Türkçe akademik yayınlar için yapısal öz çıkarım sistemi
Structured abstract extraction system for Turkish academic publications
- Tez No: 679329
- Danışmanlar: PROF. DR. UMUT AL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Bilimsel iletişim, bilgi erişim, metin özetleme, Scholarly communication, information retrieval, text summarization
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bilgi teknolojilerinin yaşamın her alanında yaygın olarak kullanılır hale gelmesiyle araştırmacıların makale tam metinlerini okumaya yetişememeleri sorunu farklı bir boyuta ulaşmıştır. Araştırmacılar, elektronik ortamda eriştikleri geniş hacimli bilgi yığınını incelerken elektronik sürümlerin, çevrimiçi ortamın ve dijital ekranların doğası gereği yeni zorluklarla da mücadele etmektedirler. Özler, potansiyel okurların, bu elektronik bilgi yığını içinden ilgili tam metni seçerek okumalarını sağlayacak en önemli araçtır. Ancak, bir makalenin tam metnini taramada okura kolaylık sağlamak amacıyla üretilen makale özleri, çoğunlukla tam metinlerinden daha zor okunurluklu ve yapısal içerik olarak eksik üretilmektedirler. Bu tez çalışması ile teknolojinin insanın bilgi ile etkileşimini devamlı dönüştürdüğü günümüz koşullarında bilimsel makalelerin okur ile buluşma sürecine katkı yapmanın yolları araştırılmıştır. Bu doğrultuda çalışma kapsamında bilimsel makalelerin özlerinin otomatik yöntemlerle elde edilmesinde yapısal yöntemleri kullanmanın katkısı incelenmiştir. Geliştirilen sistem, makalelerin tam metinlerinin tüm yapısal bölümlerinden temsilci cümleler seçme prensibine göre çalışmaktadır. Elde edilen otomatik yapısal öz başarımları sistemin klasik öz çıktılarına göre daha üstündür. Tüm çıktıların hesaplanan okunurluk değerleri yazar özlerinin okunurluk değerlerinden belirgin bir şekilde daha kolay okunurluk seviyesindedir. Tez çalışması kapsamında geliştirilen özetleme sistemi veri setinden bağımsızdır. Söz konusu özetleme sistemi Türkçe başka doküman grupları için de kullanılabilir özelliktedir. Bu çalışmanın sonuçlarının ve kullanılan, Türkçe kütüphanecilik ve bilgibilim alanında yayımlanmış 421 makaleden oluşan derlemden elde ettiğimiz veri setinin başka araştırmalarda kullanılabileceği düşünülmektedir. Geliştirilen yapısal öz hazırlama sisteminin, klasik özlerle üretilen derlemler için daha iyi okunurluklu otomatik yapısal özler üretmek için kullanılabileceği gibi yazar ve editörler için yardımcı bir araç olarak da bilimsel iletişim sürecine katkı sunabileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
With the widespread use of information technologies in all areas of life, the long-lasting problem of researchers' inability to read the full texts of articles has gained a different dimension. Researchers are also tackling new challenges while studying the massive amount of information they access in the electronic media due to the nature of electronic versions of texts, the online media, and the digital screens. Abstracts are the most important tools that will enable potential readers to select the relevant full texts from this huge stack of electronic information. However, whereas their primary aim is to facilitate the reading of the full texts, in most cases the abstracts are produced with more readability issues and structural deficiencies in their contents when compared the actual texts. In this dissertation, ways of contributing to the readers' experience of meeting scientific articles in today's conditions, where technology constantly transforms people's interaction with information, were investigated. Accordingly, the study focuses on the contribution of the use of structural methods in obtaining the abstracts of scientific articles through automatic methods. The system developed in the study was designed to operate with the principle of choosing representative sentences from all structural parts of the full texts of the articles. The automatically structured abstracts obtained are superior to the classical version of outputs of the system. The calculated legibility values show that all the outputs are significantly easier to read than those produced by authors. The summarization system, which was developed within the scope of the study, is independent from the data set. The summarization system can also be used for other Turkish document groups. It is believed that the results of this study and the data set, which was extracted from a total of 421 articles published in the field of Turkish librarianship and information science, can be used in other studies as well. It is considered that this structured abstract preparation system can be used to produce better readable automatic structural abstracts for the corpus produced with classical abstracts, and can also contribute to the scientific communication process as an auxiliary tool for authors and editors.
Benzer Tezler
- Eğitim ve Bilim Dergisi'nin bibliyometrik ve içerik analizi
The bibliometric and content analysis of Education and Science Journal
MUHARREM ALTUNIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET OĞUZ AKTÜRK
- Hulki Aktunç'un öykücülüğü
The narration Of Hulki Aktunç
SÜLEYMAN KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. MECİT CANATAK
- Kırgızistan'da Türkiye'nin kamu diplomasisi faaliyetleri
Turkey's public diplomacy activities in Kyrgyzstan
BURCU SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ALTINBEK COLDOŞOV
- Deprem felaketi sonrası mobil alışveriş niyetini şekillendiren faktörler: Mobil uygulama kabulünün rolü
Factors shaping mobile shopping intentions after an earthquake disaster: The role of mobile app acceptance
SELİM BUĞDAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Yönetim Bilişim SistemleriSivas Cumhuriyet ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT FATİH TUNA
ÖĞR. GÖR. ÜZEYİR FİDAN
- Blokzinciri (blockchaın) teknolojisinin inşaat sektöründe kullanımı
Blockchain technology in construction
ALİCAN KANDİYE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DENİZ ARTAN