Çokkültürlülük ve müzik bağlamında Lavta'nın kökenlerine ilişkin yaklaşımların ve tanımlamaların araştırılması: 'Türk Lavtası' ve 'Avrupa Lavtası' örnekleri
Investigations of approaches and definitions of the origins of the 'Lavta' in the context of multiculturalism and music: The example of the 'Turkish Lavta' and the 'Europen Lavta'
- Tez No: 678328
- Danışmanlar: PROF. DR. F. REYHAN ALTINAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 289
Özet
Bu doktora tezinde 'çokkültürlülük' kavramı merkezi bir öneme sahip olup 'Türk ve Avrupa Lavtası' örnekleri üzerinden lavta türü çalgıların tarihsel, kültürel kökenlerinin araştırılması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu bağlamda, ayrıca çokkültürlülük olgusunun müzik tarihi, çalgıbilimi ve müzik sanatına yönelik etkileri ve/veya sonuçları da araştırmanın giriş ve birinci bölümlerinde incelenmiştir. Bu doktora tezinin ikinci bölümünde öncelikle 'Lavta' sözcüğünün etimolojisinden yola çıkılarak, lavtaların ilkçağ ve ortaçağdaki varlık alanları değerlendirilmiştir. İkinci bölümdeki bulgular doğrultusunda lavtaların tarihsel varlığı ve/veya yayılışı konusu İslâmiyet öncesi ve sonrası olacak şekilde açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, lavtaların çokkültürlü tarihsel yolculuğu bakımından önemli görülen Endülüs kültür dairesinden Rönesans'a giden süreçteki konumu da, bu bölümde ortaya konulmuştur. Doktora tezinin üçüncü bölümünde 16. yüzyıldan itibaren Avrupa kimliği kazanan lavtaların Avrupa Kıtası'ndaki gelişimleri konu edilmiştir. Lavtaların çokkültürlü varlık alanlarından biri olarak Avrupa'da öne çıkan lavta türleri hakkında detaylı bilgiler sunulmuştur. Lavtaların Avrupa'ya aktarımında önemli bir kültürel köprü olan Anadolu coğrafyasında da çalgının izleri takip edilerek, Türklerin bu çalgıyla ilişkilenmelerinin tarihsel ve/veya müziksel alandaki konumları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm Avrupa Lavtalarının çokkültürlü tarihsel, kültürel yolculuğunun günümüzdeki son temsilcisi olan klasik gitar hakkındaki bulgularla sonlandırılmıştır. Bu doktora tezinin dördüncü bölümünde ise 'Türk Lavtası' olarak tanımlanan çalgının, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine geçiş sürecindeki konumu ile günümüze ulaşan yapısal özellikleri, geleneksel seslendirme bağlamları, çalıcıları, yapımcıları olmak üzere lavtanın temel karakteristik bileşenleri ortaya konulmuştur. Bu doktora tezinin başlangıcındaki varsayımın sonuçlarının ortaya konulması bakımından Türk Lavtası olarak tanımlanan çalgı için alanın önde gelen kişileriyle yapılmış görüşmeler de önemli birer argüman olarak sunulmuştur. Lavta türü çalgıların – özel olarak da Türk Lavtasının – çokkültürlü tarihsel ve müziksel varlığını aydınlatacak nitelikte olup bu doktora tezinden önceki literatürde yer almamış olan bulgular, sonuç bölümündeki kategoriler ile Türk Müziği alanına kazandırılmıştır. Bu doktora araştırmasının sonuçlarına ilişkin olarak, Türk Lavtasının teknik özellikleri ile çalgının geliştirilmesine yönelik uzman çalıcı ve/veya yapımcıların güncel önerilerine de sonuç bölümünde yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this doctorate thesis, the concept of 'multiculturalism' has a central importance and the historical and cultural origins of lute instruments have been investigated and evaluated through the examples of 'Turkish and European Lute'. In this context, the effects and/or results of the phenomenon of multiculturalism on music history, instrumental science and music art are also examined in the introduction and first part of the research. In the second part of this doctorate thesis, first of all, starting from the etymology of the word 'lute', the existence of lutes in antiquity and medieval times has been evaluated. In line with the findings in the second part, the historical existence and/or spread of the lutes has been tried to be explained as before and after Islam. In addition, the position of lutes in the process from the Andalusian cultural circle, which is considered important in terms of its multicultural historical journey, to the Renaissance is also revealed in this section. In the third part of the doctorate thesis, the development of the lutes, which have gained European identity since the 16th century, in the European Continent is discussed. Detailed information about lute species that stand out in Europe as one of the multicultural areas of existence of lutes has been presented. Traces of the instrument in Anatolia, which is an important cultural bridge in the transfer of lutes to Europe, were followed and the historical and/or musical position of Turks' association with this instrument was evaluated. The third chapter concludes with the findings about the classical guitar, which is the last representative of the multicultural historical and cultural journey of the European Lutes. As to the fourth part of this doctorate thesis, the basic characteristic components of the instrument, which is defined as the“Turkish Lute”, including its position in the transition period from the Ottoman period to the Republican period, its structural features, traditional vocal contexts, its players, and its producers, are revealed. In terms of revealing the results of the assumption at the beginning of this doctorate thesis, the interviews made with the leading people of the field for the instrument defined as the Turkish Lute are also presented as an important argument. The findings, which are in the nature of illuminating the multicultural historical and musical existence of lute type instruments - especially the Turkish Lute - and which were not included in the literature before this doctorate thesis, were brought to the field of Turkish Music with the categories in the conclusion section. Regarding the results of this doctoral research, the technical features of the Turkish lute and the current suggestions of the expert players and/or producers for the development of the instrument are also included in the conclusion section.
Benzer Tezler
- Kültürel değerlere duyarlı eğitim bağlamında öğretmen deneyimlerinin incelenmesi
Examination of teacher experiences in context of culturally responsive teaching
ESHABİL ERDEM PAKSOY
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABRİ ÇELİK
- Trabzon yöresinde müzik-kimlik ilişkisi
Music-identity relations in Trabzon region
SONNUR BAHÇEKAPILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Müzikİstanbul Okan ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇETİN KÖRÜKÇÜOĞLU
- Kültürel etkileşim ve göç bağlamında İsrail'de Türk Musikisi icraları
Cultural interaction and migration: Turkish Music practices İn İsrael
MEHTAP DEMİR
- Postmodernizm bağlamında elektronik dans müziği: Anatolıan sessıons örneği
Electronic dance music in the context of postmodernism: Anatolian Sessions
IRMAK TUNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT BARIŞ ÇEREZCİOĞLU
- Türkiye'de çokkültürlülük ve müzik: Hatay'ın müzik dinamikleri
Multiculturalism and music in Turkey: Hatay's music dynamics
İNANÇ ARAS ORUÇ
Doktora
Türkçe
2024
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEHER TETİK IŞIK