Mimarlık ve anlatı arakesitinde düzey değişim aracı olarak metalepsis: Mekân Feşmekân kitabı için bir okuma denemesi
Metalepsis as a tool of level changing in intersection of architecture and narrative: A read attempt for the book Mekân Feşmekân
- Tez No: 811484
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERAP DURMUŞ ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Mimarlık düşüncesinde, anlatı ve mimarlık arasındaki muhtelif ilişkileri konu edinen bu tez, mekânın metinsel temsiline odaklanır. Retorik kökenli bir kavram olan ancak, anlatıbilim bağlamında ilk kez Genette'in ileri sürdüğü metalepsis, çalışmanın yöntemini kuran aracı bir model olarak gündeme getirilmektedir. Düzey geçişi ya da ihlali olarak tanımlanabilen bu kavramın araçsallaşması, makro ölçekte mimarlık ve anlatı, mikro ölçekte mekân ve metin arasındaki 'düzey' değişimine/geçişine imkân tanır. Metalepsisin, retorik (yatay yönlü ihlal) ve ontolojik (düşey yönlü ihlal) boyutlarını temel alarak geliştirilen 'Metaleptik Okuma Tekniği', çalışma bağlamında beliren 'Anlatısal verinin mekânı düşünme/üretme/tamir etme/yıkma/yeniden inşa etme süreçlerine ilişkin sunacağı mevcut/olası potansiyeller/kavramlar nelerdir?' araştırma sorusu için olası cevaplarını, Georges Perec'in 'mekân kullanma kılavuzu' olarak kaleme aldığı Mekân Feşmekân kitabı üzerinden aramaktadır. Bir yeniden okuma çalışması olarak ifade edilebilecek olan bu tez, metindeki örtük mekân bilgisini kavramlar ile mimarlığa aktarır. 'Yapılan Çalışmalar 1' bölümünde mimarlık, anlatı ve temsilin ilişkileri tartışmaya açıldıktan sonra 'Yapılan Çalışmalar 2' bölümünde Mekân Feşmekân kitabının 'Sayfa, Yatak, Oda, Daire, Apartman, Sokak, Mahalle, Şehir, Sayfiye, Ülke, Dünya, Mekân' şeklinde sıralan bölümleri yeniden okunarak, metaleptik planlar, ontolojik kesitler ve metaleptik okuma kılavuzları üretilmiştir. Yazar ve okuyucunun iş birliği ile gerçekleşen bu sürecin sonunda, 'Bulgular ve İrdeleme' bölümü mekânı retorik ve ontolojik olmak üzere iki düzeyde değerlendirir. Son olarak, 'Sonuçlar ve Öneriler' bölümü ile çalışma nihai haline getirilmiştir. Nitekim bu tez, mimarlığın yazma, okuma, yorumlama, anlamlandırma gibi örtük yönlerini/edimlerini gündeme getirerek, mimarlığı disiplinler arası bir boyutta tartışmayı arzulayan bir dışavurum olarak, literatüre katkı sağlamayı hedeflemiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis, which deals with the various relationships between narrative and architecture in architectural thought, focuses on the textual representation of space. Metalepsis, which is a rhetorical concept but first put forward by Genette in the context of narratology, is brought to the agenda as an intermediary model that establishes the method of the study. The instrumentalization of this concept, which can be defined as a level transition or violation, allows for a 'level' changing/transition between architecture and narrative at a macro scale, and between space and text at a micro scale. Developed based on the rhetorical (horizontal violation) and ontological (vertical violation) dimensions of metalepsis, the Metaleptic Reading Technique', which appears in the context of the study, 'What are the possible concepts that narrative data will offer regarding the processes of thinking, producing, repairing, demolishing, and rebuilding space?' seeks possible answers to the research question. In this direction, the book Mekân Feşmekân, written by Georges Perec as a 'guide for using a space', appears as the research material of the study. In the 'Studies Carried Outs 1' section, the relationships between architecture, narrative and representation are discussed and then in the 'Studies Carried Outs 2' section, metaleptic plans, ontological sections and metaleptic reading guides were produced by re-reading the sections of book Mekân Feşmekân that ranked 'Sayfa, Yatak, Oda, Daire, Apartman, Sokak, Mahalle, Şehir, Sayfiye, Ülke, Dünya, Mekân'. At the end of this process, which takes place with the cooperation of the author and the reader, the 'Findings and Discussion' section evaluates the space on two levels as rhetorical and ontological. Finally, the study was finalized with the 'Conclusions and Recommendations' section. As a matter of fact, this thesis aims to contribute to the literature as an expression desiring to discuss architecture in an interdisciplinary dimension by bringing up the latent aspects of architecture such as writing, reading, interpreting and making sense.
Benzer Tezler
- Üç [parantez] bir anlatı: Ucu açık fenomenolojik bir deşifre
There [paranteheses] a narrative: A phenomenological open-ended decipher
ASİYE NİSA KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNLÜ
- Metinden diyagrama mimarlık kuramı:Delirious New York ve yes is more
Architectural theory from text to diagram: Delirious NewYork and yes is more
FATMA ZEYNEP ALTINBAŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE GÖNÜL
- Aldo Rossı'nin mimarlık yaklaşımının kendi metinleri üzerinden incelenmesi: Diyalektik ve analoji
Investigation of Aldo Rossi's architectural understanding through his texts: Dialectic and analogy
HAYRUN NİSA KURUÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE GÜNDEM
- Mimarlık - iletişim - dil bağlamında mimarın işine bir yaklaşım
An Approach to architects work in the context of architecture communication-language
RECAİ ERSİN AYNAN
- Mekandaki görünmez: Ötekinin kaydını tutan mimarlık üzerine bir araştırma
The invisible in space: A study on architecture keeping record of the other
ZEYNEP ÇABUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER