İslam-Osmanlı hukukunda çocuğun hukuki durumu
Legal status of child in Islamic-Ottoman law
- Tez No: 702508
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ YURTSEVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 424
Özet
İslam-Osmanlı hukukunda çocuğun hukukî durumuna ilişkin konular ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş olmasına rağmen dağınık bir haldedir. Söz konusu dağınık hükümlerin hukukî bir sistematik altında ifade edilmesi ile çocuk kavramı, çocuk hukukunun genel esasları ve çocuk hukukunun özel hükümleri şeklinde bir şema ortaya çıkmaktadır. Genel esaslar ehliyet ve velâyet hükümlerinden oluşmaktadır. Özel hükümler ise çocuğun nesebi, evlat edinilmesi, nafakası, emzirilmesi, hidânesi (bakım ve himaye), evliliği, evliliğinin sona ermesi ve miras ilişkileri ile ceza hukuku karşısındaki durumu konularını içermektedir. İslam-Osmanlı hukukunda çocuğun korunması ilkesinin gerçekleştirilmesi için kural olarak çocuğun ehliyeti kısıtlanmış ve sorumluluk alanı sınırlandırılmıştır. Ancak söz konusu kuralın istisnaları bulunmaktadır. İslam hukukunda haksız fiil sorumluluğu bir çeşit sebep sorumluluğu olarak düzenlendiği için, çocuklar başkalarının mallarına verdikleri zararlardan kendi malvarlıkları ile sorumlulardır. Bunun yanında cezai ehliyetleri olmamasına rağmen diyet sorumluluğunun altındadırlar. Söz konusu istisnalarda çocuğun korunması ilkesi ile üçüncü kişilerin haklarının korunması ilkesinin yarışır bir hâlde olduğu görülür. Çocuğun kural olarak kısıtlanmış ve sorumsuz olması nedeniyle hukuk hayatının içinde olmayı sürdürebilmesi için bir yetişkin tarafından temsil edilmesi gerekir. Bu amaca hizmet eden çocuğun hukukî temsili velâyet hükümleri ile karşılanmaktadır. Çocuk neseb bağıyla bir aileye bağlanma hakkına sahiptir. Çünkü çocukluk dönemini de kapsayacak şekilde hayatı boyunca bahsi geçen aileyle hukukî ilişki içindedir. Çocuğun nafakası belirli derecedeki yakınları tarafından karşılanır. Çocuğun bir yakını bulunmaması halinde devletin nafaka sorumluluğu başlar. Çocuğun emzirilmesi, anne sütünün önemi gereği hukukî koruma altına alınmıştır. Ancak bu koruma, annenin emzirmeye zorlanması şeklinde değil muhakkak emzirecek bir kişi bulmak noktasındadır. Belirli bir döneme kadar çocuğun bakım ve terbiyesinden annesi veya onun yokluğunda anne tarafından yakınları sorumludur. Evlilik birliğinin devam ediyor veya sonlanmış olması söz konusu kuralda bir değişiklik yaratmaz. Hukukçuların büyük çoğunluğu çocukların velileri tarafından evlendirilebileceği kabul etmiştir. Mahkeme kayıtlarından Osmanlı döneminde de çocuk evliliklerinin geçerli olduğu tespit edilmektedir. Ancak çocuk evliliğine ilişkin kuralların sınırları hukukî olarak çizilmiş olup veli tam bir özgürlük alanında hareket edemez. Çocuk evlilikleri geçerli olmakla birlikte evliliğin sona ermesi bakımından aynı şeyi söylemek güçtür. Çocuklar evliliklerini sonlandıramadıkları gibi bu evlilikleri sonlandırmak bakımından veliler de yetki sahibi değildir. Çocuklar mirasçı veya miras bırakan konumunda olabilirler. Ancak çocukların miras ilişkilerinin yürütülmesi özel kurallar etrafından gerçekleştirilir. Çocuğun ceza sorumluluğu bulunmamaktadır. Çocuklar fiillerinin anlam ve sonuçlarının bilincinde olmadığı için kural olarak ceza hukuku bakımından sorumsuz kabul edilmişlerdir. Ancak mağdurun haklarının korunması için diyet suçları bakımından çocuk sorumluluk altındadır. Çocuğun cezalandırma gerektiren fiilleri kural olarak hata şeklinde değerlendirildiği için tazmin sorumluluğu çocuk ile akilesi arasında paylaştırırlır. Bunun yanında mümeyyiz çocukların ta'zîr sorumluluğu vardır. Mümeyyiz çocuklara eğitilmeleri amacıyla onlara özgü güvenlik tedbirlerini uygulanabilir. Söz konusu tedbirler uygulanırken çocuklarla yetişkinlerin aynı ortamı paylaşmamalarına dikkat edilir.
Özet (Çeviri)
The ıssues related to legal status of the child in Islamıc-Ottoman Law are regulated in detail but these rules are scattered. A discipline in the form of Islamic-Ottoman Child Law emerges with the expression of the scattered provisions in question under a legal systematic. The concept of child in Islamic-Ottoman child law has a main framework in the form of general principles of child law and special provisions of child law. General principles consist of competence and custody provisions. Special provisions refer to the child's lineage, adoption, maintenance, breastfeeding, hidanah (care and protection), marriage, terminate of marriage, inheritance relations and the situation in criminal law. In order to realize the principle of protecting the child in Islamic-Ottoman law, the child's compatence was restricted and her area of responsibility was limited. This restricted status and irresponsibility requires the child to be represented by an adult in order to be in the legal life. The legal representation of the child is met by the custody provisions. The child has the right to be connected to a family by lineage. Because child is in a legal relationship with the aftermentioned family throught her life including childhood. Child maintenance is paid by relatives to a certain degree. If the child does not have a relative, the state's responsibility for maintanence begins. Breastfeeding of the child is under legal protection due to the importance of breast milk. However, this protection is not in the form of forcing the mother to breastfeed, but definitely at the point of finding a person to breastfeed. Until a certain period, the mother or, in her absence, her relatives are responsible for the care and discipline of the child. The continuation or termination of the marriage union does not change the present rule. It has been accepted by the majority of jurists that children can be married by their parents. It is determined from court records that child marriages were also valid in the Ottoman period. Although child marriages are valid, it is difficult to say the same thing in terms of terminating the marriage. As children cannot terminate their marriages also parents do not have the authority to terminate these marriages. Children can be heirs or legator. However, the execution of children's inheritence relation is carried out special rules. The child has no criminal responsibility. However, there is no obstacle to the implementation of security measures special to children in order to educate them. While the aftermentioned measures are being implemented, care is taken to ensure that children and adults do not share the same environment.
Benzer Tezler
- Şer'iyye sicillerine göre 1650-1750 yıllarında Konya'da çocuklar ve yetimler
Children and orphans in Konya between 1650 and 1750 according to şer'i̇yye records
İREM GÜRBÜZ
- İslam hukukunda çocuk işçiliği
Children employment in Islâmic law
MAHMUT HÜDAİ GÜLLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT DALGIN
- İslam ve Osmanlı Hukukunda hidâne
Hidâne in Islam and Ottoman Law
SAMED ATASOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukSelçuk ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM ÜLKER
- İslam hukukunda evlilik birliğinin tahkim yoluyla korunması
Protection of marrial union by arbitration in İslamic law
MUHAMMED MANSUR KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AVCI
- İsmail Fenni Ertuğrul'un ahlak anlayışı
Moral conception in İsmail Fenni Ertugrul thought
ATİKE KÜBRA BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURTAZA KORLAELÇİ