Bireylerin deri kanseri risk algısı ve etkileyen faktörler
Perception of skin cancer risk of individuals andaffecting factors
- Tez No: 705068
- Danışmanlar: PROF. DR. NİLGÜN ÖZÇAKAR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: deri kanseri, birey risk algısı, güneşten korunma davranışı, skin cancer, risk perception, sun protection behavior
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Giriş: Dünyada ve ülkemizde insidansı giderek artan kanserlerden biri de deri kanseridir. Ultraviyole ışınları deri kanserinin etiyolojisinde en önemli faktördür. Bu çalışmanın amacı bireylerin deri kanseri risk düzeyi, risk algıları ve risk algısını etkileyen faktörleri ve güneşten korunma davranışlarını belirlemektir. Yöntem: Kesitsel analitik desendeki bu çalışma İzmir Merkez İlçelerine bağlı aile sağlığı merkezlerine başvuran 18 yaş üstü bireyler ile yapılmıştır. Çalışmaya katılmaya gönüllü bireylere sosyodemografik özellikleri, deri kanseri risk düzeyi, risk algısı ile ilgili özellikleri içeren araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu, Güneşten Korunma Davranış Ölçeği araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan 490 katılımcının 324'ü kadın (%66,1), yaş ortalaması 36.27±13.38 yıl, büyük çoğunluğunun evli (%76.3), %37.8'nün ilkokul ve altı eğitim düzeyine sahip olduğu saptanmıştır. Katılımcıların bildirimlerine göre yarısından fazlasının 2000TL ve altı geliri olduğu, %53,1'i herhangi bir işte çalışmadığı belirlenmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu (%93.2), Deri Tipi 3 ve Deri Tipi 4 grubunda yer alan orta riskli bireylerdir. Deri kanseri için risk faktörlerinden olan ailede deri kanseri öyküsü olan birey yüzdesi %1 iken, deri kanserine yakalanmış birey yüzdesi %0.4 olarak bulunmuştur. Bireylerin %67.5'i vücudunda 10 ve altında bene sahip olduğunu ifade ederken, % 19.6'sı hayatının herhangi bir döneminde en az bir defa güneş yanığı geçirdiğini belirtmiştir. Katılımcıların %81.6'sı güneş alerjisi olmadığını, %98'i şüpheli bir deri eksizyonu yapılmadığını, %76.7'si de güneş lekeleri olmadığını belirtmiştir. Çalışmaya katılan bireylerden evli olanların, güneş lekesi olanların, deri eksizyonu öyküsü olanların risk algısı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur . Kadınların, bekâr olanların, eğitim seviyesi ve gelir seviyesi yüksek olanların, ben sayısı fazla olanların anlamlı olarak daha fazla güneşten korunma davranışı sergilediği saptanmıştır. Aksine yaş arttıkça güneşten korunma davranışı anlamlı olarak azalmaktadır. Sonuç: Deri kanseri ile mücadelede hastalık hakkında toplumdaki riskli grupları, koruyucu önlemleri tanımlamak ve topluma tanıtmak gereklidir. Deri kanserinden sekonder korunma için erken tanı yanında kişilerin risk durumlarının farkında olması ve güneşten korunma davranışlarının yerine getirilmesi önemlidir. Bu kapsamda kişilerin kendi kendini muayene etmesi ve riskin doğru tanımlanması ile kişilerin güneşten korunma davranışlarını buna göre düzenlemeleri önerilebilir.
Özet (Çeviri)
Objective: One of the cancers whose incidence is increasing in the world and in our country is skin cancer. Ultraviolet rays are the most important factor in the etiology of skin cancer.The aim of this study is to determine the skin cancer risk level, risk perceptions and factors affecting risk perception and sun protection behaviors of individuals. Method: This cross-sectional analytical study was conducted with individuals over the age of 18 who applied to family health centers in İzmir Central Districts. The questionnaire form, which was created by the researcher, including sociodemographic characteristics, skin cancer risk level, risk perception, and the Sun Protection Behavior Scale were applied to the individuals who volunteered to participate in the study by face-to-face interview method. Results: It was determined that 324 (66.1%) of the 490 participants participating in the study were female, the mean age was 36.27±13.38, the majority of them were married (76.3%), and 37.8% had primary school or lower education level. According to the statements of the participants, more than half of them stated that they had an income of 2000TL or less, and 53.1% stated that they did not work in any job.It was determined that the majority of the participants (93.2%) consisted of individuals with medium risk in the Skin Type 3 and Skin Type 4 groups.While the percentage of individuals with a family history of skin cancer, which is one of the risk factors for skin cancer, was 1%, the percentage of individuals with skin cancer was 0.4%.While 67.5% of the individuals stated that they have 10 or less moles on their body, 19.6% stated that they had sunburn at least once in any period of their life. 81.6% of the participants stated that they did not have sun allergy, 98% did not have a suspicious skin excision, and 76.7% stated that they did not have sunspots. Among the individuals participating in the study, the risk perception was found to be significantly higher for those who were married, had sunspots, and had a history of skin excision. It was determined that women, single people, those with higher education and income levels, and those with a higher number of moles exhibited significantly more sun protection behavior. On the contrary, as age increases, sun protection behavior decreases significantly. Conclusion: In the fight against skin cancer, it is necessary to define the risky groups in the society, preventive measures and introduce them to the society. In addition to early diagnosis, it is important for people to be aware of their risk situations and to perform sun protection behaviors for secondary protection from skin cancer. In this context, it can be suggested that people should self-examine and define the risk correctly and regulate their sun protection behaviors accordingly.
Benzer Tezler
- Tarımda çalışanların deri kanseri risk düzeyleri, risk algıları, bilgi ve davranışlarının belirlenmesi
The determination of skin cancer risk level, risk perception, knowledge and behaviours of agricultural workers
DİLEK GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Halk SağlığıAkdeniz ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELMA ÖNCEL
- Erişkin bireylerin deri kanseri bilgi düzeyleri ve güneşten korunma davranışları
Adults' skin cancer knowledge and sun protection behaviors
FİRDEVS DOĞAN DUYAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KÜRŞAT ŞAHİN
- Kırsal ve kentsel alanda yaşayan bireylerin deri kanseri ve güneşten korunmaya yönelik bilgilerinin karşılaştırılması
Comparison of the skin cancer and sun protection knowledge level of individuals living in rural and urban areas
ELİF ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR UYSAL TORAMAN
- Melanom dışı deri kanseri tanılı hastaların deri kanseri ve güneşten korunma ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Assessment of knowledge, attitudes, and behaviors regarding skin cancer and sun protection in patients diagnosed with non-melanoma skin cancer
SEMA NUR DOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
DermatolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN AKOĞLU
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Polikliniği'ne başvuran hastalarda deri kanseri sıklığının belirlenmesi ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi
Determination of skin cancer frequency and evaluation of risk factors in patients applying to Karadeniz Technical University Faculty of Medicine Dermatology outpatient clinic
ARZU FERHATOSMANOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
DermatolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEYLA BAYKAL SELÇUK