Tüketim alışkanlıklarındaki değişimin mekan üzerine etkisi: İstanbul Süleymaniye Mahallesi Nazır İzzet Efendi ve Fetva Yokuşu sokaklarında 2004-2019 yılları arasında esnaf tipi ve sokak kültüründeki dönüşümler
The effect of changes in consumption habits on space: Transformations in the craftsmen type and street culture in the streets of Nazir İzzet Efendi and Fetva Yokuşu in İstanbul Süleymaniye district between 2004-2019
- Tez No: 685815
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA POYRAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Henri Lefebvre, mekanın üretimi, İslam şehri, İstanbul Süleymaniye, çöküntü mahalle, sosyalleşme mekanları, Henri Lefebvre, the production of space, Islamic city, Istanbul Süleymaniye, decadent neighborhood, spaces of socialization
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Bu tezde klasik ve çağdaş radikal kent-mekan kuramları çerçevesinde İstanbul'un Fatih İlçesinde bulunan ve Süleymaniye Camii'nin etrafında oluşmuş Süleymaniye Mahallesi'ndeki Nazır İzzet Efendi ve Fetva Yokuşu sokaklarında 2004-2019 arasında gerçekleşen mekânların yeniden üretiminin ve bu mekânsal üretimlerden sonra ortaya çıkan demografik dönüşümün nedenleri araştırılmıştır. Bu çerçevede önce kapitalizm ve mekanın üretimi ilişkisi, kapitalizmin devamını sağlamak için mekanın yeniden üretilmesi açısından incelenmiştir. Klasik kent kuramcılarının görüşleri özetlenmiş ve Chicago ekolünün temel yaklaşım ve tezlerine değinilmiştir. Radikal kent kuramcılarının görüşleri, özellikle Henri Lefebvre'in yaklaşımlarına odaklanılarak ele alınmış; bu bağlamda kapitalizmin şehir ve mekanları üretmesi, işgal ve tahrip etmesi incelenmiştir. İslam ve Osmanlı şehirlerinin genel nitelikleri izah edilerek, mekan-ekonomi ilişkisi, küreselleşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan mekânsal farklılaşmalar gibi konulara değinilmiştir. Araştırmada, İstanbul'un kültürel ve tarihi kimliği ile teknolojik gelişmelerin karşı karşıya gelmesiyle ortaya çıkan çöküntü mahalleler ve göç sorunu ilişkileri üzerinde durulmuştur. Özellikle Süleymaniye Mahallesi'nde bulunan sokaklardaki mekanların yeniden üretimi ile ortaya çıktıkları üzere,“buluşma mekanları”olarak kafeler olgusu açıklanmıştır. Nazır İzzet Efendi ve Fetva Yokuşu sokaklarında saha incelemesi yapılmış, bu sokaklardaki işletmeler ve işletmecilerin eylem ve fikirleri, ilgili kent ve mekan kuramları açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada, bu sokaklarda 2004-2019 arasındaki dönüşüm ve mekanın üretimi süreçlerinin, kapitalizmin rekabet ve işgal karakteristiklerinden ziyade geleneksel İslam kentlerindeki pazar ekonomisi ve esnaflar arası yardımlaşma ve dayanışma gelenekleri çerçevesinde oluştuğu, mekanların yeniden üretimlerinde rasyonel sonuçlarla beraber irrasyonel sonuçların da ortaya çıktığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the process of the reproduction of the spaces and the results emerged after these spatial productions that took place between 2004-2019 in the streets of Nazır İzzet Efendi and Fetva Yokuşu in the Süleymaniye District, which was formed around the Süleymaniye Mosque in Fatih District of Istanbul within the framework of classical and contemporary radical city-space theories. It also focuses on the reasons for the demographic transformation in those streets. In this context, firstly the relationship between capitalism and the production of space is elaborated in terms of ensuring the continuation of capitalism through reproduction of space. The views of classical urban theorists are summarized and the basic approaches and theses of the Chicago school are mentioned. The assessments of radical urban theorists are analyzed with a particular focus on Henri Lefebvre's ideas on the production, occupation and destruction of cities and spaces by capitalism. This study also refers to the general characteristics of Islamic and Ottoman cities as well as issues like space-economy relation, spatial differentiations that emerged as a result of globalization. The relations between the cultural and historical identity of Istanbul, the decadent neighborhoods that emerged as a result of technological developments and the migration problems are also among the subject matters of this research. The phenomenon of cafes as“meeting places”has been described, as it emerged with the reproduction of the spaces on the streets in the Süleymaniye District. A field study was carried out on the streets of Nazır İzzet Efendi and Fetva Yokuşu, and the actions and ideas of the shopkeepers and cafe-owners in these streets are evaluated in terms of relevant urban and spatial theories. This research puts forth that rather than through the competition and occupation characteristics of capitalism, the transformation and the production of space in the streets of Nazır İzzet Efendi and Fetva Yokuşu between 2004-2019 occurred within the framework of the market economy and the traditions of cooperation and solidarity among the artisans in traditional Islamic cities. This study also ascertains that irrational results emerged along with the rational results in the processes of reproduction of spaces that took place in those streets.
Benzer Tezler
- Evolutionary mechanisms of imprinting in business clusters
İş kümelerinde örgütsel damgalamanın evrimsel mekanizmaları
EMRE EKŞİ
Doktora
İngilizce
2021
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERÇEK
- Küçük ve orta boy işletmeler ve bölgesel kalkınma: Türkiye örneği
Small and medium size enterprises and regional development: The case of Turkey
NAZMİYE BALTA
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FULİN BÖLEN
- Changing consuption trends and design of new shopping centers
Değişen tüketim alışkanlıkları ve yeni alışveriş merkezlerinin tasarımı
SARA KÖSE
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Perakende ticaret mağazalarının değerine etki eden faktörler: Bakırköy ilçesi örneği
The factors influencing the value of retail: A case study on Bakirköy Municipality
ŞİRİN KASIMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA YİRMİBEŞOĞLU