Ardahan halk dansları üzerine bir araştırma
A research on Ardahan folk dances
- Tez No: 698866
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK, PROF. DR. BÜLENT KURTİŞOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Halk oyunları, dans, Ardahan halk oyunları, hareket analizi, dilim, müzik, giysi, Folk dance, dance, Ardahan folk dances, movement analysis, slice, music, clothing
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 357
Özet
Ardahan, ülkemizin Kuzeydoğusunda yer alan serhat (sınır) şehirlerimizdendir. Bulunduğu coğrafi konum nedeniyle tarihsel süreç içerisinde kültürel ve sosyolojik yapıya sahip topluluklar bölgede yaşamış ve bu durum da bölgenin zengin bir kültürel yapıya bürünmesini sağlamıştır. Özellikle sözlü müziğin gelişmesi ve nesilden nesile aktarılması, âşıklık geleneğinin bu bölgeye kattığı bir değerdir. Ayrıca birçok âşığın yetişmesinde hatırı sayılır bir rol üstlenen yöre, türkü ve oyunlarıyla da oldukça değerli bir noktadadır. Çalışmamızın ilk bölümünde öncelikle tarihsel bağlamda oyun, oyun kavramı ve dans ele alınmış, halk oyunlarının günümüze kadar olan gelişimi anlatılmıştır. İkinci bölümde halk oyunlarında kullanılan temel hareketler tespit edilmiş, oyun anlatımlarında kullanılan temel kavramlar açıklanmış, Türk halk oyunları alanında günümüze kadar yapılmış olan hareket sınıflandırma çalışmaları irdelenmiş ve bu çalışmaların ışığında yeni bir yapısal oyun analizi önerilmiştir. Bu öneri kapsamında çalışmamızda önerdiğimiz analiz başlıklarından biri olan“dilim”kavramının kullanılması tavsiye edilmiştir. Öte yandan, Ardahan kültürü bağlamında oynanan oyunlar (danslar),“oyun künyesi”adı verilen bir tabloyla analiz edilerek,“hareket cetveli”adı verilen bir yöntemle de ele alınıp, anlatımlar fotoğraflarla desteklenmiştir. Üçüncü bölümde Ardahan müzik kültürü hakkında bilgi verilerek, yörede oynanan oyunlar derlenip 26 adet oyun müziğini detaylarıyla açıklayan bir“oyun müzik künyesi”oluşturulmuş ve bu oyunların müzikleri incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise, Ardahan Merkez ve Damal olmak üzere giyilen iki farklı kadın ve erkek halk oyunları giysisi, takı ve aksesuarları tek tek fotoğraflanarak gösterilmiştir. Bu bölümde özellikle Şaman giysilerinde kullanılan deniz kabuklarının bölgede bazı kadın kemerlerinde görülmesi, Selçuklu Dönemindeki kaftanların Ardahan'da giyilen kaftanlara şekil ve giyim tarzı olarak benzemesi sebebiyle tarihsel bağlamda Şaman giysileri ve Selçuklu Dönemi giysilerinin yöre ile bağlantıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmanın Türk folkloru ve Ardahan kültürüne hizmet etmeyi amaçlayan diğer araştırmalara da kaynak niteliği taşıması en büyük temennimizdir.
Özet (Çeviri)
Ardahan is one of the border (serhat) cities located in the Northeast of Turkey. Due to its geographical location, communities with a cultural and sociological structure have lived in the region in the historical process and this has enabled the region to take on a rich cultural structure. Especially the development of oral music and its transmission from generation to generation is an important value that the tradition of minstrelsy adds to this region. In addition, this region, which plays a significant role in the upbringing of many minstrels, is also very valuable with its folk songs and folk dances. In the first chapter of our study, firstly folk dance, the concept of folk dance, and dance have been discussed in their historical context, and then the development process of folk dances from the past to the present has been described. In the second chapter, the basic movements in folk dances have been determined, the basic concepts in the folk dance description have been explained, the movement classification studies carried out in the field of Turkish folk dances from the past to the present have been examined, and in the light of these studies, a new structural analysis for folk dances has been proposed. Within the scope of this proposal, it has been recommended to use the concept of“slice”, which is one of the analysis titles we propose in our study. On the other hand, folk dances (or dances) performed in the context of Ardahan culture have been examined with a table called“folk dance tag”and a method called“movement chart”, and the descriptions of the folk dances have been supported with photographs. In the third chapter, information about Ardahan music culture has been given, folk dances performed in the region have been compiled, a“folk dance music tag”has been created explaining 26 folk dance music in detail, and the music of these folk dances has been notated. In the fourth chapter, two different types of folk dance clothes, jewelry, and accessories worn by men and women in Ardahan city center and Damal, one of the districts of Ardahan, have been photographed one by one. In this chapter, it has been tried to determine the connections of shaman clothing and clothes of the Seljuk Period with clothes in the region in historical context, since the seashells used in shaman clothing are seen on some women's belts in the region and the caftans of the Seljuk Period are similar to the caftans worn in the region in terms of shape and style. It is our greatest wish that this study will also be a source for other researches aiming to serve Turkish folklore and Ardahan culture.
Benzer Tezler
- Halk anlatılarında şiddet (Ardahan örnekleminde)
Violence in folk narratives (Case study of Ardahan)
DİLEK SARIKAYA
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Ardahan ili halk kültüründe kutlamalar
Celebrations in Ardahan province folk culture
KÜBRA BİBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ardahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİNA PETROVICI
- TRT repertuvarında bulunan Ardahan türkülerinin müzikal analizi
Musical analysis of Ardahan folk songs in the TRT repertoire
GÖNÜL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLAN AKINCI
- Rize'de el armonikası eşliğinde icra edilen halk oyunlarının koreomüzikolojik açıdan incelenmesi
Choreomusicological investigation of folk dances performed with hand harmonica in Rize
EMRE SOLMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarArdahan ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT KURTİŞOĞLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ İDRİS ERSAN KÜÇÜK
- Kuzeydoğu Anadolu âşık havaları üzerine bir inceleme (Kars, Ardahan, Artvin)
A study on Ardahan minstrel melodies (Kars, Ardahan, Artvin)
TURGAY AKDAĞOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
MüzikArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK