Çocuk istismarı ve ihmalinin kuşaklararası aktarımının Ekolojik-Etkileşimsel Model çerçevesinde incelenmesi
An investigation of intergenerational transmission of child abuse and neglect within the framework of Ecological-Transactional Model
- Tez No: 686671
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 295
Özet
Bu çalışmanın amacı, çocuk istismarı ve ihmalinin kuşaklararası aktarım oranını belirlemek ve Ekolojik-Etkileşimsel Model çerçevesinde kuşaklararası aktarım ile ilişkili olan bireysel, ailesel ve bağlamsal düzeydeki risk ve koruyucu faktörleri incelemektir. Ayrıca bu çalışmada çocuk istismarı ve ihmalinin kuşaklararası aktarımının ergenlerin uyum ve yeterliliği üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Bu çalışmaya İzmir'in kent merkezi ve kırsal ilçelerinde ortaokula devam eden 1102 ergen (Ortyaş = 12.14, SS = 1.22) ve anneleri (Ortyaş = 39.40, SS = 5.31) katılmıştır. Toplamda 682 anne-ergen (%62) çiftine kent merkezindeki, 420 anne-ergen (%38) çiftine kırsaldaki ilçelerden ulaşılmıştır. Bu çalışma kapsamında ergenlerden Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği-Kısa Formu, UCLA Yalnızlık Ölçeği, Olumlu Sosyal ve Saldırgan Davranışlar Ölçeği, Benlik Saygısı Ölçeği, Ebeveyn ve Arkadaşlara Bağlanma Envanteri ile veriler toplanmıştır. Anneler ise Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği (CTQ), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, İlişki Niteliği Ölçeği ve Tekrarlayan Toplum Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği'ni doldurmuşlardır. Annelerin %57'si (n = 624), ergenlerin %63'ü (n = 690) yaşamları boyunca en az bir istismar ya da ihmal türüne maruz kaldıklarını bildirmişlerdir. Çocukluk döneminde istismar ve ihmale maruz kalan annelerin %68'i (n = 425) çocuklarına yönelik istismar ve ihmal davranışlarında bulunmaktadır. Kuşaklararası aktarım oranı yaşanılan yere göre incelendiğinde, çocukluk döneminde istismar ve ihmale maruz kalan kent merkezindeki annelerin %62'si (n = 235), kırsaldaki annelerin ise %78'i (n = 190) çocuklarına istismar ve ihmal davranışları göstermektedir. LISREL programı kullanılarak kırsal ve kent merkezi örneklemleri için yürütülen çoklu grup karşılaştırmasının sonuçlarına göre, annenin istismar ve ihmal geçmişi ile ergenin istismar ve ihmali arasında Ekolojik-Etkileşimsel Modele dayanan sistemlerin aracı rolünü incelemeyi hedefleyen model kent merkezi ve kırsala göre farklılaşmaktadır. Ancak, çocuk istismarı ve ihmalinin kuşaklararası aktarımının ergenin uyumu ve yeterliliği üzerindeki etkisi kent merkezi ve kırsalda benzer bir örüntü göstermektedir. Araştırmanın bulguları, Ekolojik-Etkileşimsel Model çerçevesinde tartışılmıştır. Bu çalışmanın bulgularının hem bilimsel alanyazına hem de önleme ve müdahale çalışmalarına katkıda bulunması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study was to determine the rate of intergenerational transmission of child abuse and neglect and examine individual, familial, and contextual risk and protective factors associated with intergenerational transmission within the framework of the Ecological-Transactional Model. In addition, the effect of intergenerational transmission of child abuse and neglect on adjustment and competence among adolescents was investigated. The study was carried out with 1102 adolescents attending secondary school (Mage = 12.14, SD = 1.22) and their mothers (Mage = 39.40, SD = 5.31) from various rural and urban districts of Izmir. A total of 682 mother-adolescent (62%) pairs from urban districts and 420 (38%) pairs from rural districts were reached out. The data were collected from the adolescents through the Childhood Trauma Questionnaire-Short Form, the UCLA Loneliness Scale, the Prosocial and Aggressive Behaviors Questionnaire, the Self-esteem Scale, and the Inventory of Parent and Peer Attachment. Mothers filled out the questionnaires, including the Childhood Trauma Questionnaire, the Coping Styles Scale, the Brief Symptom Inventory, the Multidimensional Scale of Perceived Social Support, the Quality of Relationships Inventory, and the Exposure to Recurring Community Violence Scale. In total, 57% of the mothers (n = 624) and 63% of the adolescents (n = 690) reported that they were exposed to at least one type of abuse or neglect throughout their lives. More than half of the mothers (68%, n = 425) who were exposed to abuse and neglect in their childhood engage in abuse and neglect towards their children. Considering the rate of intergenerational transmission by place of residence, 62% (n = 235) of the mothers from urban districts and 78% (n = 190) of mothers from rural districts, who were exposed to abuse and neglect in childhood, do the same to their children. Then, the multi-group comparison on the LISREL program revealed that the model exploring the mediating role of systems based on the Ecological-Transactional Model between the mother's history of abuse and neglect and the adolescent's abuse and neglect differed by place of residence (urban and rural districts). However, the effect of intergenerational transmission of child abuse and neglect on adjustment and competence of the adolescents showed a similar pattern by place of residence. The findings of the study were discussed within the framework of the Ecological-Transactional Model. The results of this study are expected to contribute to both scientific literature and prevention and intervention studies.
Benzer Tezler
- Modern psikotravmatoloji ve dissoanaliz kuramı perspektifinden malul savaş ve malul terör gazilerinde aile dinamikleri ve psikopatolojik belirtiler: Kuşaklararası travma geçişi ve kuşaklararası dissosiyasyon aktarımı
Family dynamics and psychopathological symptoms in war and terrorism veterans wounded in action from the perspective of modern psychotraumatology and dissoanalysis theory: Intergenerational transmission of trauma and intergenerational transfer of dissociation
GÖRKEM DERİN
Doktora
Türkçe
2023
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ ÖZTÜRK
- Çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılamada hemşire ve ebelerin bilgi düzeylerinin saptanması
Başlık çevirisi yok
AYNUR UYSAL
- Çocuk istismarı ve ihmalinin bazı değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of child abuse and neglect in terms of some variables
ELİFCAN KIRBAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KUTLU
- Çocuk istismarı ve ihmalinin faktör analizi ve güvenirlik analizi
Factor analysis and reliability analysis of child abuse and neglect
ABDULVAHAP PINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İstatistikFırat Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAN HALİSDEMİR
- Çocuk istismarı ve ihmalinin nedenleri ve okul başarısına etkileri
Başlık çevirisi yok
ÖZCAN KARS
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL BULUT