Şanlıurfa I. ulusal mimarlık dönemi kamu yapılarının mimari tasarımöğeleri bağlamında incelenmesi
Investigation of public buildings of Şanliurfa I. national architectural period in the context of architectural design elements
- Tez No: 691052
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY KARADAYI YENİCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hasan Kalyoncu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Şanlıurfa gibi tarihsel gelişimi geçmiş yıllara kadar uzanan kentlerin, tarihi kentsel bölgeleri, farklı dönemlerde meydana getirilen tarihi yapıları, geçmiş uygarlıkların yaşam biçimleri hakkında günümüze bilgi sağlayan en önemli kaynaklardan biri mimari eserlerdir. Kentte var olmaya devam eden, kent belleğinde yer edinen, kentsel yaşama katkı sunan, kamusal ve özel mekânların karşılıklı olarak birbirlerine sınır yaratma ve iç içe geçme biçimleri kentsel yaşamın zenginliğini bize sunmaktadır. İnşa edildikleri dönemden günümüze gelebilen yapıların incelenmesi toplumların inşa dönemlerine ait kültürel, sosyal, ekonomik, teknolojik gelişmişlikleri hakkında bizlere bilgi verir. Çok uluslu bir devlete sahip olan Osmanlı 19. Yüzyıl sonralarında dünyadaki gelişmeleri daha fazla göz ardı edemeyeceğini anlayarak çeşitli arayışlara yönelmiştir. Meşrutiyet ilanları ile birlikte gelişen milliyetçilik eğilimleri kültürel, sosyal, ekonomik ve mimari alanlarda etkisini göstermeye başlamıştır. Türkçülüğün öne çıkarıldığı bu dönemlerde Osmanlı Mimarlığını çağdaşlaştırmak konusu ele alınarak Selçuklu ve klasik Osmanlı yapılarından aktarılan ögeler ve süslemelerle yüklü bir yönelim oluşmuştur. Birinci Ulusal Mimarlık akımı, özellikle resmi yapılarda etkisini göstererek 1910-1930 yılları arasında Osmanlı Mimarlığının son döneminden Cumhuriyet' in ilk yıllarına uzanır. Dönemin mimarları, yeni bir Türk milli üslubu yaratmaya çalışmışlardır. Selçuklu, Osmanlı ve İslam mimarisinden alınan geniş saçaklar, kubbe, çıkma, sütun, mukarnaslı başlık, sivri kemer, çini kaplamaları gibi yapı ve cephe elemanlarını dönemin yapılarına uygulamışlardır. Çalışmanın kuramsal çerçevesi Birinci Ulusal Mimarlık dönemi yapıları ve bu yapıların cephelerinin mimari tasarım ögeleri bağlamında incelenmesi olarak oluşturulmuştur. Bu kapsamda Osmanlı Devleti' nin son dönemleri ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin 1910-1930 yılları arasında ve inşa edilmiş olan bu döneme öncülük eden mimarlara ait Birinci Ulusal Mimarlık dönemi yapıları incelenmiştir. Bu yapıların, plan, cephe, cephe elemanları kurguları mimari tasarım ögeleri bağlamında incelenerek aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konularak döneme ait bir sınıflandırma yapılmıştır. Oluşturulan kuramsal çerçeve bağlamında ele alınan çalışmada Şanlıurfa tarihi kent merkezi içerisinde yer alan 1900-1930 yılları arasında inşa edilmiş olan Birinci Ulusal Mimarlık örneği kamusal yapıları konu olarak belirlenmiştir. Kentsel sit içerisinde, çevresinde ve dışında yer alan okul, yetimhane, sağlık kurumu veya kamuya hizmet eden Şanlıurfa Birinci Ulusal Mimarlık dönemi örneği beş adet tescilli kamu binası ve cepheleri, çalışmanın özgün materyalini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi ortaya konulmuştur. İncelenen literatür kaynakları ele alınmıştır. Belirlenen Şanlıurfa Birinci Ulusal Mimarlık dönemi kamusal yapılarının ana cephelerinin fotogrometrik incelemeleri yapılmıştır. Dijital olarak plan krokileri ve cephe çizimleri oluşturulmuştur. Saha çalışması sırasında elde edilen kat planları cephe görünüşleri neticesinde tescilli kamusal mimari örneklere ait görsel ve cephe analizleri yapılmış, böylelikle cephe özellikleri ortaya konulmuştur. Bu Tez çalışması ile Şanlıurfa Ulusal Mimarlık Dönemi kamu yapıları, mimari tasarım öğeleri bağlamında incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda elde edilen bulgular, sonuç bölümünde değerlendirilerek anlatılmıştır. İncelenen mimari yapıların ve cephelerinin kent ölçeğinde ve kent belleğindeki yerlerinin korunabilmesi ümidiyle tez çalışması tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Architectural works are one of the most important sources of historical urban areas, historical structures created in different periods and life styles of past civilizations in cities such as Şanlıurfa, whose historical development dates back to the past years. The ways in which public and private spaces mutually create borders and intertwine that continuing to exist in the city, taking a place in the city memory, contributing to urban life, offer us the richness of urban life. Examining the structures that have survived from the time they were built gives us information about the cultural, social, economic and technological developments of the societies. Having a multinational state, the Ottoman Empire realized that it could no longer ignore the developments in the world at the end of the 19th century and turned to various searches. The nationalist tendencies that developed with the declarations of the Constitutional Monarchy began to show their effects in cultural, social, economic and architectural fields. In these periods, when Turkism was emphasized, the subject of modernizing Ottoman Architecture was handled, and an orientation loaded with elements and ornaments transferred from Seljuk and classical Ottoman structures was formed. The First National Architecture movement extends from the last period of Ottoman Architecture to the first years of the Republic between 1910-1930, especially showing its effect on official buildings. The architects of the period tried to create a new Turkish national style. They applied building and facade elements such as wide eaves, domes, protrusions, columns, muqarnas caps, pointed arches, tile coverings taken from Seljuk, Ottoman and Islamic architectures to the structures of the period. The theoretical framework of the study was formed as the structures of the First National Architecture period and the examination of the facades of these structures in the context of architectural design elements. In this context, the structures of the first national architectural period, which were built between the last periods of the Ottoman Empire and the newly established Republic of Turkey between 1910 and 1930, and which belonged to the architects who pioneered this period, were examined. The plan, facade and facade elements of these structures were examined in the context of architectural design elements and a classification of the period was made by revealing the similarities and differences between them. In the study, which was handled in the context of the theoretical framework created, the public buildings of the First National Architecture, which was built between 1900-1930 in the historical city center of Şanlıurfa, were determined as the subject. Five registered public buildings and facades of the Şanlıurfa First National Architecture period serving the school, orphanage, health institution or the public, located within, around and outside the urban site constitutes the original material of the study. In this direction, the aim, scope and method of the study have been revealed. The reviewed literature sources are discussed. Photogrometric examinations of the main facades of the determined Şanlıurfa First National Architecture period public buildings were made. Plan sketches and facade drawings were created digitally. As a result of the facade views of the floor plans obtained during the fieldwork, visual and facade analyzes of the registered public architectural examples were made, thus revealing the facade features. With this thesis, the public buildings of the Şanlıurfa National Architecture Period were examined in the context of architectural design elements. The findings obtained as a result of these examinations are evaluated and explained in the conclusion section. The thesis study has been completed in the hope that the architectural structures and facades examined can be preserved in the city scale and in the city memory.
Benzer Tezler
- Türkiye'de bulunan suriyeli sığınmacıların ulusal sağlık sistemi üzerine etkisinin değerlendirilmesi
Assessment of Turkish health system resilience;the impact of syrian refugees on the turkish health system
KEREM KINIK
Doktora
Türkçe
2019
Halk SağlığıBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiAfet Tıbbı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPASLAN MAYADAĞLI
- Ankara ve Şanlıurfa illerinde incelenen 1-6 yaş grubu çocuklarda poliomyelite karşı bağışıklık durumu
Poliomyelitis serological status of children in two provinces of Turkey
NEDRET EMİROĞLU
- Şanlıurfada HPV pozitif olan kadınların serviks kanserinin erken tanısınayönelik bilgi ve davranışları
Knowledge and behaviors of women who are HPV positive in Şanlıurfa towards early diagnosis of cervical cancer
GÜLER ÖZEL
- Erişkin göçebe mevsimlik tarım işçilerinin yaşam kalitesi düzeyi ve etkileyen faktörler
Qualıty of lıfe and related factors ın adult mıgratory seasonal farmworkers
SEHER KUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Halk SağlığıHarran ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KORUK
- Türkiye'deki havalimanlarının sis karakteristiklerinin ayrıntılı analizi
Investigation of fog characteristics of airports in Turkey
İBRAHİM AKBAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DENİZ