Mekânsal dönüşüm ve kentsel ayrışma: İstanbul-Zeytinburnu örneği
Spatial transformation and urban segregation: The case of Zeytinburnu, İstanbul
- Tez No: 697282
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA KEMAL ŞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 303
Özet
Günümüz toplumlarında hakim olan küresel ve neo-liberal politikalar; kent insanının sosyo-kültürel ve ekonomik anlamda değişmesine, buna ilaveten mekânın da dönüşmesine neden olmaktadır. Mekânın dönüşmesiyle gözlenen kentsel ayrışma sorunsalı ise etkisini ve boyutunu farklılaştırmaktadır. Öncelikli olarak kent mekânının dönüşmesi ve ayrışmasında ekonomik faktörlerin yahut ekonomik yeniden yapılanmanın etkisi dikkate değerdir. Yeniden yapılanma, üretim ilişkileri ve dağıtımını etkileyerek, sosyal sınıf ve gelir dağılımını farklılaştırmıştır. Yine, değişen ekonomik politikalar mekânsal örgütlenmeyi dönüştürerek, mekânsal görünüm ve sosyal farklılaşmayı yoğunlaştırmaktadır. İkinci olarak sosyal devlet anlayışı veya refah devleti politikasının değişmesi ile kapitalist ekonomi ve rekabetçi iş piyasasına öncelik verilmesi 'işsizlik, gelir ve konut erişiminde yetersizlik' yoksulluğun ve ayrışmanın yoğunlaşmasına neden olmuştur. Son olarak 1990'lı yıllardan sonra yaşanan ulus aşırı ve ulusal hareketlilik/göç, kent mekânında farklı etnik kökene sahip toplulukların bir araya gelmesine, heterojen bir toplumsal yapının oluşmasına sebep olmuştur. Öte yandan, toplumun azınlığı olarak betimlenen farklı etnik kökene sahip gruplar hem sosyal ilişkiler hem de fiziksel bağlamda ayrıştığı görülmektedir. Nihayetinde, kent gerçekliğinde ortaya çıkan mekânın dönüşmesi ve ayrışması, kentsel yerleşme biçimlerinde ve sosyal sınıf ekseninde temellendiğini söyleyebiliriz. Bu tez,“mekânın dönüşümünün kentsel ayrışmayı nasıl sonuçlandırdığı”sorusunu cevaplamaya çalışır. Dahası, çalışmada“toplumsal sınıfların mekânı nasıl dönüştürdüğü, konut seçiminde belirleyici unsurlar”,“değişen mülkiyet ilişkisi ve kentsel ayrışma ile bağlantısı”,“kentte yaşayan farklı sosyal sınıfların kendinden farklı olana karşı algı düzeyleri, mesafeleri ya da tutumları”ve“kentsel dönüşüm ve yenileme sürecinde farklı sosyal sınıfların nasıl etkilendiği”sorgulanır. Çalışmada belirlenen konu ve probleme bağlı olarak alan araştırması İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde gerçekleştirildi. Çalışmanın saha alanı olan Zeytinburnu'nun, hem yerleşim biçimleri / konut alanı hem de farklı sosyal sınıflarını içerisinde barındırması araştırma için önemli görülmüştür. Araştırmada, karma yöntem deseni olan keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanması için 55 kişi ile mülakat yapılmış; nicel verilerin toplanmasında ise 772 kişi anket uygulanmıştır. Verilerin analizi tezin problem alanına yönelik temalar oluşturularak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The global and neo-liberal policies that dominate modern society cause urban people to change socio-culturally and economically, and result in spatial transformations. The issue of urban segregation that is observed with spatial transformation differentiates the impact and dimension of these socio-cultural and economic changes. Economic factors and reorganization have significant impacts on the transformation and segregation of urban space. Reorganization affects generation-based relationships and the relevant population distributions, differentiating social classes and income distribution. Ever-changing economic policies transform urban spatial organization and intensify spatial appearance and social differentiation. Furthermore, the prioritization of a capitalist economy and a competitive labor market with the approach of a socialist state and changes in the policies of a welfare state, as well as unemployment and inadequate access to income and housing, have intensified poverty and segregation. The supra-national and national movements/migrations after the 1990s brought social groups with different ethnic roots together in the same urban space, resulting in a heterogeneous social structure. Some groups with different ethnic roots, described as social minorities, were separated from one another socially and physically. It is, therefore, safe to state that the processes of spatial transformation and segregation that happen on the urban scale are based on urban settlement patterns and social classes. This study reveals“how the spatial transformation finalized urban segregation”. It questions“how the social classes transformed the space and the elements determining the selection of housing”,“the ever-changing relationship of ownership and its connection with urban segregation”,“perceptions, distances and attitudes of different urban social classes toward whatever or whoever is different”and“how different classes were affected in the urban transformation and regeneration process”. Based on the subject and problem of the present study, the field study was conducted in Zeytinburnu, Istanbul, Turkey. This setting was considered suitable because it contains both settlement forms or housing areas and different social classes. Exploratory sequential mixed design was utilized in the study. Interviews were conducted with 55 people to collect qualitative data, and surveys were administered to 772 people to obtain quantitative data. Data analysis was performed by generating themes related to the research questions.
Benzer Tezler
- Türkiye'de sanayisizleşme süreci üzerine bir analiz: İstanbul örneği
An analysis on the deindustrialization process in Türkiye: The case of İstanbul
AYSU UZSAYILIR
Doktora
Türkçe
2024
Ekonomiİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- İstanbul kentsel kıyı alanındaki dönüşüm uygulamalarının sosyal kimlik açısından irdelenmesi: Kartal/Küçükçekmece uygulamaları
Analysing transformation implementations of urban coastal area in Istanbul in terms of social identity: Kartal/Küçükçekmece cases
VİLDAN ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE AYATAÇ
- Les communautés fermées en tant qu'une nouvelle forme d'habitation et un nouveau style de vie à İstanbul après 1990
1990 sonrası İstanbul'da yeni bir yerleşim ve yaşam biçimi olarak kapalı konut alanları = Gated communıtıes as a new housıng and lıfestyle form ın İstanbul after 1990
SÜHEYLA TOLUNAY İŞLEK
Yüksek Lisans
Fransızca
2007
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YÜKSEL DİNÇER
- Kentsel dönüşümün sosyal ve mekânsal etkileri: Fikirtepe dönüşüm alanı
Social and spatial impects of urban transformation: Fikirtepe transformation zone
DEMET ARTUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DEMET MUTMAN
- Kolektif hafıza bağlamında kamusal mekan ve gündelik yaşamın değişimi üzerine bir değerlendirme: İzmir Konak Atatürk Meydanı
An evaluation on the change of public space and daily life in the context of collective memory: İzmir Konak Atatürk Square
BETÜL AYBÜKE MERAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ ERTEKİN