Stevia ekstraksiyonunda santrifüj kuvvetinin steviol glikozitlerin difüzyonu üzerine etkisi
Effect of centrifugal force on the diffusion of steviol glycosides in Stevia extraction
- Tez No: 698061
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA KARHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Tatlandırıcılar günlük hayatta kullanılan şekerlerin yerini almak üzere üretilen genellikle aynı miktarda şekerden daha tatlı olan ve daha az enerji içeren yapay veya doğal maddelerdir. Birçok tatlandırıcının yüksek düzeyde tüketilmesi bazı olumsuz sağlık etkilerine neden olmaktadır. Bu nedenle alternatif kaynaklara ihtiyaç duyulmuştur. Son yıllarda gıda maddelerinin üretiminde yapay tatlandırıcılar ve şeker alkollere alternatif olarak doğal tatlandırıcıların kullanılma eğilimi artmaktadır. Birçok gelişmiş ülkede“yeşil altın”olarak kabul edilen ve şeker otu olarak bilinen stevia bitkisinden (Stevia rebaudiana B.) üretilen doğal tatlandırıcıların şeker hastalığı (diyabet) ve obezite gibi kronik hastalıkların önlenmesinde kullanılabileceği düşünülmektedir. Steviol glikozitler sakarozdan 200-300 kat daha tatlıdır ve insan sağlığı üzerinde hiçbir olumsuz etkisi kanıtlanmamış olmakla birlikte kalorik değeri sıfır (0) kabul edilmektedir. Ayrıca stevia bitkisi steviol glikozitler dışında olumlu sağlık etkileri olan fenolik bileşikler gibi biyoaktif antioksidanlara da sahiptir. Endüstriyel üretimde steviol glikozitlerin ekstraksiyon aşamasını çeşitli saflaştırma aşamaları takip etmektedir. Bitkisel kaynaklardan besin değeri taşıyan bileşiklerin izole edilmesi için geleneksel yöntemler kullanılmaktadır. Bunun için literatürde birçok yöntem önerilmektedir. Bu yöntemlerden bazıları CO2 ve yardımcı çözücü olarak etanol kullanılarak süper kritik sıvı ekstraksiyonu (SFE), subkritik su ekstraksiyonu (SCW), ultrason uygulamaları, mikrodalga uygulamaları, ultrafiltrasyon ve yüksek basınçlı sıvı ekstraksiyonu (HPLE) olarak sıralanabilir. Bununla birlikte, günümüzde doğa dostu olarak bilinen sürdürülebilir ve uygulanabilir süreçler elde etme ihtiyacı hem gıda endüstrilerinin hem de gıda bilimcilerinin yeşil ekstraksiyon konseptiyle tam uyumlu yeni süreçler geliştirmesine yol açmıştır. Bu amaçla literatürde steviol glikozitlerin ekstraksiyonu ve tatlandırılmış ürünlerin üretiminde kullanımları ile ilgili devam eden birçok çalışma bulunmaktadır. Son zamanlarda steviol glikozitlerin (SGs) ekstraksiyonu için çevreye duyarlı yeni yaklaşımlar araştırılmıştır. Bunlar örneğin basınçlı sıcak su (PHWE), mikrodalga destekli (MAE) ekstraksiyon, ultrason destekli ekstraksiyon (UAE) ve yüksek performanslı ince katman kromatografisidir (HPTLC). Bu araştırmada, stevia yapraklarından majör steviol glikozitlerin ekstraksiyonu için çeşitli proses koşullarının etkisini belirlemek amacıyla çalışmalar yürütülmüştür. Üç adet ekstraksiyon parametresi kullanılarak denemeler yapılmıştır. Bu faktörler; seyreltme faktörü, ekstraksiyon sıcaklığı ve santrifüj kuvveti olarak seçilmiştir. Birinci denemede çözücü olarak su ve materyal olarak yaş stevia yaprağı kullanılmıştır. Santrifüjleme için 2400, 2900 ve 3400xG seviyelerinde santrifüj kuvveti uygulanmıştır. Ekstraksiyon sıcaklığı 40, 45 ve 50°C olarak seçilmiş ve seyreltme faktörleri 5 kat, 7,5 kat ve 10 kat olarak ayarlanmıştır. İkinci denemede, çözücü olarak su ve materyal olarak kurutulmuş stevia yaprakları kullanılmıştır. Üçüncü denemede ise çözücü olarak etil alkol ve materyal olarak kurutulmuş stevia yaprağı kullanılarak önceki koşullarda denemeler gerçekleştirilmiştir. Tüm denemelerde, örnekleme koşulları Yüzey-Yanıt Metodu (YYM) kullanılarak ve beş yanıt dikkate alınarak optimize edilmiştir. Stevia ekstraktlarından en yüksek miktarda rebaudiosit A izole etmek amacıyla Box-Behnken Tasarım (BBT) yöntemi tarafından öngörülen optimum koşullar oluşturulmuştur. Buna göre seyreltme faktörü olarak 7,69 kat, santrifüj kuvveti olarak 2915xG ve ekstraksiyon sıcaklığı olarak 44,77°C uygulanmıştır. Ayrıca, kurutulmuş stevia yaprağının sulu ekstraktlarına, maksimum rebaudiosit A ve steviosit veriminin sağlanması için 8,44 oranında seyreltme faktörü, 3399,99xG santrifüj kuvveti ve 40°C ekstraksiyon sıcaklığı uygulanmıştır. Etanollü ekstraktlardan maksimum rebaudiosit A ve steviosit ekstraksiyonu için 3002,36xG düzeyinde santrifüj kuvveti ve 40°C ekstraksiyon sıcaklığının uygun olduğu saptanmıştır. En yüksek steviol glikozit verimine çözücü olarak su kullanılan ekstraksiyon denemelerinde ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Sweeteners are artificial or natural substances produced to replace sugars used in daily life, usually sweeter than the same amount of sugar and contain less energy. High consumption of many sweeteners causes some adverse health effects. Therefore, alternative sources were needed. In recent years, the tendency to use natural sweeteners as an alternative to artificial sweeteners and sugar alcohols has been increasing in the production of foodstuffs. It is thought that natural sweeteners produced from the stevia plant (Stevia rebaudiana B.), which is considered“green gold”in many developed countries and known as sugar grass, can be used in the prevention of chronic diseases such as diabetes and obesity. Steviol glycosides are 200-300 times sweeter than sucrose, and although no adverse effects on human health have been proven, their caloric value is considered zero (0). In addition, the stevia plant also has bioactive antioxidants such as phenolic compounds that have positive health effects apart from steviol glycosides. Various purification steps follow the extraction step of steviol glycosides in industrial production. Traditional methods are used to isolate compounds with the nutritional value from plant sources. For this, many analytical methods are suggested in the literature. Some of these methods can be listed as supercritical liquid extraction (SFE), Subcritical water extraction (SCW), ultrasound applications, microwave applications, ultrafiltration, and high-pressure liquid extraction (HPLE) using CO2 and ethanol as co-solvent. However, the need to obtain sustainable and viable processes, which are now known as eco-friendly, has led both food industries and food scientists to develop new processes that are fully compatible with the concept of green extraction. For this purpose, there are many ongoing studies on the extraction of steviol glycosides and their use in the production of sweetened products. Recently, new environmentally sound approaches have been investigated for the extraction of steviol glycosides (SGs). These are, for example, pressurized hot water (PHWE), microwave-assisted extraction (MAE), ultrasound-assisted extraction (UAE), and high-performance Thin-layer chromatography (HPTLC). In this research, studies were carried out to determine the effect of various process conditions for the extraction of major steviol glycosides from stevia leaves. Experiments were made using three extraction parameters. These factors are; dilution factor, extraction temperature, and centrifugal force were chosen. Water was used as a solvent in the first experiment, and fresh stevia leaf was used as a material. Centrifugal force was applied at 2400, 2900, and 3400xG levels for centrifugation. The extraction temperature was chosen as 40, 45, and 50°C, and the dilution factors were set as 5 fold, 7,5 fold, and 10 fold. In the second experiment, water as a solvent and dried stevia leaves were used as material. In the third experiment, the study was carried out in previous conditions using ethyl alcohol as a solvent and dried stevia leaf as material. In all trials, sampling conditions were optimized using the surface response method and considering five responses. In order to isolate the highest amount of rebaudioside A from stevia extracts, the optimum conditions predicted by the Box-Behnken Design (BBT) method were established. Accordingly, a dilution factor of 7,69 times, a centrifugal force of 2915xG, and an extraction temperature of 44,77°C were applied. In addition, 8,44 dilution factor, 3399,99xG centrifugal force, and 40°C extraction temperature were applied to the aqueous extracts of the dried stevia leaf to extract maximum rebaudioside A and stevioside yield. It was determined that 3002.36xG centrifugal force and 40°C extraction temperature were suitable for maximum rebaudioside A and stevioside extraction from ethanolic extracts. The highest steviol glycoside yield was achieved in extraction experiments using water as solvent.
Benzer Tezler
- Sugar reduction in soft cookies with stevia
Yumuşak kurabiyelerde şeker miktarının stevia ile azaltılması
AYŞE NUR BULUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL KILIÇ AKYILMAZ
- Şeker otundan (Stevia rebaudiana) steviol glikozitlerin ve fenolik maddelerin ekstraksiyonunda mikrodalga ve ultrases uygulamalarının optimizasyonu
Optimisation of microwave and ultrasound applications on the extraction of steviol glycosides and phenolic compounds from sugar leaf (Stevia rebaudiana)
ÖZGE UYGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAVİT BİRCAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH MEHMET YILMAZ
- Stevia (Stevia rebaudiana) bitkisinin tatlı bileşiklerinin dekantör ekstraksiyonu yöntemiyle elde edilmesi
Obtainment of sweet compounds from stevia (Stevia rebaudiana) plant by decanter extraction method
ASLI ARSLAN KULCAN
Doktora
Türkçe
2016
Gıda MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KARHAN
- Stevia rebaudiana yapraklarından steviol glikozitlerin farklı yöntemler ile ekstraksiyon sürecinin optimizasyonu ve rafinat fazın karakterizasyonu
Optimization of extraction of steviol glycosides from Stevia rebaudiana by using different extraction methods and characterization of rafinate phase
ECE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyomühendislikEge ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM YEŞİL ÇELİKTAŞ
- Stevia ekstraktlarının saflaştırma aşamalarında fonksiyonel bileşiklerin değişiminin saptanması
Başlık çevirisi yok
YEŞİM KAPİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gıda MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KARHAN