Dîvâne Rüşdî Dîvânı (inceleme-tenkitli metin-sözlük)
Divan of Divane Rüşdi (examination-critical text-dictionary)
- Tez No: 682124
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN KURTOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 639
Özet
Dîvâne Rüşdî Efendi, 17. yüzyıl Dîvân şairlerindendir. Hayatı hakkında çok fazla bilgi yoktur. Rüşdî, İstanbul'da doğmuş ve burada vefat etmiştir. Şiirlerinden iyi bir tahsil gördüğü anlaşılan şair medrese tahsilinden sonra mülazım ve müderris olarak görev yapmıştır. Fakat müderris olduktan bir süre sonra görevinden azledilmiştir. Bu sebeple Rüşdî Efendi aklî melekelerini kaybetmiş ve ömrünün kalan kısmını İstanbul'da Sivâsîzâdeler Tekkesi'nde geçirmiştir. Bundan sonra şair“Dîvâne Rüşdî Efendi”olarak tanınmıştır. Şiirlerinden anladığımız kadarıyla başlangıçta dost ve şair meclislerine katılan Rüşdî, hastalığından sonra büyük sıkıntılar yaşamıştır. Yaşadığı zihnî rahatsızlık sebebiyle bu meclislerden ve çevresinden uzak kalan Rüşdî, Sivâsîzâdeler Tekkesi'nde vefat etmiş ve buranın haziresine defnedilmiştir. Dîvâne Rüşdî Efendi'nin tek eseri Dîvân'ıdır. Dîvân; kasideler, mesnevîler, gazeller, kıt'alar ve rubâîlerden oluşmaktadır. Manzumelerinden anlaşıldığına göre devrinde kimi önde gelen şairlerin etkisinde kalmış bir şahsiyettir. Yaşadığı dönemde Nâbî ve Nâ'ilî gibi şairler yanında Dîvân'da mahlasını zikrettiği başka bazı şairlere de nazireler yazmıştır. Rüşdî'nin nazireleri Dîvân'ında büyük bir yekûn tutmaktadır. Şair, herhangi bir devlet büyüğüne kaside sunmamıştır. Dîvân'ında yer alan kasidelerin tamamına yakını Hz. Peygamber'le ilgili naat, mevlit, miraciye türünde yazılmış şiirlerden oluşmaktadır. Bununla beraber Dîvâne Rüşdî Efendi, bir gazel şairidir. Gazelleri içinde yer yer söyleyiş güzelliği yakalayabildiği manzumeler vardır. Zaman zaman şair, yaşadığı ıstırapları ve bedbinliğini bu türden manzumelerinin muhtevasına taşımıştır. Ayrıca onun gazellerinde döneminin bazı sosyal hayat unsurlarının izlerini takip etmemiz de mümkündür. Kaynaklarda Rüşdî'nin manzumelerinin yaşadığı dönemde sevildiğinden söz edilmektedir.
Özet (Çeviri)
Divane Rüşdi Efendi, one of the 17th century Divan poets. There is not much information about his life. Rüşdi was born and died in Istanbul. The poet, understood to have received a good education from his poems, worked as an assistant and professor after his education in the madrasa. However, he was dismissed from his post a while after he became a professor. For this reason, Rüşdi Efendi lost his mental faculties and spent the rest of his life in Sivasizadeler Dervish Lodge in Istanbul. After that, the poet was known as“Divane Rüşdi Efendi”. As far as we understand from his poems, Rüşdi, who attended the assemblies of friends and poets at the beginning, had great problems after his illness. Rüşdi, who was away from these assemblies and his surroundings due to the mental illness he experienced, passed away in Sivasizadeler Dervish Lodge and was buried in its graveyard. Divane Rüşdi Efendi's only work is his Divan. Divan; It consists of odes, mesnevis, gazelles, kıt'as and rubais. According to what is understood from his poems, he is a personality that was influenced by some prominent poets in his era. During his lifetime, he wrote poems such as Nabi and Naili, as well as some other poets whose pseudonym was mentioned in Divan. Similar poems of Rüşdi hold a great sum in his Divan. The poet did not present a poem to any state elders. Almost all of the odes in the Divan consist of poems written in the type of naat, mawlid and miraciye about Muhammet. However, Divane Rüşdi Efendi is a ghazals poet. There are poems in his ghazals where he can capture the beauty of utterance. From time to time, the poet carried his sufferings and grievances to the content of such poems. In addition, it is possible to follow the traces of some social life elements of his period in his ghazals. Sources mention that Rüşdi's poems were loved during his lifetime.
Benzer Tezler
- Bende-i Rüşdî ˘Atâyî Dîvânı (İnceleme-metin)
Dîvân of Bende-i Rüşdî ˘Atâyî (Analysis-text)
OĞUZHAN ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN ALVAN
- Nuruosmaniye Kütüphanesi No:4959'da kayıtlı şiir mecmuası (İnceleme-metin)
Poetry compilation registered as Nuruosmaniye Library No: 4959 (Textual analysis – transcription)
NECLA KOCAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KOCAER
- Edirneli Ahmed Rüşdî Dîvânı (Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Edirneli Ahmed Rüsdi Divani (Context index and functional dictionary)
GURBET DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETTAH KUZU
- Edirneli Ahmed Rüşdi Divanı
Edirneli Ahmed Rüşdi Divanı
MELİKE TUNADURUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜBERRA GÜRGENDERELİ
- Semiz-z?de Süleyman Rüşdî Efendi ve div?nı
Semiz-z?de Süleyman Rüşdî Efendi and his diwan
KENAN SEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN