Akdağ'da (Elazığ–Bingöl) doğal ortam insan ilişkisi
Akdağ'da (Elaziğ-Bingöl) natural environment and human relations
- Tez No: 680921
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA TANER ŞENGÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Akdağ, Doğal Ortam, Arıcak, Yaylacılık, Jeomorfoloji, Hidrografya, Akdağ, Natural Environment, Arıcak, Highlandism, Geomorphology, Hydrography
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fiziki Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Çalışma alanı olan Akdağ, Yukarı Fırat Bölümü'nün Güneydoğu Toroslar'ın Doğu Bölümü'nde Elazığ-Bingöl illeri arasında yer almaktadır. Çalışma sahasını oluşturan Akdağ doğu-batı yönünde uzanan yüksekliği 2620 metreye varan Elazığ-Bingöl illerinin idari sınırını oluşturan bir dağ kütlesidir. Akdağ'ın batısında Elazığ doğusunda Bingöl ili bulunmaktadır. Akdağ kütlesi üzerinde Elazığ ve Bingöl illerine ait çok sayıda köy yerleşmesi ayrıca Elazığ iline ait Arıcak ilçesi ve Beyhan beldesi Akdağ'ın yamaçlarında yer almaktadır. Akdağ ve çevresinde Prekambriyen, Üst Paleozoyik, Mesozoyik, Tersiyer ve sahanın akarsu havzalarında kuvaternere ait arazileri görmek mümkündür. Akdağ kütlesini kuzeyden doğu-batı yanünde uzanan Doğu Anadolu Fayı (DAF) ve kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan Doğanlı Fayı kesmektedir. Ayrıca Akdağ'ın güneyinde doğu-batı yönünde uzanan Güneydoğu Anadolu Bindirmesi de yer almaktadır. Çalışma sahasında görülen iklim, Doğu Anadolu karasal iklimi karakterini taşımaktadır. Bitki örtüsüne baktığımızda, yükselti ve sıcaklık çalışma alanının bitki örtüsü üst sınırı belirlenmiştir. Bitki örtüsü çalışma sahasında belli yüksekliğe kadar meşe ağaçları ve ardıçlar görülürken, yükseltinin artması ve buna bağlı olarak sıcaklığın azalmasıyla geven, çobanyastığı gibi bitki örtüsü görülmektedir. Akdağ'ın zirve bölümlerinde ise kayalıklar uzanmaktadır. Akdağ ve çevresinde kahverengi topraklar, kireçli kahverengi topraklar, kireçli kahverengi orman topraklar , kahverengi orman toprakları, alüvyal ve koluvyal toprak tipleri görülmektedir. Akdağ kütlesi Fırat ve Dicle nehirlerine akan akarsuların ana su bülüm çizgisini oluşturmaktadır. Sahada en önmeli akarsuları Yatansöğüt ve Mirvan çayları oluşturmaktadır. Bu iki çay güneye doğru akarak Dicle Nehri'ne ulaşmaktadırlar. Akdağ'da yerleşmeler, genellikle yamaç, sırt ve akarsu vadilerinde yer almaktadır. Akdağ'da yerleşmelerin en büyüğünü Elazığ iline bağlı Arıcak İlçesi ve Beyhan Beldesi oluşturmaktadır. Bunun yanında önemli bir diğer yerleşim yeri Bingöl iline bağlı Servi Köyü'dür. Çalışma sahaının jeolojik, jeomorfolojik, topoğrafik, iklim, hidrografya ve toprak özellikleri yerleşmelerin dağılışından bütün ekonomik faaliyetlere kadar yön vermekte bazı alanlarda ise ekonomik faaliyetleri kısıtlamaktadır. Dolayısı ile doğal ortam özellikleri beşeri faaliyetlere yansımaktadır. İnceleme sahasında doğal ortam ile insan arasında sıkı bir ilişki vardır. Çalışma sahasında ekonomik faaliyetler genellikle tarım ve hayvancılık faaliyetleridir. Bunun yanı sıra çalışma sahasında Akdağ'ın uygun koşullar sağlayan alanlarında yaylacılık faaliyetleri önemli ölçüde yapılmaktadır. Çalışma sahasında dağlık alanların fazla olması nedeni ile inceleme alanında arazi kullanımı çok fazla çeşitli değildir. Yerleşim ve tarım alanları genellikle mevsimlik ve sürekli akarsu vadilerinde görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The study area, Akdağ, is located between the provinces of Elazığ and Bingöl in the Eastern Section of the Southeast Taurus in the Upper Euphrates Section. Akdağ, which constitutes the study area, is a mountain mass extending in the east-west direction, reaching 2620 meters in height, forming the administrative border of the provinces of Elazığ-Bingöl. There is Elazig in the west of Akdag and the province of Bingol in the east. A large number of village settlements belonging to Elazig and Bingol provinces on the Akdag mass, as well as Arıcak district and Beyhan town of Elazig province are located on the slopes of Akdag. It is possible to see Precambrian, Upper Paleozoic, Mesozoic, Tertiary and Quaternary lands in the river basins of the area in Akdağ and its surroundings. The Akdağ mass is cut by the East Anatolian Fault (EAF) extending from the north to the east-west side and the Doğanlı Fault extending in the northwest-southeast direction. There is also the Southeast Anatolian Thrust extending in the east-west direction to the south of Akdağ. The climate seen in the study area has the characteristics of the continental climate of Eastern Anatolia. When we look at the vegetation cover, the upper limit of the vegetation cover of the altitude and temperature study area was determined. While oak trees and junipers can be seen up to a certain height in the vegetation study area, vegetation such as geven and holly can be seen as the altitude increases and the temperature decreases accordingly. On the summit parts of Akdağ, there are cliffs. Brown soils, chalky brown soils, chalky brown forest soils, brown forest soils, alluvial and colluvial soil types are observed in Akdağ and its surroundings. The Akdağ mass forms the main water division line of the streams flowing into the Euphrates and Tigris rivers. Yatansöğüt and Mirvan streams are the most important streams in the area. These two streams flow south and reach the Tigris River. Settlements in Akdağ are generally located on slopes, ridges and river valleys. The largest of the settlements in Akdağ are the Arıcak District and Beyhan Town of Elazığ province. Besides, another important settlement is Servi Village of Bingöl province. The geological, geomorphological, topographic, climate, hydrography and soil characteristics of the study area direct all economic activities from the distribution of settlements and restrict economic activities in some areas. Therefore, natural environment characteristics are reflected in human activities. There is a close relationship between the natural environment and the human being in the study area. Economic activities in the study area are generally agriculture and animal husbandry activities. In addition, transhumance activities are carried out to a great extent in the areas of Akdağ that provide suitable conditions in the study area. Land use in the study area is not very diverse due to the high number of mountainous areas in the study area. Settlement and agricultural areas are generally seen in seasonal and continuous river valleys.
Benzer Tezler
- Palu ilçesi'nin (Elazığ) coğrafi etüdü
The geographical research of Palu district (Elazığ)
MUSTAFA BAYRAK
- Zazayanê dormareyê depeyi di kulturê wareyi: Mintiqaya sarconi̇
Karakoçan kırsalındaki Zazalarda yayla kültürü: Sarıcan yöresi
İRFAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Zazaca
2019
DilbilimBingöl ÜniversitesiZaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ
- Petrogenesis of the neogene-quaternary mafic lavas from the Tunceli̇-Elaziğ region (Eastern Turkey)
Tunceli-Elazığ bölgesindeki (Doğu Türkiye) neojen-kuvaterner mafik lavların petrojenezi
ALİCAN AKTAĞ
Doktora
İngilizce
2022
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAAN SAYIT
- Cosmogenic dating of glacial landforms on Akdağ (Western taurus) and impact on contemporary human activities
Akdağ'da (Batı Toroslar) buzul yerşekillerinin kozmojenik yaşlandırılması ve güncel beşeri faaliyetler üzerine etkisi
HİMMET HAYBAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
CoğrafyaFatih ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKİF SARIKAYA
- Batı Toroslar'daki kuvaterner buzullaşmalarının gelişimi ve seyri üzerinde yerel topoğrafya ile iklim özelliklerinin rolü
The role of local topography and climate characteristics for the development and evolution of quaternary glaciations in the Western Taurus mountains
FERHAT KESERCİ
