Geri Dön

Şah Sultan Külliyesi Sıbyan Mektebi, sebili restitüsyon ve restorasyon projesi önerileri

Şah Sultan Primary School and sebil, restitution and restorastion recommendations

PDF İndir

  1. Tez No: 697838
  2. Yazar: TARIK SANA
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SEDES
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Sıbyan, sebil, Barok, Koruma, Sah Sultan, Sibyan, sebil, Baroque, Protection
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 214

Özet

İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Defterdar Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Şah Sultan Külliyesi İstanbul'un surdışı yapılarındandır. Eyüpsultan'da bulunan Zal Mahmut Paşa Camii ile yan yanadır. Külliyenin banisi Sultan III. Selim'in kızkardeşi Şah Sultan'dır. Hassa Sermimarı İbrahim Kâmi Ağa tarafından inşa edilen ve yapımı 1800 (h. 1215) yılında tamamlanan külliye; türbe, sebil, sıbyan mektebi, çeşme ve hazireden oluşur. Tarihi 18. yüzyıla uzanan yapının sıbyan mektebi 4-5 yaşında ki çocuklara temel eğitim vermek amacı ile inşa edilmiştir. Külliyenin sıbyan mektebi ve sebili günümüzde Eski Eserleri Koruma Derneği olarak kullanılmaktadır. Yapının inşa edildiği 18.yüzyıl çeşme ve sebillerin birden önem kazandığı bir dönemdir. Barok üslubun egemen olduğu dönemde yeni bir külliye biçimi de ortaya çıkmıştır. Bir sıbyan mektebi ve sebilden oluşan bu küçük külliyelere tipik bir örnek, Şah Sultan Sıbyan Mektebi ve Sebili'dir. Külliyeye giriş Haliç yönüne bakan cepheden sağlanmaktadır. Girişin doğu yönünde türbe, batı yönünde sebil ve fevkani sıbyan mektebi bulunmaktadır. Geride kalan bahçede bir adet çeşme ve hazire mevcuttur. Külliyenin avlu kapısı yuvarlak kemerlidir. Kemer iki yanda yüzeysel duvar payelerinin üstündeki kademeli profillerden meydana gelen başlıklara oturur. Kapının iki tarafındaki yüksek kaideler üzerindeki yalın başlıkları olan sütünceler kapıya hareket kazandırır. Kapı üzerinde 6 satırlık 12 beyitlik bir kitabe ünlü Hattat Yesarizade Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılmıştır. Daha yukarda kapının üstü dalgalı bir saçak tarafından örtülür. Kapı dekoratif bir kilit taşına sahip olan bir kemerle avluya açılır. Bu dönemde özellikle süslemede Barok, Rokoko gibi Batı kaynaklı üsluplar görülür. Ama bu üslupların Osmanlı sanatındaki uygulamasında geleneksel Türk motifleri ve yapı tiplerinden vazgeçilmemiştir. Fevkani mektebin sebilinde özellikle ayrıntılarda batılı üslupların etkileri görülür. Duvarlar düzlemsi niteliklerini yitirerek, içbükey ve dışbükey yüzeyler halini almışlardır. Caddeye açılan üç penceresi üç bölüme ayrılmıştır. En altta sathi duvarlar payecikleri ve profilli yatay silmeleri hareketlendirilmiş kaidesi yer alır. Dış bükey kaidenin hemen üzerinde metal şebekeli kemerleri akantus yaprakları ile bezeli üç pencere bulunmaktadır. Pencere aralarında duvar payeleri ve sütunceler bulunur. Bu pencerelerin hemen yanında birer adet yine metal şebekeli su verme pencereleri bulunur. Üst kotta Sümbüzade Vehbi Efendi'ye ait kitabe mevcuttur. Sebil yarım daire formlu bir saçak ile sonlanıp dar ve tek kanatlı ahşap bir kapı ile de avluya açılır. Sıbyan mektebi ise kesme taş ve tuğla örgü sistemde inşa edilmiştir. İki katlı olan mektebin alt katında türbedar odası ve muhdes asma katı da olan görevli odaları yer alır. Üst katta ki sıbyan mektebi yuvarlak kemerli altı sütunlu bir revak üzerinde güney cephe boyunca genişletilmiştir. Zemin katın batı cephesinde küçük bir abdestlik yer alır. Mektebe iki kollu taş bir merdiven ile ulaşılır. Avlu, cadde ve Zal Mahmud Paşa Cami'ne bakan cephelerde basık kemerli dörder adet pencere yer alır. Mektebe giriş dört adet mermer sütun ve yuvarlak kemerli revakla çevrelenen bir sofadan sağlanır. Özgün kurgusunda açık olan bu sofanın revak kemerlerinin araları zaman içerisinde ahşap pencere doğramaları ile kapatılmıştır. Buradan yuvarlak kemerli ahşap çift kanatlı bir kapı ile dershane mekanına girilir. Kapının üzerinde barok etkili oval formlu mermer bir besmele hat mevcuttur. Dershane; dikdörtgen planlı ahşap tekne tavanlıdır. Ayrıca sıbyan mektebinin cadde duvarında üst kotta ki kuşevi en güzel örneklerden biridir.

Özet (Çeviri)

It is located on Defterdar Street, Eyup District, Istanbul Province. Sah Sultan Complex is one of the outstructure buildings of Istanbul. It is next to Zal Mahmut Pasha Mosque in Eyupsultan. The bani (builder) of the complex is Sah Sultan, the sister of Sultan Selim III. The complex was built by Hassa Sermimarı Ibrahim Kamil Agha and completed in 1800 (h. 1215); it consists of a shrine, a fountain, a fountain and a fountain. The sibyan school of the building, which dates back to the 18th century, was built with the aim of providing basic education to children aged 4-5 years. The sibyan school and sebili of the complex is now used as the Association for the Protection of Antiquities. The 18th century, when the building was built, was a period when fountains and fountains suddenly gained importance. A new form of complexes also emerged during the period when baroque style prevailed. A typical example of these small complexes consisting of a sibyan school and a fountain is shah sultan sibyan school and sebili. The entrance to the complex is provided from the façade facing the Golden Horn. There is a shrine in the east direction of the entrance, a fountain in the west direction and an exceptional school. There is a fountain and a hazire in the remaining garden. The courtyard door of the complex has a round arch. The arch sits on the heads consisting of gradual profiles on both sides above the superficial wall sequins. Sutures with bare heads on the high pedestals on either side of the door give the door movement. A 12-verse inscription with 6 lines on the door was written by the famous Hattat Yesarizade Mustafa İzzet Efendi. Higher up, the top of the door is covered by a wavy fringe. The door opens to the courtyard with an arch with a decorative keystone. During this period, western styles such as Baroque and Rococo are seen especially in decoration. However, traditional Turkish motifs and building types have not been abandoned in the application of these styles in Ottoman art. Western styles are especially visible in the details of the fevkani school. The walls have lost their plane qualities and have become concave and convex surfaces. The three windows leading to the street are divided into three sections. At the bottom are sathi walls sequins and profiled horizontal wipes. Just above the outer bend are three windows with metal-gridded arches adorned with akantus leaves. Between the windows there are wall sequins and columns. Right next to these windows are one watering windows with metal grid. In the upper elevation there is an inscriptions belonging to Sumbulzade Vehbi Efendi. The waterway ends with a semicircular fringe and opens to the courtyard with a narrow, single-winged wooden door. Sıbyan school was built in cut stone and brick mesh system. The two storey school has a shrine room on the lower floor and attendant rooms with a loft. The sibyan school on the upper floor was extended along the southern façade on a six-column portico with a round arch. On the western façade of the ground floor there is a small ablution. The school is reached by a stone staircase with two arms. There are four windows with arches on the fronts overlooking the courtyard, street and Zal Mahmud Pasha Mosque. The entrance to the school is provided by a sofa surrounded by four marble columns and a round arched revanch. The portico arches of this sofa, which is open in its original setup, are closed with wooden window joinery over time. From here you can enter the classroom space with a wooden biplane door with a round arch. There is a marble feeder line with baroque effect oval form on the door. The classroom; wooden boat with rectangular plan has a ceiling. In addition, the birdhouse in the upper elevation on the street wall of the Sibyan school is one of the most beautiful examples.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    83128

    Cafer Paşa Medresesi'nin restorasyon projesi

    A Restoration proposal for madrase of Cafer Paşa

    ARZU TÜRCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY

  2. Tez No

    543196

    Vakfiyesi ışığında Şah Sultan ve Zal Mahmud Paşa Külliyesi: Cami, medrese, türbe ve çeşmesi

    In consideration of its vaqfiyye, Şah Sultan and Zal Mahmud Pasha complex: Mosque, madrasah, tomb and fountain

    BETÜL KAHRAMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sanat TarihiFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDÜLKADİR ÖZCAN

  3. Tez No

    451409

    Women's participation in Dervish lodges: Koca Mustafa Pasha, Merkez Efendi and the Şah Sultan complexes

    Kadınların tekkelere katılımı: Koca Mustafa Paşa, Merkez Efendi ve Şah Sultan külliyeleri

    MERVE KAPLAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    TarihBoğaziçi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÇİĞDEM KAFESCİOĞLU ERSOY

  4. Tez No

    469403

    Anadolu'da İlhanlı mimari eserleri

    Worlds of İlkhanate archtitecture in Anatolia

    NAZHAN AYTAÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. NURİ SEÇGİN

  5. Tez No

    220491

    Erken Osmanlı mimarisinde renkli sır tekniğindeki çiniler(1300 ? 1453)

    Tiles of coloured glaze in the early Ottoman architecture

    NİLGÜN CURA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. ALİ OSMAN UYSAL

Geri Dön