Orta çocukluk döneminde prososyal yalanın uygun bulunma düzeyini etkileyen sosyal ve zihinsel etmenler
Social and mental factors that affect reasonability of prosocial lies in middle childhood
- Tez No: 679492
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEMA KARAKELLE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
İnsanların yalan söyleme davranışlarına ilişkin tutumlarının olumsuz olduğu bilinmektedir. Ancak günlük yaşamda yalana sıklıkla başvurmakla kalmayıp, bu tür davranışları makul karşıladıkları da olmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada 9-13 yaş arasındaki çocukların prososyal yalanları uygun bulma düzeylerini etkileyen sosyal ve zihinsel etmenlerin araştırılması hedeflenmiştir. Bronfenbrenner'in ekolojik sistemler yaklaşımından hareketle, mevcut çalışmanın amacı, ebeveynlerin çocuklarına aktarmak istedikleri değerler, çocukların zihinsel durum anlayışları ve değer önceliklerinin prososyal yalanların uygun bulunmasını ne kadar açıkladığının incelenmesidir. Çalışmaya 9-13 yaşları arasında toplam 154 çocuk (79 kız) ve anneleri katılmıştır. Çalışmaya katılan annelere“Değer Aktarımı Ölçeği”uygulanmıştır. Çocukların yalanı uygun bulma düzeylerinin değerlendirilmesinde“Prososyal Yalanın Uygunluğu Testi-Çocuk Formu”, zihinsel durum anlayışı becerilerinin değerlendirilmesinde“Gözlerden Zihin Okuma Testi”ve“Tuhaf Hikâyeler Testi”, çocukların değer önceliklerinin belirlenmesinde ise“Çocuklar İçin Resim Tabanlı Değerler Ölçeği”kullanılmıştır. Analizler sonucunda, çocukların prososyal yalanları diğer yalan türlerine kıyasla daha uygun buldukları görülmüştür. Korelasyon analizleri, çocukların öncelikli gördüğü ve ebeveynlerin aktarmak istedikleri özaşkınlık ve muhafazakârlık değerlerinin nezaket ve işbirlikçi prososyal yalanların uygun bulunma düzeyi ile pozitif; özgenişletim ve yeniliğe açıklık değerleriyle negatif yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Regresyon analizleri sonucunda, ebeveynlerin aktarmak istedikleri yeniliğe açıklık ve özaşkınlık değerlerinin prososyal yalanların uygun bulunma düzeyini açıklamada anlamlı yordayıcılar olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgular, çocukların nezaket ve işbirlikçi prososyal yalanları uygun bulmalarını açıklayan sosyal etmenler üzerinden tartışılmış ve bu konuda etkili olabileceği düşünülen olası değişkenler üzerinden öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
It is known that people's attitudes towards lying behaviors are negative. However, in daily life, they do not only tell lies frequently, but also consider such behaviors reasonable. Accordingly, it was aimed to investigate the social and mental factors affecting the reasonability level of prosocial lies in children between 9-13 age-old. Based on Bronfenbrenner's ecological systems approach, the aim of the present study is to examine the degree to which values that parents want to transmit to their children, children's mental state understanding and children's value priorities explain the acceptability of prosocial lies. A total of 154 children (79 girls) between the ages of 9-13 and their mothers participated in the study. The“Value Transfer Questionnaire”was applied to the mothers.“The Reasonability of Prosocial Lie Test-Child Form”was used to evaluate the level of acceptability of lies by the children, the“Reading the Mind in the Eyes Test”and the“Strange Stories Test”were used for the assessment of mental state understanding abilities of children, and the“Picture Based Values Survey for Children”was used to determine the value priorities of children. As a result of the analysis, it was found that children evaluated prosocial lies more appropriate than others. Correlation analysis showed that self-transcendence and conservatism values, which children prioritize and parents want to transmit, are positively correlated with the level of acceptability of politeness and collaborative prosocial lies; besides, analysis also showed that there is a negative relationship between self-enhancement and openness to change values. As a result of the regression analysis, it was found that the values of openness to change and self- transcendence that parents wanted to transmit to their children were significant predictors in explaining the level of acceptability of prosocial lies. The findings were discussed over the social factors explaining the children's acceptance of prosocial lying. In addition to this, suggestions were made based on the possible factors which are thought to be important in politeness and collaborative prosocial lies.
Benzer Tezler
- The effect of intimate partner violence on child behaviors: Examining the roles of child maltreatment and household chaos
Yakın partner şiddetinin, çocuk davranışları üzerindeki etkisi: Çocukluk döneminde kötü muameleye maruz kalmanın ve evdeki karmaşanın rollerinin incelenmesi
NURİYE ELANUR KOCABAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATIMA TUBA YAYLACI
- Empati eğitim programının anaokulu çocuklarının empatik ve prososyal becerilerine etkisinin incelenmesi
Analysis of the impact of empathy education program on the prosocial and empathetic skills of preschool children
GİZEM ÖZER
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜBECCEL GÖNEN
- Empathy skills in middle childhood: the role of child's temperament, parenting practices, and mother's empathy
Orta çocukluk döneminde empati yeteneği: çocuğun mizacı, ebeveynlik davranışları ve annenin empatisinin rolü
YEŞİM YAVAŞLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAZAK BERUMENT
- Çocuklarda olumlu sosyal davranışın yordayıcıları olarak ahlaki muhakeme, ahlaki duygu ve ebeveyn davranışları
Moral reasoning, moral emotion and parenting behaviors as the predictors of prosocial behavior in children
GAMZE ER VARGÜN
- An adaptation and pilot implementation of an effective intervention program targeting externalizing behaviors in early childhood
Davranış sorunlarını hedef alan etkin bir müdahale programının uyarlanması ve pilot çalışması
LERZAN COŞKUN