Metalepsis tipolojileri ve Türk edebiyatında metalepsisin seyri
Metalepsis typologies and the progress of metalepsis in Turkish literature
- Tez No: 699563
- Danışmanlar: PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Retorikten yola çıkılarak anlatıbilim bağlamında Gerard Genette tarafından 1972 yılında anlatı düzeylerinde yapılan ihlaller olarak tanımlanan metalepsis kavramının günümüze dek pek çok teorisyen tarafından farklı tasnifleri yapılmıştır. İlkin dikey düzlemdeki ihlaller için kullanılan kavram zamanla bazı teorisyenler tarafından yatay düzlemi de kapsar hâle gelmiştir. Başlangıçta metalepsisin sadece kurmaca eserlerde gerçekleşebileceği düşünülürken yapay zekâ çalışmalarının gelişmesiyle gerçek dünyada da karşımıza çıkabileceği görüşü gündeme gelmiştir. Metalepsis, edebî eserlerin yanı sıra disiplinlerarası çalışmalarda da dikkat çekici bir inceleme alanı olmuştur. Bu çalışmada öncelikle anlatıbilim bağlamında metalepsise dair yapılan tasnifler kronolojik olarak verilmiştir. Teorik düzlemin tartışıldığı bölüm boyunca Türk edebiyatından çeşitli eserler incelenmiş olmakla birlikte metalepsisin Türk edebiyatındaki genel seyrini görmek amacıyla ayrı bir bölüm açılmıştır. Böyle bir bölüm elbette Türk edebiyatındaki metaleptik durumların hepsini ortaya koyma iddiasında değildir. Yaptığımız inceleme sonucunda Türk edebiyatında yazar metalepsisi ve retorik metalepsisin Tanzimat dönemi eserlerinden, ontolojik metalepsisin ise 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren karşımıza çıktığını görmekteyiz. Ancak ontolojik metalepsis içerisinde istisnai bir durum vardır. Okurun sesini bizzat metnin içinde duyduğumuz ontolojik ihlaller Tanzimat dönemi edebiyatından itibaren bulunmaktadır. Metareferans ve karakterlerin gerçekleştirdikleri ihlaller ile anlatının yapısını tamamen alt üst eden heterarşiler ise 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türk edebiyatında sıklıkla görülmektedir. Çalışmada kavramın metareferans ile olan ilişkisinin incelenmesinin yanı sıra yoğun olarak görüldüğü dönem olan postmodernizmle olan bağlantısı da ele alınmıştır. Son olarak disiplinlerarası alanda yapılan belli başlı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Different classifications of metalepsis, which were defined as transgression of narrative levels in the context of narratology by Gerard Genette in 1972, have been made by many theorists until today. The concept, which was firstly used for vertical violations, has involved a horizontal plane over time. Although it was thought that metalepsis could occur in only fiction, by the development of artificial intelligence works, it acquired currency that metalepsis may occur in real-world too. Metalepsis has been a remarkable area of investigation in interdisciplinary studies besides literary works. In this study, firstly, metalepsis types in the context of narratology were analyzed chronologically. Apart from various texts from Turkish literature that were analyzed throughout the theory argument, a separate section was constituted in order to see the general situation of metalepsis in Turkish literature. Of course, such a section does not pretend to show all of the metaleptic situations in Turkish literature. As a result of our investigation, authorial metalepsis and rhetorical metalepsis in Turkish literature have existed since literary works in the Tanzimat reform era; ontological metalepsis in Turkish literature has existed since the second half of the 20th century. However, there is an exceptional situation about ontological metalepsis. Ontological transgressions, which we can hear the voice of the reader itself in the text, have existed since literary works in the Tanzimat reform era. Metareference, transgressions of characters, and heterarchies, which destroy the structure of the narrative, have been used since the second half of the 20th century in Turkish literature. In this study, besides analyzing the relationship between metalepsis and metareference, the connection between postmodernism and metalepsis was also handled. Finally, some interdisciplinary studies about metalepsis were presented.
Benzer Tezler
- Fonksiyonel optik elemanlar için kompozit metayüzeyler
Composite metasurfaces for functional optical elements
FEHİM TAHA BAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA KURT
- Mimarlık ve anlatı arakesitinde düzey değişim aracı olarak metalepsis: Mekân Feşmekân kitabı için bir okuma denemesi
Metalepsis as a tool of level changing in intersection of architecture and narrative: A read attempt for the book Mekân Feşmekân
ASUDE BALİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAP DURMUŞ ÖZTÜRK
- Türk romanında üstkurmaca (1980-2000)
Metafiction in Turkish novel (1980-2000)
TUNCAY BOLAT
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KANİ İRFAN KARAKOÇ
- Refraction and essay film: The case of Alexander Sokurov
Kırılma ve deneme film: Aleksandr Sokurov örneği
YASIN NASIROV
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİletişim ve Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. COLLEEN BEVIN KENNEDY KARPAT
- Hafız divanında yer alan ilk gazel üzerinde bir açımlama Hermeneutiği uygulaması
An application of interpretative (auslegung) Hermeneutics on the first sonnet in the divan of Hafiz
İSMET VERÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MÜRSEL ÖZTÜRK