Geri Dön

Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Investigation of the relationship between the burnout levels and perceptions of organizational climate of preschool teachers

PDF İndir

  1. Tez No: 683083
  2. Yazar: SELİN ALKEVLİ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE ERDEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Örgüt iklimi, tükenmişlik, okul öncesi öğretmeni, müdür, davranış, Organizational climate, burnout, preschool teacher, administrator, behavio
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 193

Özet

Bu çalışmanın amacı, MEB'e bağlı bağımsız anaokulları ve ilkokul bünyesindeki anasınıflarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Mersin ilinde görev yapan 1532 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel verileri uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 464 okul öncesi öğretmeninden, nitel verileri ise ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen 16 okul öncesi öğretmeninden toplanmıştır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemi için veri toplama araçları olarak; Kişisel Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Envanteri- Eğitimci Formu, Örgütsel İklim Ölçeği ,nitel yöntem için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgüt iklim algılarının okul türü, yaş, kıdem ve sınıf mevcudu değişkenleri ile anlamlı farklılık yaratıp yaratmadığını belirlemek için Tek Yönlü Çok Değişkenli varyans analizi (MANOVA) tercih edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin örgüt iklimi algılarının tükenmişlik düzeylerini yordayıp yordamadığını belirlemek için Çoklu Regresyon analizi kullanılmıştır. Nitel veriler ise betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin duyarsızlaşma ve kişisel başarı boyutunda düşük düzeyde, duygusal tükenme boyutunda orta düzeyde tükenmişlik yaşadığı sonucuna ulaşılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin görev yaptıkları okul türü ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bağımsız anaokulunda görev yapan öğretmenler, okul idarecileri tarafından kıyaslandığı ve iş yükünün fazla olmasından şikayetçi oldukları, meslektaşlarıyla ortak hareket etme noktasında sıkıntı yaşadıklarını, aynı branştan oldukları için okul ortamında rekabet olduğunu, zaman zaman ayrımcılık yapıldığını ifade etmişlerdir. İlkokul bünyesindeki anasınıflarında görev yapan öğretmenlerin okul idarecileri tarafından önemsenmediklerini, teneffüs imkanı olmadığı için diğer öğretmenlerle iletişim kuramadıklarını, velilerin kendilerini bakıcı gibi gördüklerini, anasınıfıyla ilgilenen personelin ve yeterli sayıda materyal bulunmaması, fiziki imkanların yetersiz oluşu gibi sebeplerin tükenmiş hissetmelerine neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf mevcudu değişkeni ile tükenmişlik arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sınıf mevcudu ile tükenmiş hissetmeleri arasındaki ilişkiyi anlamaya yönelik sorulan soruya okul öncesi öğretmenleri doğrudan bir etkisinin olduğu cevabını vermişlerdir. Yaş ve kıdem değişkeni ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Yapılan görüşmelerde de okul öncesi öğretmenleri yaş ve kıdem faktörlerinin tükenmiş hissetmelerinde etkili olmadığını ifade etmişlerdir. Okul türü değişkeni ile örgüt iklimi algıları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yaş ve sınıf mevcudu değişkenleri ile örgüt iklimi algıları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Kıdem değişkeni ile örgüt iklimi algıları arasında umursamaz öğretmen davranışı dışında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin örgüt iklimi algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır. Destekleyici müdür davranışı ile samimi öğretmen davranışının okul öncesi öğretmenlerinin duyarsızlaşma hissetmelerinde anlamlı yordayıcı olduğu, destekleyici müdür davranışı, kısıtlayıcı müdür davranışı ile umursamaz öğretmen davranışının duygusal tükenme yaşamalarının anlamlı yordayıcısı olduğu, kısıtlayıcı müdür davranışı ile işbirlikçi öğretmen davranışının okul öncesi öğretmenlerinin kişisel başarı konusunda tükenmişlik hissetmelerinin anlamlı yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan görüşmelerde de öğretmenlerin tükenmiş hissetmelerinde fiziki yetersizlikler, iş yükü, velilerin mesleğe bakış açıları gibi faktörlerden ziyade okul ikliminin çok daha etkili olduğunu görülmektedir. Okul ortamındaki idareciler ve meslektaşlarla olan iletişimin olumlu ya da olumsuz olmasının mesleklerini doğrudan etkilediğini, idarecileri tarafından destek gören, yanlarında oldukları hissettirilen, meslektaşlarıyla daha çok fikir alışverişinde bulunan öğretmenlerin işlerini daha isteyerek yaptıkları, görev yaptıkları ortamı daha çok benimsedikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

The aim of this research is to investigate the relationship between the burnout levels of preschool teachers working in independent kindergartens and elementary schools' preschool classrooms which affiliated to Turkish Republic Ministry of National Education and their perceptions of organizational climate. In this study, the mixed method in which quantitative and qualitative methods are used together, was preferred. The universe of the research consists of 1532 preschool teachers working in Mersin in the 2019-2020 academic year. The quantitative data of the study was collected from 464 preschool teachers determined by the appropriate sampling method, and the qualitative data from 16 preschool teachers determined by the criterion sampling method. As data collection tools for quantitative research method in this study; Personal Information Form, Maslach Burnout Inventory-Educator Form, Organizational Climate Scale, semi-structured interview form for qualitative method were used. One-Way Multivariate analysis of variance (MANOVA) was chosen to determine whether pre-school teachers' burnout levels and perceptions of organizational climate made a significant difference with the variables of school type, age, seniority and class size. Multiple Regression analysis was used to determine whether perceptions of organizational climate predicted their burnout levels. On the other hand, qualitative data was analyzed with the descriptive analysis method. It was concluded that the preschool teachers who participated in the study experienced low level of depersonalization and personal accomplishment and moderate level of emotional exhaustion. A significant difference was found between the school type in which preschool teachers worked and their burnout levels. Teachers working in independent kindergartens stated that they were compared by the school administrators and they complained about the high workload, they had difficulties in acting jointly with their colleagues, there was competition in the school environment because they were from the same branch, and there was discrimination from time to time. It has been concluded that teachers working in elementary schools' preschool classrooms are ignored by the school administration, they can't communicate with other teachers because they don't have breathing opportunities, parents see themselves as caregivers, there aren't enough materials and staff who deal with the kindergarten, physical facilities are insufficient. A significant relationship was found between the class size variable and burnout. When asked to understand the relationship between class size and feeling burnout, preschool teachers answered that it had a direct effect. There was no significant difference between age and seniority variable and burnout levels. In the interviews, preschool teachers stated that age and seniority factors are not effective in feeling burnout. A significant difference was found between the school type variable and the perceptions of organizational climate. There was no significant difference between age and class size variables and perceptions of organizational climate. There was no difference was found between the seniority variable and the perceptions of organizational climate except for disengaged teacher behavior. A significant relationship was found between preschools' perceptions of organizational climate and their burnout levels. Supportive principal behavior and intimate teacher behavior were significant predictors of depersonalization of preschool teachers, supportive principal behavior, restrictive principal behavior and disengaged teacher behavior were predictors of emotional exhaustion, restrictive principal behavior and collegial teacher behavior were found to be significant. In the interviews, it is seen that the school climate is much more effective than the factors such as physical inadequacies, workload and parents' perspective on the profession in teachers' feeling burnout. It was concluded that the positive or negative communication with the administrators and colleagues in the school environment affects directly their professions, teachers who are supported by their administrators, who are made to be with them, who exchange ideas with their colleagues do their jobs more willingly and adopt the environment in which they work more.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    348337

    Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile psikolojik yardım arayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The relationship between burnout levels and psychological help-seeking attitudes of preschool teachers

    NİL DEMİRDÖĞEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA OTRAR

  2. Tez No

    779897

    Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile çocukların sergilediği davranış problemleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi

    Determining the relationship between the burnout levels of preschool teachers and the behavior problems exhibited by children

    MİRAÇ METİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MERAL TANER DERMAN

  3. Tez No

    533104

    Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile algıladıkları yönetici liderlik uygulamalarının incelenmesi

    Review of preschool teachers' burnout levels and their perceived executive leadership practices

    IŞIN KARAHAN KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİNÇ ÖLÇER

  4. Tez No

    515485

    Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin sınıf yönetimi becerileri ile ilişkisi

    Relationship between pre-school teachers' burnout levels and teacher's classroom management skills

    MELTEM YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. PÜREN ÜZÜM

  5. Tez No

    480161

    Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Relationship between preschool teachers' job burnout level and organizational cynicism attitudes

    SAIRAN MOHAMMED RASHID MAHMOOD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN SAK

Geri Dön