Çağatay Hanlığı ile Büyük Moğol Kağanlığı arasındaki siyasi ilişkiler (1227-1318)
The political relations between the Chagatai Khanate and the Great Mongolian Khaganate (1227-1318)
- Tez No: 680003
- Danışmanlar: PROF. DR. EKREM KALAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Moğollar, Cengiz Han, Çağatay Hanlığı, Büyük Kağanlık, Çağatay Hanedanı, Ögedey Hanedanı, Toluy Hanedanı, Mongols, Genghis Khan, Chagatai Khanate, Great Khaganate, Chagatai Dynasty, Ogedei Dynasty, Tolui Dynasty
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu tez Çağatay Hanlığı'nın Büyük Kağanlık nüfuzu altından ayrılmamış olduğu dönemleri içermektedir. Böylece 1318 yılı sonrasında ilk bağımsızlık alametlerinin görüldüğü Köbek Han iktidarının başlangıcına kadar onlar ile olan siyasi ilişkilerini konu almaktadır. Dönemi ele alırken kullanılan kaynakların önemli olanlarına dair bazı bilgiler giriş kısmında verilmiştir. Kaynaklar ele alınırken dönemin çağdaşı olanlar ayrı, sonradan oluşturulmuş olanlar ise ayrı olmak üzere iki farlık başlık altında incelenmiştir. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde daha çok Çağatay Hanlığı'nın kuruluşuna dair temel sorunlar ele alınmıştır. Bu bağlamda iki siyasi teşekkül arasındaki muhatap meselelerinden bahsedilmiştir. Hanlığın kuruluşunda etkili olan durumlar incelenmiştir. Ayrıca Çağatay Han'ın aile fertleri arasındaki konumuna dikkat çekilmiştir. Son olarak da Çağatay Hanlığı coğrafyasında oluşturulan teşkilatlanmaya Büyük Kağanlık etkisi anlatılmıştır. İkinci bölüm içeriğinde Cengiz Han'ın ölümünden Möngke Kağan'ın saltanat devresinin sonu olan 1259 yılına kadar yürütülen siyasi ilişkileri konu almaktadır. Burada yer alan başlıklar altında Çağatay'ın, hâkimiyet sahasının Büyük Moğol Ulusu içerisindeki siyasi konumu incelenmiştir. Kendisinden büyük diğer hanedan üyelerinin ölümüyle birlikte Ulusun Aka'sı konumuna gelen Çağatay'ın Ögedey'in Büyük Kağan olarak tahta geçirilmesinde oynamış olduğu rol gözlemlenmiştir. Ögedey'in saltanatı sırasında Çağatay'ın Moğol idari teşkilatında nasıl bir rol üstlendiğine değinilmiştir. Ögedey ve Çağatay'ın ölümü sonrasında Büyük Kağanlık makamına geçen Göyük'ün, iktidarı döneminde Çağatay Hanedanı üzerindeki tasarrufları ele alınmıştır. Sonrasında Çuci ve Toluy Hanedanı'nın Büyük Kağanlık makamında hanedan değişikliğine gitme kararları anlatılmıştır. Yaşanan hanedan değişikliğinin Çağatay ve Ögedey Hanedanı üzerindeki derin etkileri gözler önüne serilmiştir. Möngke Kağan'ın iktidarı döneminde yaşanan önemli gelişmelere de değinilerek bu bölüm sonlandırılmıştır. Üçüncü bölüm daha çok Büyük Kağanlık adaylarının kendini meşru kılmak adına Çağatay Hanlığı tahtına yaptığı müdahaleleri ele almaktadır. İlk olarak Toluy Hanedanı üyeleri Arık Buka ve Kubilay mücadelesinin Çağatay Hanlığı üzerindeki etkileri incelenmektedir. Sonrasında Ögedey Hanedanı'nın Kaydu ile tekrar yükselişi ve Büyük Kağanlık tahtındaki hak iddialarının Çağatay Hanlığı siyasetine yansıması gözlemlenmiştir. Çağatay hanı Barak'ın ölümü ile birlikte Kaydu'nun Çağatay Hanlığı topraklarına diğer hanedan mensuplarını yerleştirmiş olmasının Çağatay Hanlığına verdiği zararlara değinilmiştir. Kaydu'nun ölümü ile birlikte Ögedey Hanedanı'nın Çağatay hanı Duva tarafından yeniden inkıraza uğratması ele alınmıştır. Duva Han'ın ölümü ile birlikte yerine geçen oğullarından İsen Buka döneminin bitimine kadar Büyük Kağanlık ile olan münasebetler işlenerek tezimiz sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
This treatise includes the periods when the Chagatai Khanate did not separate from the rule of the Great Khaganate. Thus; It deals with the period up to the beginning of his reign, as the first signs of independence were seen in the rule of Kebek Khan after 1318. Some information about the important resources used in the processing of the period is given in the introduction section. When considering sources, contemporaries of the period were examined in a separate title, and those created later were examined in a separate title. The thesis consists of three main parts. In the first chapter, the main problems related to the establishment of the Chagatai Khanate were discussed. In this context, interlocutor issues between the two political entities were mentioned. Cases that were influential in the establishment of the Khanate were examined. In addition, the position of Chagatai Khan among family members has been noted. Finally, the influence of the Great Khaganate on the organization created in the geography of the Chagatai Khanate was described. The second chapter deals with political relations from Genghis Khan's death to 1259, the end of Mongke Khagan's reign. In this chapter, the political position of Chagatai in the Great Mongol Ulus of the dominion is examined. It has been observed that Chagatai, who became the Aqa of the Ulus with the death of other dynasty members older than him, played a role in the enthronement of Ogedei as the Great Khagan. It is mentioned how Chagatai took on a role in the Mongol administrative organization during Ogedei's reign. After the deaths of Ogedei and Chagatai, their savings over the Chagatai Dynasty during the rule of Goyuk, the Great Khagan, were disputed. The reasons for Jochi and the Tolui dynasty wanting the Great Khanate to be given to the Tolui descendants, not the Ogedei descendants, are explained. The profound effects of the dynastic change on the Chagatai and Ogedei dynasties have been demonstrated. This chapter was terminated by addressing important developments during the rule of Mongke Khagan. The third chapter mainly deals with the interventions of the Great Khaganate candidates to the throne of the Chagatai Khanate in order to legitimize themselves. First, the effects of the Tolui dynasty members Arik Buqa and Kublai struggle on the Chagatai Khanate are examined. Thereafter, the re-rise of the Ogedei dynasty by Kaidu and the reflections of his Great Khaganate claims in the politics of the Chagatai Khanate were observed. After the death of Baraq Khan, the damage caused to the Chagatai Khanate by Kaidu placing other members of the dynasty on the territory of the Chagatai Khanate was mentioned. With the death of Kaidu, the destruction of the Ogedei dynasty by Duva Khan was dealt. From the death of Duva Khan until the end of the Isen Buqa period, the relations with the Great Khaganate were processed. In this way, our thesis is ended.
Benzer Tezler
- Emîr Timur'un devlet kurma mücadelesi (1336-1370)
Amir Timur's struggle to establish a state (1336-1370)
İLYAS KILIÇ
- Doğu Türkçesinde (14.-16. yy.) cümle ve sözcük öbekleri
Lexical bundles and sentence in the Eastern Turkish (14th- 16th centuries)
EMİNE TEMEL
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Büyük Hanlar Döneminde Moğollar arasında İslamiyet
Islam among the Mongols in the Period of the Great Khans
EBRU KULA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihNecmettin Erbakan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AKKUŞ
- Timurlu Devleti'nin iktisadî yapısı (1380-1506)
Economic structure of the Timurid State (1380-1506)
FATİH BOSTANCI