Sultan Memdûh Tı̇llovı̂ 'nı̇n Mahzenu'l-Esrâr adlı eserindeki vahdet-i vücûd etkileri
Wahdat al- wujud effects in Sultan Memdûh Tillovî's (Mahzenu'l- Esrâr)
- Tez No: 698671
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT AKOT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Tasavvuf geleneği içerisinde yetişen, gelişen ve birçok araştırmada irdelenen kavramlardan bir tanesi olan vahdet-i vücûd düşüncesi tasavvufta önemli bir yer tutmaktadır. Mutasavvıfların kendi varoluşlarını şiirle ortaya koyma ve işleme süreci her dönemde farklı bir biçimde ortaya konulmuştur. Bu farklı biçimler arasında yer alan Osmanlı şiir geleneğinin muhtevasına bakıldığında yazılan eserlerde tasavvuf kültürünün yansımalarına çokça rastlanılmaktadır. Tasavvufî şiiri barındıran bu gelenekte genel itibarıyla İbnu'l-Arabî'nin görüşlerinin etkisi önemli bir yer tutmaktadır. Mutasavvıf kişiliği ile çalışmamızı oluşturan Sultan Memdûh Tillovî, devrinin tanınan bir siması olarak karşımıza çıkmaktadır. Şiirlerinde vahdet-i vücûd öğretisinin vücûd bulmuş hâliyle karşımıza çıkmasıyla Osmanlı şiir geleneğinde ve mutasavvıf-şair sınıflanmasında yer almıştır. Çalışmamıza konu aldığımız Mahzenu'l-esrâr adlı eserinde dizeler bütünüyle incelendiğinde müellif tarafından işlenen vahdet-i vücûd düşüncesinin, Allah aşkıyla yoğrulmuş bir şekilde aktarıldığı görülmektedir. Müellifin vahdet inancının işleyişine örneklik teşkil eden vahdet-i vücûd algısı, Hz. Mevlânâ'nın“muhabbet ve aşk”tarzında teşekkül etmektedir. Mahzenu'l-esrâr adlı eserinde vahdet-i vücûdu, varlıkla ilgili en temel kavramlardan olan Allah'ın zât ve ulûhiyet mertebesi, Allah-âlem ilişkisi, a'yân-ı sâbite, tecelli-ilahî isimler ve velâyet gibi kavramları eserde çokça işlenmekte ve üzerinde durulmaktadır. Bunun yanı sıra bilgi ve marifet anlayışını yansıtan bilgi edinme yolları, ilham, mucize ve kerâmet, keşf, ilm-i ledün, zevk ve şühûd gibi konuları da sık sık yansıtmaktadır. Sultan Memdûh, İbnu'l-Arabî' nazariyesinde işlenen vahdet düşüncesini salt bir şekilde ortaya koymaktan ziyade, vahdet etkisiyle oluşan his ve duygularını divan şiirinin içerisinde şahsına özgü sembollerin yanı sıra derin anlatımı benimsemiştir. Malum olunan bilgiler ile çalışmamız bir bütünlük oluşturularak Sultan Memdûh'un vahdet-i vücûd görüşü temellendirmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The theory of wahdat al- wujud, which is one of the concepts that kept on growing up and developing within Sufi tradition has been examined by many studies and keeps on holding an important place in Sufi doctrine. The desire of Sufis to reveal their existence through poetry and the process of understanding this existence in their poems has different forms in different periods. When we look at the content of Ottoman poetry tradition, which contains these differences, the reflections of Sufi culture are frequently encountered in different written works. In this tradition, including Sufi poetry, the influence of Ibn al-Arabi's views holds an important place. Sultan Memdûh Tillovî, who is the subject of our work with his Sufi personality, appears as a well-known figure of his era. With the emergence of wahdat al- wujud doctrine in his poems as an embodiment, it has been included in Ottoman poetry tradition and Sufi-poet classification. When the work called Mahzenu'l-esrâr, the subject of our study, is examined in it's entirety, it is noticable that the idea of wahdat al-wujud, which was processed by the author, was kneaded with the love of Allah. The author's perception of wahdat al-wujud, which sets an example for the functioning of the belief of oneness, is formed in the style of“affection and love”of Mevlânâ. In Sultan Memduh's book, Mahzenu'l-esrâr, concepts such as vahdet-i wujud, the existence of God and the degree of divinity, the relationship between God and the realm, a'yân-ı sâbite, transfiguration-divine names, and velâyet are discussed and these concepts are aslo being emphasized. In addition to this, subjects which reflect the understanding of knowledge and ingenuity, such as ways of obtaining knowledge, inspiration, miracles, discovery, science, pleasure and suspicion, are also frequently reflected upon. Sultan Memduh, rather than merely revealing the idea of vahdet in Ibnu'l-Arabi's theory, has revealed his feelings and emotions formed by the effect of vahdet in divan poetry with personal symbols and a deep expressionism. In this study, being followed by related, already well-known information and knowledge, an integrity has been established and the insight on wahdat al-wujûd has been represented within it's essentials.
Benzer Tezler
- Tasavvufta ilâhî aşk: Sultan Memdûh Tillovî'nin Dîvânü'l-Münîbî örneği
Divine love in sufism: The sample of Sultan Mamdûh Tillov's Dîvânu'l-Munîbî
MUHAMMED İKBAL EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SAKİ ÇAKIR
- Tillo'da tasavvuf kültürü ve yetişen mutasavvıflar
Sufistic culture in Tillo and educated sufies
AHMET TAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHAKİM YÜCE
- Abdülhalim Memduh'un hayatı ve eserleri üzerine bir araştırma
A Study on Abdulhalim Memduh's life and works
BİLAL ÖNGÜL
Doktora
Türkçe
2002
BiyografiEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK HUYUGÜZEL
- Mehmed Memduh Paşa ve 'Yemen Islâhâtı ve Ba'zı Mütâla'ât' isimli eseri
Mehmed Memduh Pasha and his book titled 'Yemen İslâhâti ve Ba'zı Mütâla'ât'
MUHSİN ÖZTÜRK
- Sultan II. Abdülhamid'in kızı Zekiye Sultan'ın hayatı (1872-1950)
The Life Of Zekiye Sultan who is daughter Of Sultan Abdülhamid The Second (1872-1950)
CEVRİYE URU