Şizofrenide bilişsel ve sosyal bilişsel bozulma: 4 yıllık izlem çalışması
Cognitive and social cognitive impairments: A 4-year follow-up study
- Tez No: 705279
- Danışmanlar: PROF. DR. KÖKSAL ALPTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sinir Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel Sinirbilimler Bilim dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Şizofrenide nörobilişsel bozukluklar, hastalığın ilk tanımlandığı zamanlardan bugüne ilgi odağı olmuş; yüz yıldan daha uzun süredir çalışılagelmiştir. Şizofreni hastalarının nörobilişsel testlerdeki performanslarının kontrollere kıyasla daha düşük olduğu sıklıkla gösterilmiş olsa da, günümüzde bu bozukluklar tanı ve tedavi süreçlerindeki yerlerini henüz alamamıştır. Bu sebeple halen aktif olarak çalışılmaktadadır. Bu alandaki çalışma konularından birisi de, nörobilişsel bozuklukların şizofreninin klinik belirtileriyle ilişkisidir. Bu konuda yürütülmüş çalışmalarda tutarsız sonuçlar bildirilmekte, bunun sebebinin de hastalığın klinik belirtilerini değerlendirmek amacıyla sık kullanılan araçlardan olan Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS)'nin en yaygın kullanım şekli olan üç-faktör modeli olabileceği vurgulanmaktadır. Özellikle son yıllarda, beş-faktörlü PANSS'la yürütülen çalışmaların sayısı artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, şizofreni hastalarının yaşadıkları nörobilişsel bozuklukların hem kesitsel hem boylamsal olarak çok yönlü araştırılması; ayrıca özellikle hastalığın boylamsal seyrinde nörobilişsel bozukluklar ve klinik belirtilerin ilişkisinin, beş-faktörlü PANSS kullanılarak, ortaya koyulmasıdır. Bu amaçla, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Şizofreni ve Diğer Psikotik Bozukluklar Polikliniği'ne başvuran 135 şizofreni hastasıyla alandan 51 kontrol ilk çalışmaya alınırken; 135 hastadan 50'si, ortalaması beş yıl olan izlem çalışmasına dâhil edildi. Tüm katılımcılara nörobilişsel testler uygulanırken; hastalara PANSS ve sosyal bilişsel test uygulandı. Kesitsel bulgular hastaların bellek, yürütücü işlevler, dikkat, dil becerilerini değerlendiren testlerde kontrollere kıyasla daha düşük performans sergilediğini; remisyondaki hastaların işitsel dikkat ve kısa süreli akılda tutma beceri performanslarının kontrollerle benzer olduğunu gösterdi. Boylamsal olaraksa, hastaların nörobilişsel ve sosyal bilişsel bozukluklarının zaman içerisinde stabil kaldığı bulundu. Ayrıca, ilk ve izlem değerlendirmesinde remisyonda olan hastaların işlemleme hızı ve dikkat performanslarının zaman içerisinde iyileştiği; remisyonda olmayan hastaların işlemleme hızı ve dikkat performanslarınınsa kötüleştiği belirlendi. Beş-faktörlü PANSS kullanılarak, beş yıl içerisinde, hastaların pozitif, negatif, duygusal sıkıntı faktörlerindeki kötüleşmeleriyle yürütücü işlevler performanslarındaki kötüleşmeleri arasında ilişkiler saptandı. Çalışmamız, şizofrenideki nörobilişsel bozuklukların remisyon evresi ve klinik belirtilerle boylamsal olarak ilişkilerini ortaya koymuş; nörobilişsel bozuklukların tanı ve tedavi süreçlerinde yer alması gerektiğinin önemini vurgulamıştır.
Özet (Çeviri)
Neurocognitive disorders in schizophrenia have become the center of interest since the era that the disease has been preliminarily described till today and have been studied more than a century. Although it has been frequently shown that the performance of schizophrenia patients on neurocognitive tests are lower than controls, these disorders still did not take any place in diagnostic and treatment processes contemporarily. Therefore it is still studied vigorously. One of the study topics in this domain is the relation of neurocognitive disorders with clinical symptoms of schizophrenia. The studies on this topic report inconsistent conclusions and it has been emphasized that the reason of these discrepancies may be the most common utilization of three-factor model of the Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), which is the typical instrument used to evaluate clinical symptoms of schizophrenia. The number of studies that have been conducted with five-factor model of PANSS increase especially in recent years. The purpose of this study is to investigate neurocognitive disorders of schizophrenia patients in a multifaceted manner, both cross-sectional and longitudinally; also to reveal the relation between neurocognitive disorders and clinical symptoms especially in longitudinal course by utilizing five-factor model of PANSS. For this purpose, 135 schizophrenia patients who came to Dokuz Eylül University Medical Faculty Psychiatry Department Schizophrenia and Other Psychotic Disorders Outpatient Clinic and 51 controls from the field were included into the study; out of 135 patients 50 of them were included into the follow-up study which have a mean of five years. All paticipants took neurocognitive tests, patients were also evaluated with PANSS and social cognitive test. Cross-sectional findings indicate that in compliance with the controls, patients have lower performances on tests of memory, executive functions, attention, language abilities; patients in remission have similar performances with controls regarding auditory attention and short-term retention abilities. Longitudinally, it was revealed that patients' neurocognitive and social cognitive disorders remained stable. Also the patients', who were in remission in both first and follow-up evaluations, processing speed and attention abilities improved over time; where the patients', who were not in remission in both evaluations, processing speed and attention abilities worsened over time. Utilizing five-factor model of PANSS, within five years, patients' worsening on positive, negative, emotional distress factors were related to the patients' executive functions deterioration. In this study it is concluded that, neurocognitive disorders in schizophrenia have a relation with remission state and clinical symptoms; also it is highlighted that neurocognitive disorders should have take place in diagnostic and treatment processes.
Benzer Tezler
- Depresyon tanısı konulan şizofreni hastalarında eklenen antidepresan ilaç tedavisinin depresif belirtiler ve bilişsel işlevler üzerine etkisinin karşılaştırılması
Comparison of the effects of antidepressant treatment on depressive symptoms and cognitive functions in schizophrenia patients diagnosed with depression
EMİNE ÖNAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE ÇETİN İLHAN
- Şizofreni hastalarında nöropeptid Y düzeylerinin içgörü ve işlevsellikle ilişkisi
The relationship between neuropeptide Y levels with insight and functionality in patients with schizophrenia
İBRAHİM HALİL AKBAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriKaradeniz Teknik ÜniversitesiRuh ve Sinir Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EVRİM ÖZKORUMAK KARAGÜZEL
- Bipolar bozuklukta eşlik eden psikoz yüksek risk sendromunun bilişsel fonksiyonlar ve işlevsellikle ilişkisi
The relationship of psychosis high-risk syndrome in bipolar disorder with cognitive functions and functionality
SİMGE UZMAN ÖZBEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM EMRE BORA
- Otizm spektrum bozukluğu'nda nöronal hasar proteinleri ve matriks metalloproteinazların otistik regresyon ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship of neuronal damage proteins and matrix metalloproteinases with autistic regression in autism spectrum disorder
HURİYE BERNA DEVECİOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADRİYE EBRU ÇENGEL KÜLTÜR
- Deneysel bir şizofreni modeli olarak subkronik ketamin uygulamasının emosyonel ve bilişsel davranışlar üzerine etkileri
Effects of subchronic Ketamin application as an experimental schizophrenia model on emotional and cognitive behaviours
TEMEL ALPER KARSLI