Pandemi döneminin sigara içme alışkanlığı üzerindeki etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile incelenmesi
Investigation of the effect of the pandemic period on smoking habits with the Structural Equation Model
- Tez No: 695600
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ KAKİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Doğrulayıcı Faktör Analizi, Pandemi Süreci, Sigara Tüketimi, Yapısal Eşitlik Modeli, Confirmatory Factor Analysis, Pandemic Process, Cigarette Consumption, Structural Equation Model
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
İnsan ölümlerin başlıca nedenlerinden biri olan sigara tüketimi her geçen gün artmaktadır. Sigara tüketimi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bireylerin giderek artan sigara tüketimi sigara bağımlılığı kavramını da ortaya çıkarmaktadır. Bunun sonucu olarak sigara bağımlılığı küresel ölçekli bir toplumsal sağlık problemi olarak değerlendirilmektedir. Her yaş için önemli bir problem haline gelen sigara tüketiminde, özellikle gençlik dönemi sigaraya başlama ve bağımlılık bakımından riskli bir dönem olarak görülmektedir. Türkiye'de son yıllarda yapılan çalışmalara bakıldığında, üniversite öğrencilerinde sigara tüketim oranının %30'un üzerinde olduğu görülmektedir. Sigara tüketiminin özellikle bireylerin, sıkıntı, kaygı ve belirsizlik içinde oldukları dönemlerde arttığı gözlemlenmektedir. 2019 yılında Çin'de başlayan ve tüm dünyayı etkileyen COVID-19 pandemisi sağlık, sosyal ve ekonomi alanlarını çok ciddi derecede etkilemiş ve bu alanlarda değişimlere neden olmuştur. Özellikle yasak ve kısıtlamaların bireylerin tüketim ve alışkanlıkları üzerinde önemli derecede etki ettiği gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinin COVID-19 pandemi döneminde, sigara tüketim alışkanlıkları ve sigarayı azaltan faktörleri belirleyerek pandemi ve sigara arasındaki ilişkiyi Yapısal Eşitlik Modeli ile ortaya koymaktır. Bu amaçla iki ölçek oluşturulmuştur. Sigara Tüketimini Azaltan Faktörler(STAF) ve Pandemi Döneminde Sigara Tüketimi (PDST) ölçekleri oluşturularak Uşak Üniversitesi'nde öğrenim gören 467 öğrenciye uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi kullanılarak STAF ölçeğinde fiyat artışı, yasaklar, bilinçlendirme ve bağımlılık olmak üzere 4 boyut, PDST'de ise kaygı, belirsizlik, ekonomik unsur ve kısıtlamalar adı altında 4 boyut elde edilmiştir. Her iki ölçekten elde edilen boyutlar ile belirlenen demografik özellikler arasında istatistiksel karşılaştırmalar incelenmiştir. Yapısal Eşitlik Modeli kullanılarak PDST ölçeğinin STAF ölçeği üzerine etkisi, aynı zamanda PDST boyutlarının STAF ölçeğine ve boyutlarına olan etkisi incelenmiştir. Analiz sonucunda PDST ölçeğinin STAF ölçeğini yüksek katsayıyla anlamlı bir şekilde açıkladığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte PDST ölçeğinin boyutlarından üç tanesinin STAF ölçeğini pozitif ve anlamlı bir şekilde açıklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Kaygı, belirsizlik ve kısıtlamalar boyutları STAF üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahip iken ekonomi boyutu anlamlı etki göstermemiştir. Bu analizler ışığında, pandemi döneminin hem kendisi hem de kaygı, belirsizlik ve kısıtlamalar gibi süreçleri göz önüne alındığında bireylerin sigara tüketiminde bir artışa sebebiyet verdiği sonucu elde edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Cigarette consumption, which is one of the main causes of human death, is increasing day by day. Cigarette consumption is an important public health problem in Turkey as well as all over the world. Increasing cigarette consumption of individuals also reveals the concept of cigarette addiction. As a result, cigarette addiction is considered as a global social health problem. In cigarette consumption, which has become an important problem for all ages, especially youth period is seen as a risky period in terms of starting smoking and addiction. Considering the studies conducted in Turkey in recent years, it is seen that the rate of cigarette consumption among university students is over 30%. It is observed that cigarette consumption increases especially during periods of distress, anxiety and uncertainty. The COVID-19 pandemic, which started in China in 2019 and affected the whole world, has seriously affected health, social and economic areas and caused changes in these areas. It has been observed that especially prohibitions and restrictions have a significant effect on the consumption and habits of individuals. The aim of this study is to reveal the relationship between the pandemic and smoking with the Structural Equation Model by determining the smoking habits of university students and the factors that reduce smoking during the COVID-19 pandemic period. For this purpose, two scales were created. Factors Reducing Cigarette Consumption (FRCC) and Cigarette Consumption During the Pandemic Period (CCDP) scales were created and applied to 467 students studying at Uşak University, Turkey. By using explanatory factor analysis, 4 dimensions were obtained in FRCC scale, namely price increase, prohibitions, consciousness and addiction, and 4 dimensions were obtained in CCDP under the name of anxiety, uncertainty, economy and restrictions. Statistical comparisons between the dimensions obtained from both scales and the demographic characteristics were examined. Using the Structural Equation Model, the effect of the FRCC scale on the CCDP scale as well as the effect of the CCDP dimensions on the FRCC scale and its dimensions were investigated. As a result of the analysis, it was determined that the CCDP scale significantly explained the FRCC scale with a high coefficient. However, it was concluded that three of the dimensions of the CCDP scale positively and significantly explained the FRCC scale. While the dimensions of anxiety, uncertainty and restrictions had a statistically significant effect on FRCC, the economy dimension did not show a significant effect. In the light of these analyses, it was concluded that individuals caused an increase in cigarette consumption, considering both the pandemic period itself and processes such as anxiety, uncertainty and restrictions.
Benzer Tezler
- Tıp fakültesi öğrencilerinde COVİD-19 pandemi döneminin sigara alışkanlığı üzerine etkisi
The effect of the COVİD-19 pandemic period on smoking habits in medical faculty students
TUĞÇE DUMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EDA ÇELİK GÜZEL
- Pandemi önlemleri sürecinde maske kullanımının, izolasyonun ve sosyal mesafenin sigara kullanımına etkisi
The effect of mask use, isolation and social distance on smoking during pandemic measures
AHSEN YİĞİTOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA AKBIYIK
- Ankara Şehir Hastanesi Aile Hekimliği kliniğine başvuran hasta ve hasta yakınlarında COVID-19 pandemisinin sigara içme alışkanlığına etkisi
The effect of the COVID 19 pandemic on the smoking habits of the patients and their relatives applying the Ankara City Hospital family medicine
NURGÜL ÇIRAKLI KÖRÜK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL KASIM
- Pandemi döneminde alınan karantina tedbirlerinin toplum ve hastalar üzerindeki psikolojik etkilerinin incelenmesi
Examining the psychological effects of quarantine measures taken during the pandemic period on the society and patients
ELİF ÖZHAN ERDEM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiBursa Uludağ ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM UNCU
- Pandemi döneminde hipertansiyon hastalarının takip ve tedavi uyumları
Follow-up and treatment compliance of hypertensi̇on pati̇ents duri̇ng the pandemi̇c peri̇od
FİRDEVS BEDEL ASLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR DÖNER GÜNER