Algılanan ebeveynlik biçimleri ile mükemmeliyetçiliğin sosyal anksiyeteye etkisi
The effect of perceived parenting styles and perfectionism on social anxiety
- Tez No: 677261
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF YÖYEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Alanyazındaki araştırmalar sosyal anksiyete ile mükemmeliyetçilik arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Teorik modellere göre sosyal anksiyetenin gelişiminde ve sürdürülmesinde mükemmeliyetçi inançların önemli olduğu düşünülmektedir. Mükemmeliyetçiliğin gelişiminde ise algılanan ebeveynlik biçimlerinin rol oynadığını bilinmektedir. Bu tez çalışmasında algılanan ebeveynlik biçimleri ile mükemmeliyetçiliğin sosyal anksiyeteye etkisi incelenmiştir. Alanyazın incelendiğinde, sosyal anksiyete ile mükemmeliyetçiliği birlikte çalışan ve bu iki kavramı erken dönem uyum bozucu şemaların temelini oluşturan ebeveynlik biçimlerini de ele alarak inceleyen sınırlı sayıda araştırmaya rastlanmaktadır. Sosyal anksiyete ve mükemmeliyetçilik ile ilgili yapılan araştırmalar, bu ilişkinin daha detaylı incelenerek anlaşılmasını ve nasıl bir ilişki olduğunun ortaya çıkarılması gerektiğini göstermektedir. Algılanan ebeveynlik biçimleri, mükemmeliyetçilik ve sosyal anksiyete arasındaki ilişkilerin aydınlatılmasının araştırmacılar ile klinisyenlere yol gösterebileceği düşünülmektedir. Ayrıca sonuçların var olan modellere ve tedavi yöntemlerine farklı bir perspektif sunarak alanyazına katkı sağlanması beklenmektedir. Çalışmanın örneklemi 18-65 yaşları (M 26.20, SD 10.32) arasında olan, İstanbul ilinde ikamet eden genç, orta ve ileri yaş yetişkinler ile Marmara Üniversitesi öğrencilerinden, anksiyete bozukluğu ve depresyon tanısı almamış, 358'i kadın (%68.6) ve 164'ü erkek (%31.4) olmak üzere toplam 522 katılımcıdan oluşmaktadır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ile Young Ebeveynlik Ölçeği (YEBÖ), Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (FÇBMÖ) ve Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSKÖ) kullanılarak, Google Forms aracılığıyla çevrimiçi olarak içi olarak toplanmıştır. Bulgular değerlendirilirken katılımcıların çoğunluğunun kadın olduğu ve örneklemin sağlıklı popülasyondan oluştuğu göz önünde bulundurulmalıdır. Verilerin analizi için SPSS 26.0 programı kullanılmıştır. YEBÖ, FÇBMÖ ve LSKÖ'den elde edilen puanların demografik değişkenlere göre farklılıklarını incelemek amacıyla Bağımsız Değişkenler T-testi Analizi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. YEBÖ, FÇBMÖ ve LSKÖ'den elde edilen puanlar arasındaki ilişkilerin incelenmesi adına Pearson's Korelasyon, Çok Yönlü Doğrusal Regresyon ve Aşamalı Çoklu Regresyon Analizleri uygulanmıştır. Katılımcıların algılanan ebeveynlik biçimlerinin ve mükemmeliyetçilik boyutlarının puanlarının sosyal anksiyete belirti düzeylerine (düşük ve yüksek) göre farklılaşmasının tespit edilmesi amacıyla Tek Yönlü Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) uygulanmıştır. Gruplar arası farkları görmek amacıyla varyans homojenliği sağlandığı durumlarda Scheffe, varyans homojenliği sağlanmadığı durumlarda ise Games-Howell host-hoc testleri kullanılmıştır. Algılanan ebeveynlik biçimleri, mükemmeliyetçilik boyutları ve sosyal anksiyete belirtilerinin bazı demografik değişkenlere göre farklılaştığı bulunmuştur. Çalışmanın bulguları; sosyal anksiyete belirtileri, mükemmeliyetçilik boyutları ve algılanan ebeveynlik biçimleri arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Algılanan ebeveynlik biçimleri mükemmeliyetçilik ile sosyal anksiyete belirtilerine kıyasla daha güçlü ilişkilere sahiptir. Öte yandan sosyal anksiyete belirtileri ise mükemmeliyetçilik ile algılanan ebeveynlik biçimlerine kıyasla daha güçlü ilişkilere sahiptir. Sosyal anksiyete belirti düzeyi yüksek olan katılımcılar sosyal anksiyete belirti düzeyi düşük olan katılımcılara kıyasla, ebeveynlerini daha Aşırı Koruyucu/Evhamlı, Aşırı İzin Verici/Sınırsız, Kötümser/Endişeli ve Cezalandırıcı olarak algılamaktadır. Sosyal anksiyete belirti düzeyi yüksek olan katılımcıların, sosyal anksiyete belirti düzeyi düşük olan katılımcılara kıyasla Hatalara Aşırı İlgi, Davranışlardan Şüphe, Aile Beklentileri ve Ailesel Eleştiri Mükemmeliyetçilik boyutlarında daha yüksek puan aldıkları görülmüştür. Anneye Dair Algılanan Aşırı Koruyucu/Evhamlı, Aşırı İzin Verici/Sınırsız ve Babaya Dair Algılanan Duygusal Bakımdan Yoksun Bırakıcı Ebeveynlik Biçimlerinin, sosyal anksiyete belirtilerinin pozitif yönde anlamlı yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Öte yandan Aşırı İzin Verici/Sınırsız hariç tüm ebeveynlik biçimlerinin mükemmeliyetçilik boyutlarını yordadığı görülmüştür. Hatalara Aşırı İlgi, Davranışlardan Şüphe ve Aile Beklentileri Mükemmeliyetçilik boyutlarının ise sosyal anksiyete belirtilerinin pozitif yönde anlamlı yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Standardize edilmiş regresyon katsayıları göz önünde bulundurularak belirlenmiş göreli önem sıraları ile Davranışlardan Şüphe Mükemmeliyetçilik boyutu, Anneye Dair Algılanan Aşırı Koruyucu/Evhamlı Ebeveynlik, Babaya Dair Algılanan Duygusal Bakımdan Yoksun Bırakıcı Ebeveynlik, Babaya Dair Algılanan Aşırı İzin Verici/Sınırsız Ebeveynlik ve Anneye Dair Algılanan Aşırı İzin Verici/Sınırsız Ebeveynlik Biçimlerinin, sosyal anksiyete belirtilerinin anlamlı yordayıcıları oldukları görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Studies in the literature show that there is a relationship between social anxiety and perfectionism. According to theoretical models, perfectionist beliefs are thought to be important in the development and maintenance of social anxiety. It is known that perceived parenting styles play a role in the development of perfectionism. In this thesis, the effects of perceived parenting styles and perfectionism on social anxiety were examined. In the literature there exist only a limited number of research that study social anxiety and perfectionism together and examine these two concepts by considering the parenting styles that form the basis of early maladaptive schemas. Researches on social anxiety and perfectionism show that this relationship should be examined in more detail and understood and what kind of relationship it is. It is thought that elucidating the relationships between perceived parenting styles, perfectionism and social anxiety can guide researchers and clinicians. In addition, it is expected that the results will contribute to the literature by presenting a different perspective to existing models and treatment methods. The sample of the study consisted of a total of 522 young, middle, and elderly adults, 358 women (68.6%) and 164 men (31.4%), aged between 18-65 (M 26.20, SD 10.32), residing in İstanbul, and Marmara University students, who were not diagnosed with an anxiety disorder or depression. Data were collected online via Google Forms, using the Personal Information Form and the Young Parenting Scale, the Frost Multidimensional Perfectionism Scale, and the Liebowitz Social Anxiety Scale. While evaluating the findings, it should be considered that the majority of the participants were women and the sample consisted of a healthy population. SPSS 26.0 program was used for data analysis. Independent Variables T-test Analysis and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) was applied to examine the differences in scores obtained from psychometric measurements according to demographic variables. Pearson's Correlation, Multidirectional Linear Regression, and Stepwise Multiple Regression Analyzes were applied to examine the relationships between the scores obtained from psychometric measurements. One-Way Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) was applied to determine the differentiation of the participants' perceived parenting styles and perfectionism dimensions scores according to their social anxiety symptom levels (low and high). In order to see the differences between the groups, Scheffe tests were used when variance homogeneity was provided, and Games-Howell host-hoc tests were used when variance homogeneity was not provided. Perceived parenting styles, perfectionism dimensions, and social anxiety symptoms were found to differ according to some socio-demographic variables. The findings of the study show that there are significant relationships between social anxiety symptoms, perfectionism dimensions, and perceived parenting styles. Perceived parenting styles have stronger associations with perfectionism than with social anxiety symptoms. On the other hand, social anxiety symptoms have stronger relationships with perfectionism compared to perceived parenting styles. Participants with high social anxiety symptom levels perceive their parents as Overprotective/Anxious, Overpermissive/Boundless, Pessimistic/Worried, and Punitive, compared to participants with low social anxiety symptom levels. It was found that participants with high social anxiety symptom levels scored higher in the dimensions of perfectionism (Doubts about Actions, Concern over Mistakes, Parental Expectations, and Parental Criticism). Perceived Overprotective/Anxious and Overpermissive/Boundless Mother and Perceived Emotionally Depriving Father Parenting were found to be positively significant predictors of social anxiety symptoms. On the other hand, it was found that all parenting styles, except for Permissive/Limitless, predicted perfectionism dimensions. Concern over Mistakes, Doubt about Actions, and Parental Expectations Perfectionism dimensions were found to be positive significant predictors of social anxiety symptoms. With their relative importance determined by taking into account the standardized regression coefficients, Doubts about Actions Perfectionism dimension, Perceived Overprotective/Anxious Parenting of the Mother, Perceived Emotionally Depriving Parenting of the Father, Perceived Permissive/Unlimited Parenting of the Father, Permissive/Unlimited Parenting of the Father were found to be significant predictors of the level of social anxiety symptoms.
Benzer Tezler
- Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin mükemmeliyetçiliklerinin,empati düzeyleri ve algılanan anne baba davranış biçimleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perfectionism, empathy levels and perceived parenting behaviors of gifted and talented secondary school students
ŞEYMA BOYDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Ebeveynleşme ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide mükemmeliyetçilik ve kontrol odağının aracı, benliğin farklılaşması ve tek ebeveynli olmanın düzenleyici etkisinin incelenmesi
Investigation of mediator effects of perfectionism and locus of control, moderator effects of differentiation of self and having a single parent on the relationship between parentification and psychological symptoms
GÜLEN SAY
- Algılanan ebeveynlik biçimleri ile duygusal yeme davranışı arasındaki ilişkide başa çıkma biçimlerinin aracı rolü
The mediator role of coping styles in the relationship between perceived parenting styles and emotional eating behavior
FATMA NUR AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP MAÇKALI
- Algılanan ebeveynlik biçimleri ile yeme tutumları ve yeme davranışları arasındaki ilişkide kişiler arası bilişsel çarpıtmaların aracı rolü: Orta yaşlı yetişkinlerde bir inceleme
The mediator role of interpersonal cognitive distortions between the relation of perceived parenting styles and eating attitudes and eating behaviors: An examination in middle aged women
MERT AÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM AKAN
- Çiftlerin algılanan ebeveynlik biçimleri ve erken dönem uyum bozucu şemaların romantik ilişki bileşenleri ile ilişkisi
The relationship between couples' perceived parenting styles, early maladaptive schemas and components of romantic relationship
BELİZ BAYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA DUYGU KAYA YERTUTANOL