Toplumsal cinsiyet ve kadın folkloru bağlamında Alevi kadının yeri ve ritüelleri: Malatya örneği
The role and rituals of Alevi women in the context of women's folklore gender: The case of Malatya province
- Tez No: 677686
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR DURMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Sociology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Tarih ve kültür sahnesinde önemli bir yere sahip olan Alevilik inancı, yüzyıllardır kendi sınırları içerisinde devamlılığını sürdürmektedir. Alevilik inanç kültürü kendisini diğer dini gruplardan ayırmakta ve bu ayrımı kuşaktan kuşağa kendi ibadet anlayışları, söylemleri, geleneksel yapısı ile aktarmaktadır. Bu bağlamda sundukları en temel argümanlardan biri ise ibadetlerde, sosyal hayatta kadının önceliği konusudur. Alevilik inancının sloganı haline gelen“kadın erkek eşittir”söylemi sıklıkla dile getirilerek kadının konumuna dikkat çekilmektedir. Bu sebeple yapılan bu çalışma, Alevi kadınını merkeze alarak öncelikle toplumsal cinsiyet kapsamı içerisinde“kadın erkek eşittir”söyleminin pratikteki yansımasını daha sonra da Alevi kültürü içerisinde kadını görünür kılmak adına icrâ ettiği ürünleri halkbilimi inceleme alanı olan kadın folkloru bağlamında incelemektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, toplumsal cinsiyet, kadın folkloru, Alevilik gibi terimlerin anlamları, çıkış noktaları ve tarihi aktarılmıştır. Ayrıca Alevilikte kadının yerine ve Alevi kadınlar üzerine yapılan bazı çalışmalara değinilmiştir. İkinci bölümde, alan araştırması sonucunda Alevilik inancındaki önemli tarihi kadın figürlerden ve bu figürlerin tarih sahnesindeki rolleri ile Alevi kültürü içerisinde var olan efsanevi kişilikleri hakkındaki anlatılar aktarılmıştır. Üçüncü bölümde, Alevi kadının cinsiyetler arası eşitliği, dini ve sosyal dinamiklerde incelenmiş ve söylemin pratikteki işlerliği kadın ve erkek kaynak kişilerin verdiği örnekler doğrultusunda sorgulanmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümü ise kadın folkloru bağlamında Alevi kadının hayatın geçiş dönemlerindeki ritüelleri, halk edebiyatı ürünlerini ile geleneği aktarım şekilleri, belleklerinde yer alan anlatılar ve bu anlatılar ile Alevi kültürünün sürekliliğini sağlamadaki rolü üzerine durulmuştur. Malatya ilinde gerçekleştirilen alan araştırması ile elde edilen veriler, toplumsal cinsiyet ve kadın folkloru bağlamında değerlendirilerek, Alevi kadının inanç ve ritüellerdeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Alevi faith, which has an important historical and cultural place, has been continuing for centuries within its own boundaries. The Alevi faith culture, which has such a synthetic structure, therefore distinguishes itself from other religious groups and transfers this distinction from generation to generation with its own understanding of worship, discourse, and traditional structure. One of the most powerful argument they present is the priority of women in prayers and social life. The“woman and man are equal”discourse, which has become the slogan of the Alevi faith, is frequently voiced, and attention is drawn to the position of women. For this reason, this study, focusing on Alevi women, will primarily deal with the practical reflection of the“woman and man is equal”discourse within the scope of gender and then examine the products that it performs in order to make women visible in the Alevi culture in the context of women's folklore, which is the field of folklore studies. In the first part of the study, the meanings, starting points and history of terms, such as gender, women's folklore and Alevism, which constitute the scope of the study were explained. In addition, the place of women in Alevism and some studies on Alevi women were discussed. In the second part, important historical female figures and both their roles on the stage of history and their legendary personalities in the Alevi culture were included. In the third part, the gender equality of Alevi women was examined through religious and social dynamics, and the practical functionality of the discourse was questioned in line with the examples given by male and female compilers. In the fourth part of the study, within the framework of women's folklore, the practices and rituals of Alevi women in the transition periods of life, folk literature products, and the narratives in their memories were analyzed as well as the way of transferring the tradition, and the role of these narratives in maintaining the continuity of the Alevi culture was focused on. The compilation study was conducted in Malatya province. The data obtained were evaluated in the context of gender and women's folklore, and the place of Alevi women in beliefs and rituals was revealed.
Benzer Tezler
- Alevî-Bektaşî kültüründe yaratılış anlatıları ve toplumsal cinsiyet ilişkileri
Creation narratives and gender relations in Alevi-Bektashi culture
EMİNE YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM SERT
- Kadınlık hâlleri: Bedensel dönüşümlerin kadın folkloruna yansımaları
Femininity situations: Reflections of bodily transformations on women's folklore
NESLİHAN AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EVRİM ÖLÇER ÖZÜNEL
- Geleneksel Türk tiyatrosunda toplumsal cinsiyet
Gender in the traditional Turkish theater
MİHRİBAN AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUGBA GÖNEL SÖNMEZ
- 'Şimdiyi Sürüklemek': Ücretsiz ev içi emeğin feminist perspektiften değerlendirilmesi Ankara örneği
'Dragging the Current': Unpaid domestic labour's evaluating housewifery from feminist perspective Ankara sample
DENİZ ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLİN ÖĞÜT EKER
- Hakas ve Kazak atasözlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi
Analysis of Khakas and Kazakh proverbs in the context of gender
ÖZGE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Kırklareli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERHAN AKTAŞ