşehri İlçesi yakınlarında kurulu Rn ölçüm istasyonlarından alınan Rn verilerinin ARIMA modeli oluşturularak topraktan radon salınımının matematiksel modeli elde edildi. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nden alınan deprem verileriyle ve TÜBİTAK araştırma projeleri kapsamında geliştirilen İONOLAB (İyonosfer İzleme Laboratuvarı)'dan alınan TEİ değerleriyle Radon verileri karşılaştırıldı. Deprem oluş zamanından önce TEİ ve Radon değerlerinde anomaliler saptandı ve deprem meydana gelmeden önce, ARIMA modeli ile öngörüler yapılabileceği görüldü.
Özet (Çeviri)
There is sometimes a linear and sometimes a non-linear relationship between earthquakes and soil radon gas and there is also a numerical relationship between the Atmospheric Total Electron Content (TEC) and earthquakes. Then there must be also a relationship between these three physical variables. The main objectives of this thesis proposal are to determine the possible mathematical relationships between soil Rn gas, earthquake and atmospheric TEC and to obtain the Autoregressive Integrated Moving Average Model on these variables. In this study, the mathematical model of radon release from the soil was obtained by creating the ARIMA model of the Rn data taken from the radon measurement stations located near the Sivas Province Suşehri District on the NAFZ. Radon data were compared with earthquake data from Bogazici University Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute, and TEC values from IONOLAB (Ionosphere Monitoring Laboratory) developed within the scope of TUBITAK research projects. Anomalies were detected in TEC, Rn values before the earthquake occurred, and before the earthquake occurred, it was seen that predictions could be made with the ARIMA model.
Benzer Tezler
- Determination of possible responses of radon-222 and atmospheric total electron content to earthquakes: An ARIMA and Monte Carlo simulation
Radon-222 ve atmosferik toplam elektron içeriğinin depremlere verdikleri olası tepkilerin belirlenmesi: Bir ARIMA ve Monte Carlo simülasyonu
DAWAR HAMA KHALID MOHAMMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KÜLAHCI
- Evaluation of the effects of earthquakes on radon and total electron content values and meteorological changes: A Monte Carlo simulation prediction
Depremlerin radon ve toplam elektron içeriği değerleri ve meteorolojik değişimler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir Monte Carlo simülasyonu kestirimi
AHMET SAİT ALALI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KÜLAHCI
- İyonosferik toplam elektron içeriği ve radon konsantrasyonunun depremlerle olan ilişkilerinin ARIMA ve Monte Carlo simülasyonu ile incelenmesi
Investigation of the relationships of ionospheric total electron content and radon concentration with earthquakes by ARIMA and Monte Carlo simulation
SEZGİN BİREL
Doktora
Türkçe
2023
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KÜLAHCI
- The possibility of earthquake forecasting with ionospheric total electron content and radon-222 concentrations using Monte Carlo simulations
Monte Carlo simülasyonları kullanılarak iyonosferik toplam elektron içeriği ve radon-222 konsantrasyonları ile deprem tahmin ihtimaliyeti
PISHTIWAN AKRAM HAMA RASHID
Doktora
İngilizce
2022
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KÜLAHCI
- Doğu anadolu fay zonu uzanımında bulunan Gölbaşı (Adıyaman)-Türkoğlu (Kahramanmaraş) segmenti üzerinde radon gazı değişimlerinin deprem ile ilişkisi ve doğal radyoaktivitenin belirlenmesi
Determination of natural radioactivity and relation with earthquake of radon gas changes on Gölbaşi (Adiyaman)-Türkoğlu (Kahramanmaraş) segments in East Anatolia fault zone extension
SERDAL GÜMBÜR
Doktora
Türkçe
2022
Fizik ve Fizik MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDAL KÜÇÜKÖNDER