Yeni dönem Türk sinemasının ekonomi politiği: Yönetmen odaklı sinemadan yapımcı odaklı üretim mekanizmasına
Economic politics of new era Turkish cinema: From director-oriented cinema to producer-oriented production mechanism
- Tez No: 680924
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FERİDUN NİZAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, İletişim Bilimleri, Performing and Visual Arts, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: ekonomi politik, sinema, yapımcı, yönetmen, political economy, cinema, producer, director
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Sinema, 19. yüzyılın sonlarındaki keşfinden bu yana yaşamımızın çok önemli bir parçası olmuştur. Güzel sanatların; resim ve heykel, müzik, tiyatro, dans, edebiyat, mimari gibi geleneksel dallarından sonra ortaya çıkıp, tüm bu dallardan yararlanması sebebiyle yedinci sanat adını almıştır. Sinemanın doğuşu; Lumiere Kardeşler'in, kendi keşifleri olan ve patentini almış oldukları sinematograf cihazı ile 28 Aralık 1895'te Paris'te bulunan Salon Indian Du Grand Café'de halka açık ve biletli gerçekleştirilen ilk özel gösterim olarak kabul edilir. Bu ilk gösterimde halkın yoğun ilgisi ve tepkileri doğrultusunda sinema, güncel teknolojilerle her geçen yıl daha da geliştirilip günümüzde bir endüstri halini almıştır. Bu dönemde filmlerin üretimi iş birliği usulüyle yapılırken bugün, küreselleşme ve pazarın genişlemesi gibi etkenlerle üretim, dağıtım ve gösterim süreci kural ve prensiplere dayanan, alanında uzmanlaşmış maaşlı işgücü tarafından üretilen ürünlere dönüşmüştür. Öte yandan sinema, bir sanat dalı olarak ele alındığında ilk gösterimden bu yana geçen zaman içerisinde pek çok kuram, akım ortaya çıkmıştır. Auteur kuramı (yönetmen sineması) da bunlardan biridir. Bu çalışmada; ele alınan örneklemler ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde karşılaştırmalı olarak analiz edilip, sinemamıza olan etkileri ortaya konmuştur. Araştırmanın evrenini, yeni dönem Türk sineması kapsamında, yapımcı odaklı sinema filmleri ve yönetmen filmleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi olarak, yapımcı Mustafa Uslu ile Ayla filmi ve yönetmen Nuri Bilge Ceylan ile Üç Maymun filmi seçilmiştir. Araştırma yeni dönem Türk sinemasını kapsamaktadır. Buna bağlı olarak örneklemler doğrultusunda yeni dönem Türk sineması ile sınırlıdır. Veri toplama aracı, nitel bir çalışma olduğundan literatürde daha önce eleştirel ekonomi politik, sinemanın ekonomi politiği ve Türk sinema tarihi konusundaki çalışmalar incelenerek, Ayla ve Üç Maymun filmleri eleştirel ekonomi politik bağlamında, yapımcı ve yönetmen sisteminin sinemamıza etkileri karşılaştırma yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, Türk sinemasının, yapımcı odaklı üretim mekanizması tarafından tehdit altına girdiği görülmektedir. Türk halkının zaaflarına yönelik dramatik ve acıklı hikâyeler, daha çok izleyici çekebilmek dolayısıyla gişe getirisi elde edebilmek adına gerçeğinden saptırılmış ve çeşitli yanıltıcı reklam kampanyalarıyla sunulmuştur. Amaç sanat yapmaktan çıkıp, ekonomik kaygılara dönüşmüştür.
Özet (Çeviri)
Cinema, 19. it has been a very important part of our lives since its discovery at the end of the century. After the traditional branches of Fine Arts such as painting and sculpture, music, theatre, dance, literature, architecture, it was named seventh art because it benefited from all these branches. The birth of cinema is considered to be the first private screening of the Lumiere Brothers with their own discovery and patented Cinematograph device, which was performed publicly at the Paris/Salon Indian Du Grand Café on December 28, 1895. In line with the intense interest and reactions of the public in this first screening, cinema has been further developed with modern technologies every year and has become an industry today. During these periods, films were produced on a collaborative basis, with factors such as globalization and the expansion of the market, the production, distribution and screening process turned into products produced by a paid workforce specializing in all areas, based on rules and principles. On the other hand, when cinema is considered as an art branch, many theories and currents have emerged in the time since the first screening. Auteur theory (director's cinema) is one of them. In this study, the samples discussed were analyzed comparatively within the framework of the economic and political approach and their impact on our cinema was revealed. The universe of research consists of producer-oriented Motion Pictures and director films within the scope of new era Turkish cinema. As a sample of the research, the film Ayla with producer Mustafa Uslu and the film Three Monkeys with director Nuri Bilge Ceylan were selected. The research covers the new era of Turkish cinema. Accordingly, according to the samples, the new era is limited to Turkish cinema. Since the data collection tool is a qualitative study, Previous studies on critical economic policy, economic policy of cinema and the history of Turkish cinema have been examined in the literature, and the effects of the producer and Director system on our cinema have been analyzed by comparison in the context of critical economic policy of Ayla and Three Monkeys films. According to the results obtained in the study, it is seen that Turkish cinema is threatened by the producer-oriented production mechanism. Dramatic and pathetic stories about the weaknesses of the Turkish people have been deflected from the truth and presented with various misleading advertising campaigns in order to attract more viewers and get a box office return. The goal has gone from making art to economic concerns.
Benzer Tezler
- İttihat ve Terakki Dönemi cemiyet hayatında meydana gelen değişiklikler
The Changes during the period of Union and Progress Committee
AYSU DEMİRGÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
TarihGazi ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİNGÖZ
- Reha Erdem sinemasında uzam, zaman ve bellek
Space, time and memory in Reha Erdem cinema
YÜKSEL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıAkdeniz ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE UÇAR İLBUĞA
- Türk sinemasının ekonomik yapısı ve bu yapının sinemamıza etkileri
Economic structure of Turkish cinema and this structure influences of Turkish cinema
HAKAN ERKILIÇ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2003
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ALEV İDRİSOĞLU
- Sinema tarih ilişkileri ve Türk sinemasında tarihe bakış
Cinema history relations and the way Turkish cinema looks at the Turkish history
SENEM AYŞE DURUEL
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU
- Yeni Türk sineması: 2000 sonrası Türk sinemasına sosyolojik bir bakış
The new Turkish cinema: A sociological perspective at the post 2000 Turkish cinema
ZEYNEP SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sahne ve Görüntü SanatlarıDumlupınar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEHRİBAN KAYA