Nâbî'nin Mi'râciyesi üzerine bir inceleme
A study on Nâbî's Mi'râciye
- Tez No: 684450
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN AKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Mi'râc hadisesinin İslâm inancındaki yeri büyük ve edebî eserlere yansıması çoktur. Öyle ki Hazret-i Muhammed'in göklerde yaptırıldığı seyahati anlatan şiirlerden ayrı bir edebî tür oluşmuştur. Mi'râc-nâme ya da mi'râciye olarak anılan bu türün birbirinden güzel örnekleri verilmiştir. On yedinci yüzyıl şairlerinden olan ve inancını eserlerine çokça yansıtan Nâbî de dikkate değer bir miªrâciye kaleme almıştır. Farklı görüşlerin aksine Nâbî'nin yalnız bir tane mi'râciyesi vardır ve bu Hayr-âbâd adlı eserin içerisinde yer almaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde bu eserin yazıldığı dönemin edebiyatı hakkında kısaca bilgi verilmiş, Nâbî'nin hayatı ve edebî şahsiyeti özet hâlinde yazılmıştır. Nâbî'nin diğer eserleri kısaca tanıtılmış ve içerisindeki mi'râciyenin incelendiği Hayr-âbâd hakkında ayrıca bilgi verilmiştir. Hayr-âbâd hem çok eleştirilmiş, hem de çok övülmüş meşhur bir mesnevîdir. Eserin kendi türü içerisindeki yerini tespit ederken bu durum göz önünde bulundurulmuş ve giriş bölümünde Şeyh Gâlib'in Hayr-âbâd hakkındaki meşhur tenkidine de yer verilmiştir. Hüsn ü Aşk adlı bir diğer mesnevîde yer alan ve mi'râciye bölümüne ayrıca değinen bu tenkit, değerlendirmeye dahil edilmiştir. Birinci bölümde eserin kendisi, mümkün olan en eski ve sağlam nüsha üzerinden transkripsiyonlu metin olarak verilmiştir. Çalışmanın başında verilen transkripsiyon cetveli ile transkripsiyonlu metin hazırlanırken uygulanan yöntem belirtilmiştir. İkinci bölümde metnin günümüz Türkiye Türkçesine aktarımı gerçekleştirilmiş, anlama en yakın nesir cümleler kurulmuştur. Üçüncü bölümde Prof. Dr. Metin AKAR'ın“Eski Türk Edebiyatında Manzum Mi'râcnâmeler”adlı doktora tezinde belirttiği otuz iki motif tanıtılmış ve bu motifler bakımından mi'râciye değerlendirilmiştir. Motifler hakkında bilgi verilirken ve diğer mi'râciyelerde nasıl kullanıldıkları açıklanırken Metin AKAR'ın“Eski Türk Edebiyatında Manzum Mi'râcnâmeler”adlı çalışması esas alınmıştır. Bazı tanımlar ve incelemeler için kullanılan kaynak ve sözlüklere atıfta bulunulmuş, bunlar kaynakçada verilmiştir. Ayrıca İkinci ve üçüncü bölümlerde, gerekli görülen yerlerde dipnotlarla kısa açıklamalar yapılmıştır. Böylece mi'râciye türü ve mi'râciyelerde görülen motifler tanıtılmış, Nâbî'nin mi'râciyesi bu motifler bakımından tahlil edilerek kendi türü içerisinde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The case of ascension (of Prophet Mohammad) has such a great significance in Islamic faith and a considerable impact and reflection on works that of poems about the journey Prophet Mohammad was set out on in the heavens, an independent literary genre has been emerged. Of this genre, called“Mi'râc-nâme”or“mi'râciye”, many examples has been written up, one more beautiful than the other. One of the 17th century poets, Nâbî, who projected his faith on his works immensely, penned a remarkable mi'râciye. To the contrary of varying ideas, Nâbî had only one mi'râciye and that was included in the work titled Hayr-âbâd. In the introductory chapter of this study, a brief information is given about the literature of the period when the mentioned work here was written; the life and literary persona of Nâbî is summarized. Other works of Nâbî are introduced shortly, and additionally the outline of Hayr-âbâd, the work in which the mi'râciye in question here is included, is also given. Hayr-âbâd is a well-known mathnawi –a particular literary genre- which is both highly criticized and praised. While assessing the significance of the work in its own genre, this situation mentioned above is taken into consideration, and in the introductory chapter, the noted critique of Şeyh Gâlib on Hayr-âbâd is covered in the assessment. In the first chapter, the work itself is introduced as a transcribed text based on the oldest and the most profound copy of the work. Through the transcription scale submitted in the beginning of the study, the method applied in the process of preparing a transcribed text is defined. In the second chapter, the work is written in today's Turkish alphabet, and sentences are written in prose in a way to catch the closest meaning in the verse. In the third chapter, the thirty two motifs mentioned in Prof. Dr. Metin Akar's doctoral dissertation titled“Mi'râcnâmes written in verse in the Classical Turkish Literature”are introduced and the mi'râciye is evaluated in the framework of those motifs. While giving information about the motifs and explaining how they are used in other mi'râciyes, the study of Metin Akar, namely“Mi'râcnâmes written in verse in the Classical Turkish Literature”is predicated on. The sources and words used for some certain definitions and researches are referred to and they are cited in the bibliography. Thereby, the genre mi'râciye and motifs included in mi'râciyes are introduced; the mi'râciye of Nâbî is analysed in the light of those motifs and evaluated in the circle of its own genre.
Benzer Tezler
- Süleyman Nahîfî'nin mi'Râciyyesi (metin-muhtevâ-tahlil)
Mi'râjiyye of Süleyman Nahîfî (text-content-analiysis)
SIDDIKA AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ALİ ÖZTÜRK
- Süleymân Tâlib'in Zeyl-i Siyer-i Veysî'si (İnceleme-metin)
Süleymân Tâlib's Zeyl-i Siyer-i Veysî (Examination-text)
BİLAL ERKOÇ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHİR SELÇUK
- Nazmî-zâde'nin Zeyl-i Siyer-i Veysî ve Nâbî'si (İnceleme, metin)
Zeyli Siyeri Veysi and Nabi by Nazmi-zade (Analysis and text)
MEHMET BÜKÜM
Doktora
Türkçe
2017
TarihDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN SARIÇİÇEK
- Sırrı Giridî'nin Nakdu'l-Kelam adlı eseri ve Kelâm ilmindeki yeri
Sirri Giridi's work Naqdu'l-Kalam and its place in the science of Kalam
FATMA SÜMEYYE AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET CÜNEYT GÖKÇE