Tip 2 diyabet hastalarının duygudurumları, hastalık temsilleri ve üst bilişsel yapıları arasındaki ilişkilerin fennell dört evre modeli çerçevesindenincelenmesi
Investigation of mood, illness representations and metacognitive structures of patients with type II diabetes in the framework of fennell four phase model
- Tez No: 701479
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURAN AYDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Fennell Dört Evre Modeli (FDEM), kronik hastalığı olan bireylerin kriz, stabilizasyon, çözülme ve bütünleşme olmak üzere dört evreden geçerek hastalığa uyum sağladıklarını, duygusal zorlanmalar başta olmak üzere birçok psikolojik değişkenin de bu evrelere göre farklılaştığını önermektedir. Ayrıca kronik hastalıklara eşlik eden duygusal zorlanmaların mekanizması araştırılmakta ve güncel yaklaşımlar bu zorlanmaların hastalık temsillerinin ötesinde üst bilişsel inançlarla açıklanabileceğine işaret etmektedir. COVID-19 sürecinde yürütülmüş bu çalışmada Tip 2 diyabet hastaları için FDEM'in geçerliği değerlendirilmiş ve hastalık temsilleri, üst bilişsel inançlar, semptom kontrolüne dair üst bilişler, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkiler COVID-19 korku ve duyarlık düzeyi dikkate alınarak incelenmiştir. Araştırma örneklemini 153 Tip 2 diyabeti olan yetişkin birey oluşturmuştur. Veriler Fennell Evre Envanteri, Kısa Hastalık Algısı Ölçeği, Üst bilişler Ölçeği-30, Semptom Kontrolü Hakkındaki Üst Bilişler Ölçeği-Kısa Form, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, COVID-19 Önleyici Davranışları için Korunma Güdüsü Kuramı Ölçeği ve sosyodemografik ve tıbbi bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Bulgular bireylerin sosyodemografik değişkenlerinin evrelere göre farklılaşmadığını; hastalık temsilleri, üst bilişler, semptom kontrolüne dair üst bilişler, depresyon ve kaygı düzeyleri için farklılaştığını göstermiştir. Bildirilen bu değişkenler için anlamlı farklar daha çok kriz ve bütünleşme evreleri arasında gözlenmiştir. Cinsiyet, daha önceki psikiyatrik hastalık varlığı, aylık gelir, COVID-19 korkusu ve hastalık temsilleri kontrol edildikten sonra üst bilişler hem depresyon hem de kaygı düzeylerini daha fazla yordamıştır. Çalışmanın sonuçları Tip 2 diyabet hastalarında hastalığa uyum evrelerinin önemli olabileceğini ve müdahalelerde dikkate alınması gerektiğini düşündürmektedir. Ayrıca depresyon ve kaygı düzeylerinin düzenlenmesinde hastalık temsillerinin doğrudan hedef alınması yerine, üst bilişlerin de hedeflenmesinin faydalı olabileceği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The Fennell Four Phase Model (FFPM) suggests that individuals with chronic illnesses adapt to the disease by going through four phases: crisis, stabilization, resolution and integration; and many psychological variables, especially emotional difficulties differ according to these phases. In addition, the mechanism of co-morbid emotional diffuculties is being investigated and current approaches indicate that these difficulties can be explained by metacognitive beliefs beyond illness representations. In this study, validity of FFPM was evaluated for Type 2 diabetes and the relationships between illness representations, metacognitive beliefs, metacognitions about symptom control, anxiety and depression levels were examined by considering the fear and susceptibility level of COVID-19. The study sample consisted of 153 patients with Type 2 diabetes. The data were collected using the Fennell Phase Inventory, Brief Illness Perception Questionnaire, Metacognition Questionnaire-30, Metacognitions about Symptoms Control Scale-Revised, The Hospital Anxiety and Depression Scale, Protection Motivation Theory Scale for COVID-19 Preventive Behaviors and sociodemographic and medical information form. Findings revealed that sociodemographic variables of individuals did not differ according to stages but illness representations, metacognitions, metacognitions about symptom control, depression and anxiety levels differed. Significant differences for these specified variables were mostly observed between crisis and integration phases. Metacognitive beliefs predicted both depression and anxiety levels more after controlling for gender, previous psychiatric illness, monthly income, fear of COVID-19, and illness representations. The results of the study suggest that stages of the adaptation to ilness maybe important for patients with Type 2 diabetes and should be considered in interventions. In addition, it can be said that targeting metacognitions rather than directly targeting illness representations may be beneficial in regulation of depression and anxiety levels.
Benzer Tezler
- Tip 2 diyabet hastalarında duygudurum düzeyleri ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin psikometrik ve psikoteknik testler ile değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
NADİYE BEYLANLIOĞLU KAYNAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiManisa Celal Bayar ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. HÜSEYİN ELBİ
- Yeni tanı diyabet hastalarının kan şekeri regülasyonu ile depresfi duygudurum arasındaki ilişki
The relationship between blood sugar regulation and depressive mood in newly diagnosed diabetic patients
FEYZA OSANMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiOrdu ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR ENGİNYURT
- Tip 2 diyabet hastalarının kardiyovasküler hastalık riskleri ve risk faktörleri bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi
Evaluati̇ng the ri̇sks of getti̇ng the cardi̇ovascular di̇seases of pati̇ents suffer from TYPE 2 di̇abetes and thei̇r consci̇ousness level about these ri̇sks
ŞULE BAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSakarya ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇETİN EKERBİÇER
- Tip-2 diyabet hastalarının duygu düzenleme güçlükleri ile yeme tutumlarının anksiyete ve depresyon seviyeleri üzerindeki etkisi
The effect of eating attidudes on anxiety and depression levels with emotion editing difficulties for Type-2 diabetes patients
MİNE ERİNÇ
- Tip 2 diyabet hastalarının alternatif tedavi tercihlerinin; olumlu ve/veya olumsuz etkilerinin araştırılması
Effectiveness of complementary and alternative medicine in patients wi̇th TYPE 2 diabetes
DUYGU İLKE YILDIRIM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİLE MARAKOĞLU