Gâvur dağı (Amanoslar) yöresinde hikâyeli türküler: Osmaniye ve ilçeleri
The folk songs with story in Mount Gâvur (Amanos Mountains) region: Osmaniye and its district
- Tez No: 707819
- Danışmanlar: PROF. DR. F. GÜLAY MİRZAOĞLU SIVACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Music, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1463
Özet
Toplumları ayakta tutan, geleceğe taşıyan en önemli unsur kültürdür. Toplumların yarattığı bu kültür unsurlarından biri halk türküleridir. Dünyada yaşayan her toplum gibi Türklerin de kendine has, zengin bir kültürü bulunmaktadır. Bu kültür unsurlarından biri ise halk türküleridir. Anadolu'da türkü ve hikâye geleneğinin en canlı olduğu yerlerden biri yıllarca göçerevli bir yaşam sürmüş olan Osmaniye'dir. Bu çalışmada, yörenin tespit edebildiğimiz geleneksel hikâyeli türküleri ve bestesi kendine ait olan icracıların türküleri derlenerek kayıt altına alınmış; kayıt altına alınan bu hikâyeli türküler halkbilimi kuramlarından bağlam ve metin merkezli kuramlar başta olmak üzere tarih, sosyal psikoloji, dinler tarihi, müzikoloji, etnomüzikoloji gibi farklı disiplinlerin verilerinden faydalanılarak disiplinler arası bir yaklaşımla bütüncül olarak ele alıp incelenmiştir. Tezin birinci bölümünde çalışmanın amacı ve öneminden, alanı ve sınırlıklarından, başvurulan yöntem ve tekniklerden bahsedildikten sonra türkülerin yaratıldığı, icra edildiği kültürel yapının daha iyi anlaşılması için çalışma sahamız Osmaniye'nin tarihi, sosyo-kültürel özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Aynı bölümün sonunda ise Türkiye'de ve yörede hikâyeli türküler üzerine yapılmış belli başlı çalışmalardan bahsedilmiştir. Tezin ikinci bölümünde kültürün tanımı, türkülerin Türk toplumundaki yeri ve önemi, türkü derleme çalışmaları, türkü, bozlak, hikâyeli türkü ve hikâyeli türkü-balat ilişkisi hakkında bilgiler verilmiştir. Türkülerin yaratılmasında, aktarılmasında, yaygınlaşmasında âşıkların önemli bir rolü bulunmaktadır. Çalışma sahamızda ise bu âşıkların başında Karacaoğlan ve Dadaloğlu gelmektedir. Tezin üçüncü bölümünde bu gerçekten hareketle Osmaniye'deki âşıklık geleneği, Karacaoğlan ve Dadaloğlu Geleneği hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Aynı bölümün devamında ise hikâyeli türkülerin icra ortamlarına değinilmiştir. Tezin dördüncü bölümünde derlenen hikâyeli türkülerin varyantlaşması, yapısal, tematik, ezgisel, işlevsel, dil anlatım hususiyetleri açıklanmıştır. Beşinci bölümde derlenen hikâyeli türkülerdeki mitolojik unsurlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Altıncı bölümde derlenen hikâyeli türküler“icracı, dinleyici, bağlam”ana başlıkları altında Performans Teori doğrultusunda yorumlanmıştır. Sonuç bölümünde Osmaniye'deki hikâyeli türküler hakkında ulaştığımız sonuçlara; Metinler kısmında ise 450 hikâyeli türkü metnine yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler Gâvur Dağı, Çukurova, Hikâyeli türkü, Bozlak, Türkü
Özet (Çeviri)
The most important factor that sustain societies and bring them to the future is culture. One of the elements of culture created by societies is folk songs. Like every other society in the world, Turkish people have a unique and rich culture. One of these cultural elements is folk songs. One of the regions in Anatolia where the tradition of folk songs and stories is most alive is Osmaniye, where people lived a nomadic life for a long time. In this study, the region's traditional narrative folk songs and the songs of the performers who composed their own songs that we can detect was compiled and recorded with the methods and techniques of folklore compilation; Those recorded narrative folk songs were examined with a holistic and interdisciplinary approach mainly through contextual and text-centered folklore theories while taking advantage of the data of different disciplines such as history, social psychology, history of religions, musicology, and ethnomusicology. In the first chapter of the thesis, after the purpose and importance, scope and limitations, methods and techniques of the study was mentioned, the historical and socio-cultural characteristics of Osmaniye, our region of study, are described in order to provide a better understanding of the cultural structure in which these folk songs are created and performed. At the end of the same chapter of the study, main studies on narrative folk songs in the region and in Turkey are mentioned. In the second chapter of the study, the definition of culture, the importance and place of folk songs in Turkish society, compilations of folk songs, folk songs, bozlaks, narrative folk songs and the relationships between narrative folk songs-ballads are discussed. Minstrels have a crucial role in the creation, conveying, and dissemination of folk songs. Karacaoğlan and Dadaloğlu are the most important minstrels in our region of study. In the light of this information, In the third chapter of the study, detailed information about the minstrels tradition in Osmaniye, the tradition of Karacaoğlan and Dadaloğlu are given. Later in the same chapter, the performance places of narrative folk songs are mentioned. In the fourth chapter of the study, the diversification, structural, thematic, melodic, functional and language expression characteristics of the compiled narrative folk songs are explained. In the fifth chapter, the mythological elements in the compiled narrative folk songs are examined. The compiled narrative folk songs are interpreted in the context Performance Theory under the main themes of“performer, listener, and context”in the sixth chapter of the study. In the conclusion chapter, the results we reached about the narrative folk songs in Osmaniye are presented, and the text of 450 narrative stories are given in the text section. Keywords Gâvur Mountain, Çukurova, Narrative Folk Song, Bozlak, Folk song.
Benzer Tezler
- Nurdağı (Gâvurdağı) halk ezgilerinin incelenmesi
Nurdaği(Gavurdaği) investigation of folk melodies
CENGİZ ATLAN
- Gaziantep yöresi kadın oyunlarının incelenmesi
Investigation of Gaziantep region women dance
FATMA KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜLTEKİN
- Hatay Türkmen aşiretleri ve bu aşiretlerin iskanı (18. ve 19. yüzyıllar)
Politic of brigands and settlement in Antakya and surroundings of it around XVIII. and XIX. century
ATİLLA CANBOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FARUK SÖYLEMEZ
- Ağrı ve çevresini eserlerine konu alan gravür ressamları
Gravure painters who worked on Ağrı and its surroundings
CİHAN TAŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarAtatürk ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİMURAT AKTEMUR
- Gavurdağı yaban hayatı geliştirme sahasının (Kastamonu/Tosya) çölleşme hassasiyetinin belirlenmesi
Determination of desertification sensitivity of Gavurdağı wildlife development area (Kastamonu/Tosya)
DERYA KAYACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ormancılık ve Orman MühendisliğiÇankırı Karatekin ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU GÜL