İslam astronomisinde yenilikçi Merkür modelleri: Ali Kuşçu örneği
Analysis of innovative Mercury models in İslamic astronomy: Ali al-Qushji sample
- Tez No: 685508
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Tarih, Astronomy and Space Sciences, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilim Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilim Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu çalışmanın amacı astronomi tarihinde uzun süre çözüme kavuşturulamamış sofistike bir problem olan Merkür sorununa XV. yüzyılda Ali Kuşçu'nun (ö. 1474) getirdiği yenilikçi çözümü detaylı olarak incelemektir. Bu bağlamda Merkür probleminin anlaşılması için gereken teknik bilgiler verilmiştir. Astronomi tarihinde gezegen hareketlerini geometrik-kinematik bir sisteme oturtmak amacıyla yapılan çalışmalar, ilk sistematik açıklamayı getiren ve bu alanda otorite olarak kabul edilen Batlamyus (ö. 170) göz önüne alınarak incelenmiştir. İslam astronomisinde İbnü'l-Heysem'in (ö. 1040) başlattığı Şukûk geleneğiyle Batlamyus sisteminin eleştiriye açılmasının ardından önerilen alternatif modeller ele alınmıştır. Çalışmanın temelini ise Osmanlı ilmî hayatının şekillenmesinde büyük rol oynayan Ali Kuşçu'nun alternatif Merkür modeline yer verdiği Risale fi Hall Eşkâl Muaddil li'l-Mesîr eserinin arapçası, tercümesi ve bu tercümenin yorumu oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the innovative solution of the Mercury problem in detail, which has not been resolved for a long time in the history of astronomy, brought about by Ali al-Qushji (d. 1474) in the 15th century. In this context, necessary technical information is given to understand the Mercury problem. The studies carried out in order to develop geometric-kinematic system for planetary movements are examined by considering Ptolemy (d. 170), who brought the first systematic explanation and accepted as the authority in this history of astronomy. Then, the characteristics of proposed alternative models are discussed as a part of Shukûk tradition, criticism against Ptolemaic astronomy initiated by Haitham (d. 1040). The basis of the study is translation and interpretation of Risala fi Hall Ashkal Muaddil li al-Masir, in which Ali al-Qushji, who played a significant role in growth of Ottoman scientific knowledge, proposed his alternative Mercury model.
Benzer Tezler
- İslam astronomisinde kullanılan zerkâlîyye adlı aletin yeri ve önemi (Merrakuşî örneği)
The role and importance of the zerkâlîyye instrument used in the Islamic astronomy(Merrakuş sample)
SALİHA BÜTÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Astronomi ve Uzay BilimleriFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR
- Antik çağ astronomisinin Sâsânîler Dönemi astronomisine etkileri
The effects of ancient astronomy on Sasanian Period astronomy
İPEK KEÇELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ALTUNGÖK
- XVI. yüzyıl Osmanlı minyatürlerinde astronomi, kozmoloji ve astroloji
Astronomy, cosmology and astrology on Ottoman miniatures in XVI. century
SALİHA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDDIK ÇALIK
- Ptolemaios ve Kopernik astronomisinin karşılaştırılması ve 'yeni astronominin temelleri'
Comparation of the Ptolemaios's and Copernicus's astronomy and the foundations of the new astronomy
TUBA UYMAZ
Doktora
Türkçe
2015
Astronomi ve Uzay BilimleriAnkara ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ DEMİR
- Osmanlı astronomisi ile Avrupa astronomisinin Takiyyüddin er Rasıd ve Tycho Brahe örnekleriyle karşılaştırılması
Comparing European astronomy and the Ottoman astronomy with the samples of ''Takiyyüddin and Tycho Brahe'
HAKAN AYVAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Medeniyet ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR KÖMEÇOĞLU