Geri Dön

Hasan bin Abdullah'ın Hâzâ Kitâbu 'ilmi hikmet 'Ani'ş-Şifâ' adlı eseri (inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)

Hasan bin Abdullah's book Hâzâ Kitâbu 'ilmi hikmet 'Ani'ş-Şifâ' (analysis-text-index-facsimile)

  1. Tez No: 677985
  2. Yazar: HAKKI ÖZKAYA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ZUHAL HASENE KÜLTÜRAL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 675

Özet

Bu tezde, Hasan bin Abdullah tarafından 18. yüzyılda yazılmış bir tıp kitabı olan Hāźā Kitābu 'İlmi hikmet ¤ani'ş-şifā adlı eser üzerinde çalışılmıştır. Eserin yazılış tarihi temmet bölümünde hicrî 1143 olarak kayda düşülmüştür. Eser, 615 İLM yer numarası, MC_Yz_K.000190 demirbaş numarası ile İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Muallim Cevdet Yazmaları'nda yer almaktadır. Yazar, eserin giriş kısmında eserin yazılış sebebi ve eseri yazarken başından geçen olaylar hakkında bilgiler vermektedir. Eserinde muhtelif hastalıklar ile ilgili bilgi veren yazar bu hastalıkların nasıl tedavi edilecekleri hususunda sadece saygın hekimlerin görüşlerinden değil kendi tecrübelerinden de yola çıkarak açıklamalar yapmaktadır. Eserin söz varlığı incelendiğinde hastalık isimlerinin ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan bitki isimlerinin genelinin Arapça ve Farsça, bir kısmının da Türkçe olduğu göze çarpmaktadır. Organ isimleri, hayvan isimleri ve alet isimlerinin çoğunun Türkçe olduğu dikkati çekmektedir. Özellikle bazı yabancı bitki isimlerinin hakkında okuyucunun fikir sahibi olmayabileceği düşünülerek bu isimlerin Türkçe karşılıkları verilmiş ve nadir olanların açıklamaları da yapılmıştır. Hem Eski Anadolu Türkçesinin hem de Osmanlı Türkçesinin dil özelliklerini taşıyan eser, kadim tıp anlayışını yansıtması yönüyle de önem taşımaktadır. Çalışmamız temel olarak dört bölümden meydana gelmektedir: İnceleme bölümünde eserin tıp tarihi içindeki yeri vurgulanarak tanıtımı yapılmış, eserdeki yazım özellikleri ve ses hadiseleri incelenmiştir. Metin bölümünde mezkûr eserin çeviri yazıya aktarımı bulunmaktadır. Dizin bölümünde ise çeviri yazıya aktarılan metnin gramatiksel dizini yer almaktadır. Tıpkıbasım bölümünde çalışmamızın temeli olan yazma eserin orijinal kopyası mevcuttur.

Özet (Çeviri)

In this dissertation, a medical book Haźā Kitābu ¤İlmi ģikmet ¤ani'ş-şifā¢ written by Hasan bin Abdullah in the 18th century was analyzed. In the concluding part of the book, it is stated that it was written in the year 1143 according to the Islamic (Hijri) calendar and in 1730 according to the Gregorian calendar. The book can be found in Istanbul Metropolitan Municipality Atatürk Library Muallim Cevdet Manuscripts [İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Muallim Cevdet Yazmaları] with the call number 615 İLM and with the inventory number MC_Yz_K.000190. In the introduction part of the book, the writer informs the reader about the reason of writing the book and about the events he had undergone while writing the book. The book, which has the linguistic features of both old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish, is an important work as it represents the immemorial medical knowledge. The writer gives information about the various diseases and he also explains how to cure them. The vocabulary used in the book shows that the names of the plants used in the treatment of the diseases are mostly in Arabic and Persian. It can be said that the names of the organs, animals and tools are mostly in Turkish. This study consists of four parts: In the analysis part, the book is introduced with a special emphasis on its place in the history of medicine and the spelling features and the phonetic transformations are analyzed. In the second part, the transcription of the book can be found. In the index part, grammatical index of the transcription can be found. In the facsimile part, a copy of the original work which this dissertation is based on can be found.

Benzer Tezler

  1. Mushaf tezyinatında Hasan bin Abdullah üslubu analizi ve güncel yorumu

    Analysis and current interpretation of Hasan bin Abdullah's style in Mushaf decoration

    MİYASE BANU BAYRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarSelçuk Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL AKAN

  2. I. Dünya Savaşı yıllarında Habeşistan ve Habeşistan'a yönelik Türk-Alman faaliyetleri

    Turkish-German activities for Abyssinia and Abyssinia during the First World War

    ESRA ALTUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. Ü. GÜLSÜM POLAT

  3. II. Bâyezîd için yazılan Şeyh Hamdullah Mushaf-ı Şerîf'inin tezyinat bakımından incelenmesi

    Examination of the illumination of the Qur'an which is written by Seyh Hamdullah for Bâyezîd II

    SEMA YURTSEVEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ

  4. Kara Sinan'ın Şâfiye üzerine yazdığı Safiye adlı şerh'in edisyon kritiği

    Edition criticism of Kara Sinan's commentary called Safiye, written on Safiye

    BURAK ÇAKMAKÇI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Doğu Dilleri ve Edebiyatıİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İZZET MARANGOZOĞLU

  5. Emevilerin Doğu politikası: Ebu Uqbah al-Jarrah bin Abdullah al-Hakemi örneği

    The Eastern policy of the Umayyads: The case of Abu Uqbah al-Jarrah bin Abdullah al-Hakemi

    TAREQ ABDULLAH HASAN HASAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TarihÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYDIN EFE