Geri Dön

Doğu sahası tarihî Türk yazı dillerinde nezaket ve saygı bildiren söz varlığı

Respect and courtesy vocabulary in the eastern Turkic scriptural languages

  1. Tez No: 677241
  2. Yazar: SÜMEYRA ALAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 513

Özet

Bu çalışmanın konusunu Doğu Sahası Tarihî Türk Yazı Dillerinde saygı ve nezaket söz varlığının araştırılması oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Orhun, Uygur, Karahanlı, Harezm ve Çağatay Türkçesi dönemlerinde yazılmış eserler taranmış, konuyla alakalı söz varlığı tespit edilmiş ve anlam ve kavram alanlarına göre kelimeler sınıflandırılmıştır. Temelde iki bölüme ayrılan çalışmamızın ilk bölümünde söz varlığı incelenerek kelimeler tematik olarak tasnif edilmiş; ikinci bölümünde ise gramatikal hususiyetler dikkate alınarak bir sınıflandırılmaya gidilmiştir. Bunun ardından katmerli saygı, basit/birleşik sıfatla oluşturulan yapılar ve kalıp sözlerle/ifadelerle kurulan saygı ve nezaket ifadeleri de eklenerek çalışmamız zenginleştirilmiştir. Anlam, şekil ve de köken bilgisi bakımlarından art zamanlı yöntemle karşılaştırmalı olarak incelenmeye çalışılan kelimelerin kullanıldığı döneme özgü biçimleri ve ifade ettiği anlamlar ele alınmış; incelenen söz varlığıyla alakalı, kelimelerin etimolojik açıklamaları Türk dilinin etimoloji sözlüklerinden referanslandırılmış; Türkçenin saygı ve nezaket bildiren söz varlığının zenginliği ve ifade gücünün gelişmişliği çalışmamız neticesinde sergilenmiştir.

Özet (Çeviri)

The theme of this study is the investigation of Respect and Courtesy Vocabulary in the Eastern Turkic Scriptural Languages. In accordance with this purpose, the works written in Orkhon, Uighur, Karakhanid, Khorezm and Chagatay Turkish periods were examined, the vocabulary related to the subject was identified and the words were classified according to the meaning and concept areas. In the first phase of our study, which was mainly divided into two parts, the vocabulary was examined and the words were thematically classified; in the second phase a classification is made by taking grammatical features into consideration. Afterwards, our study was enriched by adding the layered respect, structures created with simple/combined adjectives, and expressions of respect and courtesy established with molded words/expressions. In terms of information regading meaning, form and origin the forms of the words that are tried to be analyzed comparatively with the diachronic method and the meanings they express are discussed. The etymological explanations of the words related to the examined vocabulary are referenced from the etymology dictionaries of the Turkish language and the richness of Turkish vocabulary expressing respect and courtesy and the development of its power of expression have been demonstrated as a result of our study.

Benzer Tezler

  1. Babur'un siyasi, sosyal ve kültürel hizmetleri (1483-1530)

    Babur's work at political social, and cultural (1483-1530)

    MUKADDER GÜNERİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SELMA BENLİ

  2. Salâhî Gül ü Bülbül: Giriş-metin-Türkiye Türkçesi çevirisi-dizin-tıpkıbasım

    Salâhî Gül ü Bülbül: Introduction-text-Modern Turkish translation-index-facsimile

    FATİH BAKIRCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TANJU SEYHAN

  3. Kıssa-i Hoca Afak ve Yusuf Hoca ve Hoca Cihan (01a - 62a/22) :Dil incelemesi – metin – dizin - tıpkıbasım

    Kissa-i Hoca Afak ve Yusuf Hoca ve Hoca Cihan (01a-62a/22) :Grammar rivew – text – index - facsimile

    HÜSEYİN SEBETÇİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER

  4. Harezm Türkçesinin İdil boyundaki tarihî seyri ve Nasîhatü's-Sâlihîn (İnceleme - tenkitli metin - aktarım - dizin - tıpkıbasım)

    The historical course of the Khwarezmian Turkish in Volga region and Nasihat al-Salihin (Analysis - critical text - intralingual translation - index - facsimile)

    SAMET ONUR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZCAN TABAKLAR

  5. Nevbetî Divanı (Dil incelemesi-çeviri yazılı metin- metnin Türkiye Türkçesine aktarılması-sözlüklü dizin)

    Nevbeti Divan written in eastern Turkistan field in cagatai Turkish

    HAYRETTİN SAĞDIÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Dilbilimİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZCAN TABAKLAR