Modernist İslam ekollerinde kadın-erkek eşitliği tartışmalarının temelleri
Gender equality debates in modern Islam
- Tez No: 679491
- Danışmanlar: PROF. DR. BEYHAN ZABUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Grubu Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
Bu çalışmada Türkiye, Malezya, Rusya ve ABD'de ortaya çıkan Modernist İslam ekollerinde önemli bir yer işgal eden kadın-erkek eşitliği konusundaki tartışmalar incelenmiştir. Tartışmalarla bağlantılı olarak, bu ülkelerde feminist bir mücadele biçimi olarak şekillenen İslamî Feminizm hareketinin birbirinden farklı olup olmadığı konusu ele alınmış ve Rusya'da sosyalizm kaynaklı özgün şartlarda gelişen tarihsel olaylar sonucu farklı bir İslamî feminizm anlayışı olduğu tespit edilmiştir. Çünkü SSCB'nin kadın-erkek eşitliği konusunda dünyada önderliği iddia edilse de yetmiş yıl boyunca kadını kurtaran siyasi sloganların arkasında, bir o kadar da cinsiyetçi kültürün beslendiği anlaşılmıştır. Ayrıca adı geçen ülkelerdeki gibi bir İslamî feminizm hareketinin oluşması için, eski Sovyet ülkelerinde olmayan İslam ve feminizm tartışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. SSCB'de İslam dini yetmiş yıl yasaklı olduğundan, İslami söylem ve pratik üzerine tartışma ne entelektüel düzeyde ne de halk arasında 1991 yılına kadar yapılmamıştır. Aynı şekilde, SSCB döneminde feminizmin burjuva uzantısı olarak görülmesi ve eski Sovyet ülkelerine yanlış zamanda- Batıda olduğu gibi ülkelerin ekonomik refaha ve siyasi istikrara kavuştuğu dönemde değil, ekonomik çöküşün siyasal karmaşaya eşlik ettiği bir zamanda- gelmesi ve siyasi amaçla hükümetler tarafından suistimal edilmesi sebebiyle halk arasında feminizme karşı büyük bir önyargı oluştuğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, Rusya'da İslamî feminist olarak incelenen Porohova'nın yalnızca tesettüre bakışının diğer ülkelerdeki İslamî feministlerle aynı olduğu saptanmıştır. Eski Sovyet kadınının paradoksal problemlerini analiz etmek amaçlı bu çalışmada kadınların yaşam tarzlarına ve maruz kaldıkları cinsiyet ayrımcılığına göre üç kategoriye ayrıldığı varsayılmıştır. Birinci kategoridekiler, Suudi Arabistan ve Türkiye'deki geleneksel İslam'ı eski Sovyet ülkelerine taşıyan cemaatlerden eğitim alan İslami kadınlar; ikinci kategoridekiler, etnik kökenine bağlı, Şamanist ve İslami geleneklerin sentezi üzerine kimliklerini inşa eden etnik-millîyetçi kadınlar, üçüncü kategoridekiler ise, Sovyet döneminde olduğu gibi laik ve Batı yaşam biçimini sürdüren modern kadınlardır. Bu çalışma otoetnografi yöntemi kullanarak, bu üç grup kadınla yapılan görüşmelere dayanmaktadır. Eski Sovyet ülkelerinden Türkiye'ye gelen kadınların farklı ataerkil sistemler arasında yaptıkları geçişleri özgürlük olarak algıladıkları görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The thesis focuses on the phenomenon of Islamic Feminism and answer the question about existence of Russian Islamic feminism. The research draws on qualitative interviews; semi-structured, in-depth which were conducted in Almaty and Shymkent, cities in Kazakhstan, and Ankara, the capital of Turkey, in 2020. Autoethnographic methodology has also been utilized by the authors as well; this combination of methods will attempt to explain the identity crisis in Muslim culture of the post-Soviet world. Valeria Porokhova is the only scholar expanding feminist interpretations of Islam in Post-Soviet countries. This study also is an attempt to explain why educated women from former Soviet countries warmly welcomed Turkish patriarchy, some of them even radical Islam. This study review the impact of“Sovietization”on Muslim women,“double burden”of women, revival of Islamic and national pre-Islamic traditions after collapsing of USSR. In this study authors analyze these gender contradicting challenges by classifying them into opposing groups. The first group is religious women with an ideology of traditional Islam in Saudi Arabia and Turkey, second group women who follow Islam-nomadic traditions with ethnocentric worldview, and third group is modern women who live a secular life, Russified and reject İslamic and ethno-national traditions. Each group of women in a conflict with each other and have different issues of gender problems. This study attempts to outline and explain main problems such as xenophobia, Islamophobia, polygyny, bride kidnapping and other gender issues of post-Soviet women. The patriarchy rooted in revived nomadic traditions, literal Islamic interpretation, confusion between radical wing and liberal-reformist wing of feminism, and the reaction to Sovietization are all together occur as an obstacle to achieve gender equality in Post-Soviet Muslim countries.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyılda Şam'da tasavvuf
Sufism in Damascus in the 19th century
İYAT ERBAKAN
Doktora
Türkçe
2023
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKKAYA
- Bayraktar Bayraklı'nın 'Yeni bir Anlayışın Işığında Kur'an Tefsiri' adlı eserinde bilimsel tefsir anlayışı
Bayraktar Bayraklı's scientific understanding of tafsir in his work 'Qur'anic Tafsir in the Light of a New Understanding'
ALİ KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÖZ
- Selefîlik ve modernizmin hadis yaklaşımlarının mukayesesi (modern dönem özelinde)
Comparison of hadith approaches of salafism and modernism (in the modern period)
BÜŞRA YETİMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MACİT DEMİRER
- Modernization of Islam from Ottoman empire to modern Turkey
Osmanlı İmparatorluğu'ndan modern Türkiye'ye İslam'da modernleşme
ENGİN KOCA
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Siyasal BilimlerFatih ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAMMAS SALUR