İşbirliği olarak ahlak kuramı çerçevesinde haksızlıktan kaçınma davranışının incelenmesi
Investigation of inequity avodaince behavior in the frame of morality as cooperation theory
- Tez No: 697572
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİM CESUR, DOÇ. DR. MEHMET HARMA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Kişilerin diğerlerinden daha az (dezavantajlı haksızlıktan kaçınma; DHK) veya daha fazla kazanç sağladığı (avantajlı haksızlıktan kaçınma; AHK) durumlarda sergiledikleri kaçınmacı davranışların altında yatan motivasyonlar farklı çalışmalarda ele alınmıştır. Alandaki çalışma sonuçları işbirliğinin güçlenmesi adına adalet, karşılıklılık ahlaki temellerinin ve empatinin haksızlıktan kaçınma davranışı üzerinde önemli bir rolü olabileceği görüşünü desteklemekte fakat haksızlıktan kaçınma davranışının kültürlerarası farklılıklar barındırdığına da işaret etmektedir. Mevcut incelemeler kültürlerarası farklılıkların altında yatan faktörlerden birisinin haksızlığın o kültürün içinde nasıl algılandığı olduğunu düşündürmektedir. Bu çalışmada özel olarak, adalet, empati ve karşılıklılık değerlerinin avantajlı haksızlıktan kaçınma davranışını yordayacağı fakat haksızlığa karşı çıkamamaya alıştıkları bir sosyal bağlamda, kişilerin kendilerinin diğerinden daha fazla kazanım sağladıkları haksızlıklardan anlamlı olarak daha az kaçınacakları ve ahlaki değerlerin öneminin ortadan kalkacağı öngörülmüştür. Böylelikle bu incelemede, bir bütün olarak, hem sosyal bağlamın rolü hem de ahlaki değerlere ilişkin bireysel farklılıkların ele alınması amaçlanmıştır. Öte yandan literatürde ahlaki davranışlar ve hassasiyetleri anlamak için sıklıkla hem davranışsal hem de beyana dayalı ölçümler kullanılmaktadır. Ancak davranışsal ve beyana dayalı ölçümler arasındaki tutarlılık haksızlıktan kaçınma davranışı özelinde nadiren test edilmiştir. Buradan hareketle davranışların ve beyana dayalı ölçümlerin arasındaki tutarlığı haksızlıktan kaçınma bağlamında incelemek amaçlanmıştır. Kullanılan deneysel desen katılımcılara hem hipotetik senaryolar üzerinden sorulmuş hem laboratuvar deneyi ile test edilmiş ve kişilerin haksızlıktan kaçınmaya ilişkin beyana dayalı bildirimleri ve sergiledikleri davranışlar arasındaki olası farklılıklar karşılaştırılmıştır. Beklenenin aksine sonuçlar sosyal bağlam manipülasyonunun çalışmadığını göstermiş, bununla birlikte, karşılıklılık adalet ve empati değerlerinin AHK'yı yordadığını göstermiştir. Son olarak, bulgular, kişilerin maddi kazanım sağladığı durumlarda, hipotetik olarak beyan ettiklerden daha düşük AHK sergilediklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Many studies have been conducted to understand the underlying motivations of displaying avoidance of having less (disadvantageous inequtiy avoidance) or more (advantageous inequity avoidance) than others. Despite the cultural differences, one of the strategies to improve cooperation is described as inequity avoidance with moral attitudes including reciprocity and fairness sensitivities. Previous studies indicate that perception of fairness might be one of the important factors to understand the social-psychological aspects of cultural differences. In the first study, it is aimed to investigate the impact of social context for displaying inequity aversion while considering the impact of individual differences about moral values regarding reciprocity and fairness and the role of empathy. It is predicted that individuals will significantly reject the distributions less when they are more advantaged, specifically in a social context in which they are accustomed to being unable to refuse unfair allocations when they get less than others. In addition, both laboratory experiments and hypothetical scenarios are commonly used to investigate moral attitudes and behavior in the moral psychology literature. On the other hand, there is a scarcity of research investigating specifically inequity avoidance regarding the consistency of self-report and behavioral measures. Therefore, in the first study, participants were asked to respond to hypothetical scenarios including the same allocation procedure as in the second study including laboratory experiments. Thus, fairness related responses toward hypothetical allocation scenarios and behaviors in the real-life experiment were investigated using the same procedural design. Consistent with the hypotheses, the findings showed that fairness, reciprocity and empathy values predicted advantageous inequity avoidance, significantly. Although, contrary to hypotheses, the results showed that social context manipulation did not work in the expected direction. Finally, the results revealed that participants displayed less advantageous inequity avoidance in the experiment that have real money allocation procedure than those answered hypothetical scenarios.
Benzer Tezler
- Morality as a moderator of the relationship between ingroup identification and ingroup favoritism
İç grupla özdeşleşme ve iç grup kayırmacılığı arasındaki ilişkide ahlakın düzenleyici rolü
FATİH BAYRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. LEMAN KORKMAZ
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- The effect of morally framed messages on the attitudes ofthe local community toward Syrian refugees in Türkiye
Türkiye'deki yerel toplumun Suriyeli mültecilere karşıtutumlarına ahlaki çerçeveli mesajların etkisi
ECEM BADEMLİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiTED ÜniversitesiGöç Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAY DOĞULU
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GALİP BAHÇEKAPILI
- Yaratıcı örgüt kültürü ve yönetim
Başlık çevirisi yok
HALİL TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA AYDIN
- Bir meslek grubu olarak seks işçileri ve ahlakın farklı tezahürleri
Sex workers as a occupational group and various mani̇festation of morali̇ty
TUĞÇE GÜNDÜZ