Geri Dön

Metalepsis tipolojileri ve Türk edebiyatında metalepsisin seyri

Metalepsis typologies and the progress of metalepsis in Turkish literature

  1. Tez No: 699563
  2. Yazar: FATIMA ERTÜRK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 225

Özet

Retorikten yola çıkılarak anlatıbilim bağlamında Gerard Genette tarafından 1972 yılında anlatı düzeylerinde yapılan ihlaller olarak tanımlanan metalepsis kavramının günümüze dek pek çok teorisyen tarafından farklı tasnifleri yapılmıştır. İlkin dikey düzlemdeki ihlaller için kullanılan kavram zamanla bazı teorisyenler tarafından yatay düzlemi de kapsar hâle gelmiştir. Başlangıçta metalepsisin sadece kurmaca eserlerde gerçekleşebileceği düşünülürken yapay zekâ çalışmalarının gelişmesiyle gerçek dünyada da karşımıza çıkabileceği görüşü gündeme gelmiştir. Metalepsis, edebî eserlerin yanı sıra disiplinlerarası çalışmalarda da dikkat çekici bir inceleme alanı olmuştur. Bu çalışmada öncelikle anlatıbilim bağlamında metalepsise dair yapılan tasnifler kronolojik olarak verilmiştir. Teorik düzlemin tartışıldığı bölüm boyunca Türk edebiyatından çeşitli eserler incelenmiş olmakla birlikte metalepsisin Türk edebiyatındaki genel seyrini görmek amacıyla ayrı bir bölüm açılmıştır. Böyle bir bölüm elbette Türk edebiyatındaki metaleptik durumların hepsini ortaya koyma iddiasında değildir. Yaptığımız inceleme sonucunda Türk edebiyatında yazar metalepsisi ve retorik metalepsisin Tanzimat dönemi eserlerinden, ontolojik metalepsisin ise 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren karşımıza çıktığını görmekteyiz. Ancak ontolojik metalepsis içerisinde istisnai bir durum vardır. Okurun sesini bizzat metnin içinde duyduğumuz ontolojik ihlaller Tanzimat dönemi edebiyatından itibaren bulunmaktadır. Metareferans ve karakterlerin gerçekleştirdikleri ihlaller ile anlatının yapısını tamamen alt üst eden heterarşiler ise 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türk edebiyatında sıklıkla görülmektedir. Çalışmada kavramın metareferans ile olan ilişkisinin incelenmesinin yanı sıra yoğun olarak görüldüğü dönem olan postmodernizmle olan bağlantısı da ele alınmıştır. Son olarak disiplinlerarası alanda yapılan belli başlı çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir.

Özet (Çeviri)

Different classifications of metalepsis, which were defined as transgression of narrative levels in the context of narratology by Gerard Genette in 1972, have been made by many theorists until today. The concept, which was firstly used for vertical violations, has involved a horizontal plane over time. Although it was thought that metalepsis could occur in only fiction, by the development of artificial intelligence works, it acquired currency that metalepsis may occur in real-world too. Metalepsis has been a remarkable area of investigation in interdisciplinary studies besides literary works. In this study, firstly, metalepsis types in the context of narratology were analyzed chronologically. Apart from various texts from Turkish literature that were analyzed throughout the theory argument, a separate section was constituted in order to see the general situation of metalepsis in Turkish literature. Of course, such a section does not pretend to show all of the metaleptic situations in Turkish literature. As a result of our investigation, authorial metalepsis and rhetorical metalepsis in Turkish literature have existed since literary works in the Tanzimat reform era; ontological metalepsis in Turkish literature has existed since the second half of the 20th century. However, there is an exceptional situation about ontological metalepsis. Ontological transgressions, which we can hear the voice of the reader itself in the text, have existed since literary works in the Tanzimat reform era. Metareference, transgressions of characters, and heterarchies, which destroy the structure of the narrative, have been used since the second half of the 20th century in Turkish literature. In this study, besides analyzing the relationship between metalepsis and metareference, the connection between postmodernism and metalepsis was also handled. Finally, some interdisciplinary studies about metalepsis were presented.

Benzer Tezler

  1. Fonksiyonel optik elemanlar için kompozit metayüzeyler

    Composite metasurfaces for functional optical elements

    FEHİM TAHA BAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Elektrik ve Elektronik MühendisliğiTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

    Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMZA KURT

  2. Mimarlık ve anlatı arakesitinde düzey değişim aracı olarak metalepsis: Mekân Feşmekân kitabı için bir okuma denemesi

    Metalepsis as a tool of level changing in intersection of architecture and narrative: A read attempt for the book Mekân Feşmekân

    ASUDE BALİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERAP DURMUŞ ÖZTÜRK

  3. Türk romanında üstkurmaca (1980-2000)

    Metafiction in Turkish novel (1980-2000)

    TUNCAY BOLAT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KANİ İRFAN KARAKOÇ

  4. Refraction and essay film: The case of Alexander Sokurov

    Kırılma ve deneme film: Aleksandr Sokurov örneği

    YASIN NASIROV

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Sahne ve Görüntü Sanatlarıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    İletişim ve Tasarım Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. COLLEEN BEVIN KENNEDY KARPAT

  5. Hafız divanında yer alan ilk gazel üzerinde bir açımlama Hermeneutiği uygulaması

    An application of interpretative (auslegung) Hermeneutics on the first sonnet in the divan of Hafiz

    İSMET VERÇİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. MÜRSEL ÖZTÜRK