Geri Dön

Kamusal mekân olarak sokağın sosyal ve fiziksel işlevi

Social and physical function of the street as a public space

PDF İndir

  1. Tez No: 683752
  2. Yazar: TUĞBA KALENDER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: sokak, kamusal mekân, yaya, motorlu taşıt, yaya dostu sokak, street, public space, pedestrian, motor vehicle, pedestrian friendly street
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kentsel Mekan Organizasyonu ve Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 222

Özet

Sokak, insanların kentsel alanla ilk karşılaştığı kamusal mekândır. Kentlerin en küçük birimi olan sokak iletim ve iletişim, görme ve görülme, tanışıklık, aidiyet ve sosyalleşmenin mekânıdır. Sanayileşme, modernizm ve postmodernizm süreçleriyle birlikte sosyal işlevini kaybeden sokak günümüzde daha çok araçların iletim ve depolama alanı olarak işlev görmektedir. Bu nedenle trafik, kirlilik, güvenlik, gürültü, sosyal etkileşim eksikliği gibi sorunların olduğu mekâna dönüşmüştür. Sokağın sahip olduğu sorunlar doğrultusunda dünyada yeni sokak yaklaşımları ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda tezde 1960'lı yıllarda ortaya çıkan Woonerf kavramından sonra Trafik Sakinleştirme Önlemleri, Parklet, Türkiye'de Sokak Bizim Derneği Etkinlikleri, Barselona Süper Blok Modeli, Sokak Sağlıklaştırma Çalışmaları, Akıllı Şehir ve Sokak Yaklaşımları, 15 Dakikalık Şehir Modeli, 1 Dakikalık Şehir Konsepti gibi yaklaşımlar incelenmiştir. Sokağın önemi ve yaya mekânı olarak değeri Covid-19 salgını ve sokağa çıkma kısıtlamalarıyla daha görünür hale gelmiştir. Çalışmanın amacı; kentin iletim ve iletişim mekânı olan sokakların kamusal niteliklerinin saptanması, tarihsel gelişimiyle birlikte değişen sosyal ve fiziksel işlevinin incelenmesi ve değişiminin nedenlerinin sorgulanarak günümüzdeki sokağın niteliklerinin, sorun ve potansiyellerinin ortaya konulmasıdır. Tez çalışması kapsamında sokak mekânının sorunların çözülmesine yönelik sokak niteliklerinin, yaya dostu yürünebilir ve sürdürülebilir sokak ölçütlerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Alan çalışmasında incelenecek sokakları değerlendirebilmek adına değerlendirme tablosu oluşturulmuştur. Tablonun oluşturulmasında sokak tipolojileri, sokağın sorun ve potansiyelleri, sokak yaklaşımlarından yararlanarak tasarım, güvenlik, trafik ve sosyal mekân ölçütleri belirlenmiştir. Tez kapsamında yapılan alan çalışması incelenecek alanların saptanması, analiz edilerek sorunların ortaya konulması ve tasarım önerilerinin geliştirilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Alan çalışması kapsamında sokaklar gözlemlenmiş, fotoğraflar, araç ve yaya sayımları, sokak sakinleriyle yapılan kısa görüşmelerle elde edilen veriler desteklenmiştir. Analiz sonrasında çalışması yapılan sokaklar, öncesinde oluşturulan değerlendirme ölçütlerinin puanlanmasıyla değerlendirilmiştir. Tez çalışmasında farklı niteliklere sahip Batı Ataşehir (Ataşehir), Kuzguncuk (Üsküdar), Göztepe ve Moda (Kadıköy), Muratpaşa (Bayrampaşa) altbölgelerinde sokak tipolojisini yansıtan beş sokak analiz edilerek sokak tasarım ölçütlerine göre puanlanıp değerlendirilmiştir. Sokak tasarımına ilişkin ortaya konulan ölçütler test edilmiş ve bir tasarım yöntemi denenmiştir. Yapılan alan çalışmasından elde edilen veriler doğrultusunda çalışmada yaya dostu, yürünebilir, sürdürülebilir sokak tasarım ölçütleri belediyelere ve tasarımcılara rehbere temel oluşturacak öneriler bütünü olarak önerilmektedir. Kent genelinde sürdürülebilir hareketlilik planlarının entegre edilmesiyle sokağın sürdürülebilirliğin artmasına yönelik çözüm önerileri getirilmektedir. Sokakta motorlu taşıt yerine yürüme, bisiklet, skuter, kaykay gibi sürdürülebilir ulaşım seçeneklerinin aktif olmasında tasarım süreçleri, yerel yönetimler ve aktif vatandaş katılımının rolü irdelenmekte, kısa, orta ve uzun vadede gerçekleştirilebilecek tasarım çözümleri ortaya konulmaktadır.

Özet (Çeviri)

The street is the public space where people first encounter the urban space. Street, which is the smallest unit of cities, is the place of transmission and communication, seeing and being seen, acquaintance, belonging and socialization. The street, which lost its social function with the processes of industrialization, modernism and postmodernism, today functions mostly as a transmission and storage area for vehicles. For this reason, it has turned into a place where there are problems such as traffic, pollution, security, noise, lack of social interaction. In line with the problems of the street, new street approaches have emerged in the world. In this context, such as Woonerf, Traffic Calming Measures, Parklet, The Streets Belong to Us Association Activities in Turkey, Barcelona Super Block Model, Street Revitalization Studies, Smart City and Street Approaches, 15 Minute City Model, 1 Minute City Concept, reviewed since the 1960s. The importance of the street and its value as a pedestrian space has become more visible with the Covid-19 epidemic and lockdowns. The aim of the study is to determine the public characteristics of the streets, which are the transmission and communication spaces of the city, to examine the social and physical functions that have changed with their historical development, and to reveal the characteristics, problems, and potentials of today's streets by questioning the reasons for their change. Within the context of the thesis, it is aimed to determine the street qualities, pedestrian-friendly, walkable, and sustainable street criteria for solving the problems of street space. In order to evaluate the streets to be examined in the field study, a measurement table was created. In the creation of the table, street typologies, problems and potentials of the street, design, safety, traffic, and social space criteria were determined by making use of street approaches. The field study carried out within the context of the thesis consists of the stages of determining the areas to be examined, revealing the problems by analyzing and developing design proposals. Within the scope of the field study, the streets were observed, and the data obtained through photographs, vehicle and pedestrian counts, and short interviews with the street residents were supported. The streets, which were studied after the analysis, were evaluated by scoring the evaluation criteria created before. In the thesis study, five streets reflecting the street typology in the sub-regions of Batı Ataşehir (Ataşehir), Kuzguncuk (Üsküdar), Göztepe and Moda (Kadıköy), Muratpaşa (Bayrampaşa) with different qualities were analyzed and evaluated according to street design criteria. The standarts for street design have been tested and a design method has been tried. In line with the data obtained from the field study, pedestrian-friendly, walkable, sustainable street design criteria are suggested as a set of suggestions that will form the basis of the guide for municipalities and designers. By integrating sustainable mobility plans throughout the city, solutions are offered to increase the sustainability of the street. The role of design processes, local governments, and active citizen participation in the active use of sustainable transportation options such as walking, bicycle, scooter and skateboard instead of motor vehicles on the street is examined, and design solutions that can be realized in the short, medium and long term are presented.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    843947

    Morphological analysis of the formation and consolidation of the main street: The case of Kurtuluş Street, Antakya

    Ana caddenin oluşum ve sağlamlaşmasının morfolojik açıdan incelenmesi: Antakya Kurtuluş Caddesi örneği

    İREM DUYGU TİRYAKİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU

  2. Tez No

    647389

    İstanbul Beyoğlu-Hasköy sokaklarında morfolojik ve dizimsel özelliklerin kullanıcı algısına etkisi

    Effect of morphologial and sequential features on user perception in Istanbul Beyoglu-Haskoy streets

    FATMA YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMİNE KÖSEOĞLU ÇAMAŞ

  3. Tez No

    256601

    Geleneksel Niğde evleri mekansal araştırması ve Kale Mahallesi konut yerleşimi ve tipoloji-morfoloji ilişkisi

    Traditional nigde houses and relations between typology-morphology in Kale region sample area

    KORCAN ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehircilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLŞEN ÖZAYDIN

  4. Tez No

    331927

    The sounds of political actions in the streets of Istanbul

    İstanbul sokaklarında politik eylem sesleri

    EMİNE ŞİRİN ÖZGÜN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Müzikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzik Ana Bilim Dalı

    PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU

    DOÇ. DR. ROBERT REİGLE

  5. Tez No

    884563

    Streetscapes in Nişantaşı: Exploring street as a workspace

    Nişantaşı'nda sokak peyzajları: Çalışma mekanı olarak sokağı keşfetmek

    RAVZA TÜRK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    MimarlıkMEF ÜNİVERSİTESİ

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYDAR OZAN AVCI

    DOÇ. DR. AYŞE HİLAL UĞURLU

Geri Dön