Karakaşzâde, 'Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá' (inceleme-tenkitli metin)
Karakaşzâde, 'Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá' (analysis and critical edition)
- Tez No: 705586
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ İHSAN ÖBEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Karakaşzâde Şeyh Ömer b. Mehmed Efendi, Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá, din-tasavvuf, manzum-mensur hikâye, klasik Türk edebiyatı, Karakaşzâde Şeyh Ömer b. Mehmed Efendi, Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá, religion, mysticism, poetic-prose story, classical Turkish literature
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1628
Özet
17. yüzyıl klasik Türk edebiyatı yazarı ve şairi olan Karakaşzâde Şeyh Ömer b. Mehmed Efendi (ö. 1047-48/1638-39) hakkında biyografi kaynaklarında çok fazla bilgi yoktur. Mürettep divanı olduğu da söylenen Karakaşzâde'nin yazmış olduğu Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá ve Mir'ātü'l-ᶜUşşāḳ'ın yurtiçi ve yurtdışındaki kütüphanelerde çok sayıda elyazması ve matbu nüshaları bulunmasına rağmen bugüne kadar araştırmacıların ilgisini pek çekmemiştir. Bu çalışmada Karakaşzâde'nin hayatı, şahsiyeti edebî kişiliği üzerine ilk defa geniş kapsamlı bir akademik araştırma meydana getirilmiş olup manzum-mensur bir hikâye tarzında yazılan ve süslü nesrin en önemli örneklerinden olan Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá adlı eserinin tenkitli metni ve ayrıntılı incelemesi ortaya konmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde Karakaşzâde'nin hayatı, şahsiyeti, edebî ve tasavvufî kişiliği ile eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümünde Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá'nın şekil, tür ve muhteva özellikleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá'nın çeşitli kütüphanelerde bulunan nüshalarının karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkan tenkitli metnine yer verilmiştir. Bu çalışmada ayrıca, dönem ve eser üzerinde yapılan detaylı incelemelerin sonunda Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá'nın özgün (orijinal) bir eser olduğu ortaya konmuştur. Konusunu bir önceki asırda Vâhidî tarafından yazılan Menâkıb-ı Hâce-i Cihân ve Netîce-i Cân adlı eserden almış olmakla beraber, Nūrü'l-Hüdá'nın bazı çalışmalarda iddia edildiği gibi ilgili eserin birebir aynısı veya kopyası olmadığı, tam aksine hem hacmi hem de sanatlı dil ve üslubuyla, Vâhidî'nin ilgili eserini gölgede bırakan, klasik Türk edebiyatı geleneğine uygun olarak yazılan edebî değeri yüksek, özgün bir telif eser olduğu meydana çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
There isn't much information in biographical sources about Karakaşzâde Şeyh Ömer b. Mehmed Efendi (ö. 1047-48/1638-39) who is the writer and poets of the 17th century classical Turkish literature. Along with his divan, Karakaşzâde also wrote Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá ve Mir'ātü'l-ᶜUşşāḳ. Its handwritten or printed versions copies are available in libraries located inside or outside Turkey. Nevertheless, such an availability of this source hasn't grasped much attention of researchers. This thesis is among the first studies dealing extensively with the life of Karakaşzâde and his literary personality. It also explores in detail and as a critique of the Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá which is written in a form of story and is one of the examples of sophisticated style. The first chapter of thesis elaborates the life of Karakaşzâde, his literary and mystic personality as well as his writings. While the second chapter deals with his work of Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá and explores it in terms of its type, structure and contents, the third chapter provides a critical text of it after comparing its versions available at different libraries. Having done a detailed research, this thesis argues that the on the Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá is an original text. Even if its subject is taken from Menâkıb-ı Hâce-i Cihân ve Netîce-i Cân written by Vâhidî a century before Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá, the latter is not the same or a copy of the former two as it is claimed at some researches. Quite the contrary, Nūrü'l-Hüdá Li-Men İhtedá actually casts shadow over the work of Vâhidî in terms of language, volume and wording. It is written as an original work in lines with the tradition of Turkish literature with high literary values.
Benzer Tezler
- Karakaşzâde, Mir'ᾱtü'l-ʻUşşᾱḳ Venūrü'l-Aḥdᾱḳ [87-171. s.] [transkripsiyonlu metin]
Karakaşzâde, Mir'ātü'l-ʻUşşāḳ ve Nūrü'l-Aḥdāḳ [87-171. p.] [Transcripted Text]
GÜLNUR ÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN ÖBEK
- Hanende Mecmuası'nın ilk yedi makamının eserlerinin güfteleri'nin Osmanlıcadan çevirisi ve incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA DOĞAN DİKMEN