Klasik Türk edebiyatında Hâtem-i Tâ'î ve 'Hikâye-i Hâtemü't-Tayyî' adlı eser (İnceleme-metin)
Hâtem-i Tâ'î in classical Turkish literature and the book 'Hikâye-i Hâtemü't-Tayy' (Review-text)
- Tez No: 704809
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 375
Özet
Klasik Türk edebiyatı çalışmalarının önemli bir kısmını Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınan manzum metinlerin çeviri yazısının yapılması ve incelenmesi oluşturur. Elbette bunun sebebi, manzum eserlerdeki üslubun niteliği, malzemenin çeşitliliği ve şiirin sanatsal gücüdür. Ancak mensur eserler de günümüz Türkçesine kazandırıldıkça, üzerlerinde daha çok çalışılıp daha çok konuşuldukça muhakkak ki nesrin edebiyat tarihimizdeki yeri yeniden şekillenecektir. Biz de Hikâye-i Hâtem-i Tay adlı eser üzerinde hazırladığımız bu çalışma ile klasik Türk edebiyatı araştırmaları sahasına yeni bir mensur eser kazandırarak, hikaye ve hikayecilik tarihçemize katkı sunmak istedik. Zira çalışmamıza konu olan Hikâye-i Hâtem-i Tay adlı eser, mensur bir hikâye örneğidir. Eser, Hâtem'in macerasını anlatmakla birlikte, hikâye ve nesir tekniği açısından da dikkate değer bir hikâyedir. Çalışmanın I. Bölüm'ünde, Hâtem-i Tay'in klasik Türk edebiyatı içerisindeki yeri; divan, mesnevi ve tezkire örnekleri incelenerek belirlenmeye çalışılmıştır .II. Bölüm'de, Hikâye-i Hâtem-i Tay adlı eserin türü ve konusu hakkında bilgi verilmiştir. Eserin müellifine ve müstensihine dair malumattansonra hikâye,muhteva özellikleri ile incelenmişve hikâyelerin özetleri sunulmuştur. Eserde bulunan olay, zaman, kişi kadrosu ve mekân üzerinde de ayrıca durulmuştur. Hikâyede mevcut olan bazı motifler ve edebî unsurlar açıklanmıştır. Ardından metnin dil,imla ve üslup özelliklerine değinilmiştir. Çalışmanın III.Bölüm'ünde, eserin nüsha tavsifi yapılmış ve müteakıben metnin çeviri yazısına yer verilmiştir. Bir mensur hikâye olan Hâtem-i Tay hikâyesi, içerisinde bolca deyim ve halk ağzından sözcükler bulunduran, halkın anlayabileceği bir üslupla sade bir şekilde yazılmış bir eserdir. Eserin yazarı Eyyûbî bu hikâyeyi halktan dinleyerek kaleme almıştır. Buna rağmen eserde Arapça ve Farsça tamlamalar ile kelimeler sık sık yer almaktadır. Eser çerçeve hikâye tekniği ile ele alınmış olduğundan içerisinde farklı öyküler bulundurmaktadır. Hikâyenin yazılış amacı, Hâtem'in kişiliği ve macerası aracılığı ile cömertliği tavsiye etmektir.
Özet (Çeviri)
important part of the classical Turkish literature studies is the translation and analysis. Of course, the reason for this is the quality of the style in the peotic works, the diversity of the material and the artistic power of the poem. Many studies have been carried out in this direction until today, while most of the studies were composed of verse works, prose works were also examined. Our work called Ḥikāye-i Ḫātem-i Ṭay is an example of a prose story. There are other stories written with the frame story technique in this work, which tells about the adventure of Hâtem. In our study, we introduced the work after mentioning how Hâtem was used in classical Turkish literature in divans, masnavis and collection of biographies. We said that the genre of the work is a prose story and emphhasized that its subject is the adventure of the Arab chracter Hâtem, who is known for his generosity. After giving information about the author and copyist of the work, we examined the story with content features. Work; It is a fictional text with an event, time, cast and place. We have extensively studied the elements of this fictional text. We have includied the summaries of the stories in the contect of the text written with the frame story technique. We showed some of the motifs and literary elements in the story in our work. In the end, we emphasized and language and spelling features of the text and touched on the stylistic features. Not with standing , there are Arabic and Persian phrases and words in the work. The purpose of the story is to recommend generosity through Hâtem's personality and adventure. The story of Ḫātem-i Ṭay, which is a prose story, is a work that contains a lot of idioms and words from the people's mouth, and is written simply in a way that the public can understand. Ayyubi, the author of the work, wrote this story by listening to the public. Since the work is handled with the frame story technique, it contains different stories.
Benzer Tezler
- Salon dergisi üzerine bir inceleme
A review on Salon magazine
MUSTAFA ÇETİNKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAKUP ÖZTÜRK
- Hüsrev Hatemi'nin eserleri üzerine bir araştırma
A research on Hüsrev Hatemi's works
YAKUP GELİR
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAATTİN KARACA
- Hikâye-i Mahşeker (Metin-inceleme)
Hikâye-i Mahşeker (Text and research)
SENA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL ELBİR
- Seyyid Mehmed Ali Mesnevî-yi Ma'nevî (241a-280b)(inceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)
Seyyid Mehmed Ali Mesnevî-yi Ma'nevî(241a-280b)(analysis-text-dictionary-facsimile edition)
HABİBE FURAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVİN METE
- Klasik Türk edebiyatında tasavvufi mesnevilerden Hüsn ü Aşk ve Gülşen-i Aşk'ın alegorik yönden mukayeseli incelemesi
The comparison Hüsn-ü Aşk mesnevi with Gülşen-i Aşk in terms of mystical-allegorical features, in classical Turkish literature
EVRİM BELET
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL MİNE YEŞİLOĞLU