Geri Dön

AHP metodu kullanılarak Karadeniz bağlamında deniz güvenliğinin dinamiklerinin belirlenmesi

Determining the dynamics of marine security in the context of the Black Sea using the AHP method

PDF İndir

  1. Tez No: 709756
  2. Yazar: ÖZCAN DURUKAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. PELİN BOLAT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Deniz Bilimleri, Denizcilik, Marine Science, Marine
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Denizcilik Çalışmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Denizcilik Çalışmaları Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 65

Özet

Küresel ticaretin neredeyse tamamına yakını daha ucuz olması, daha büyük tonajlarda yükün tek seferde taşınmasına müsaade etmesi ve dünyanın yaklaşık dörtte üçünün denizler ile kaplı olmasından dolayı denizcilik ile gerçekleştirilmektedir. Küresel ticarete ek olarak ülkelerin de denizlerden faydalanma yolları farklılaşmakta ve denizler; turizm, deniz kaynaklarından faydalanma gibi çeşitli faaliyetlerde kullanılmaktadır. Denizlerin bu yaygın kullanımı, onu deniz ticaretine ve ülkelere karşı olan tehditler için bir numaralı hedef haline getirmiştir. Denizcilik faaliyetlerini hedefleyen tehditler sebebi ile denizde gerçekleştirilen faaliyetlerinin güvenliğinin sağlanabilmesi için uluslararası boyutta görüşmeler yapılıp çeşitli anlaşmalar imzalanmıştır. Bu anlaşmalarda deniz güvenliği kavramı farklı açılardan ele alınıp genel hatlarıyla tanımlansa da bu tanımlar deniz güvenliği için kapsamlı ortak bir tanım niteliğinde olmamıştır. Öte yandan, mevcut olan bu tehditler teknolojik, ekonomik ve siyasi gelişmelerin etkisi ile nitelik ve nicelik olarak günden güne artışını sürdürmüştür. Bu durum deniz güvenliği kavramının öneminin ülkeler açısından artmasına sebep olmuştur. Ek olarak bazı ülkeler bulunduğu bölgede öne çıkan deniz güvenliği bileşenlerini araştırıp, buna göre uygun deniz güvenliği stratejilerini ve politikalarını belirlemektedir. Neticede deniz güvenliği kavramının sahip olduğu karmaşık yapı sebebiyle genel bir tanımda uzlaşı sağlanamamıştır. Literatürdeki çalışmalar bu kavramın dinamiklerini tanımlamış ve dinamikleri ile bu kavramın çerçevesini belirlemiştir. Dolayısıyla bu dinamikler, deniz güvenliğinin ülkelerin durumlarına ve bölgelerine göre değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Bu çalışmada daha önce deniz güvenliği boyutları arasında herhangi bir çalışma yapılmamış olan Karadeniz Bölgesi ele alınmıştır. Karadeniz Bölgesinde oluşturulacak deniz güvenliği stratejileri ve politikalarında hangi boyutlar üzerinde daha fazla durulması gerektiği belirlenmek istenmiştir. İlk olarak, deniz güvenliği, deniz güvenliği boyutları ve Karadeniz Bölgesi için deniz güvenliği konularında literatür araştırması yapılmıştır. Araştırma neticesinde Karadeniz için deniz güvenliği alanında çok fazla çalışmaya rastlanamazken, incelenen diğer çalışmalardan deniz güvenliği kavramına ait ana boyutlar; uluslararası işbirliği, deniz hukukunun işlevselliği ,deniz alanlarını izlemeye yeterli donanma ve sahil güvenlik gücü, mavi ekonomi ve yasadışı faaliyetler olarak belirlenmiştir. Daha sonra bu ana boyutlar özelinde yapılan araştırmada alt boyutlar belirlenmiştir. Deniz güvenliği kavramının ana boyutları için belirlenen alt boyutlar sırasıyla, uluslararası işbirliği için; uluslararası anlaşmalar, ihlaller ve anlaşmazlıklar; deniz hukukunun işlevselliği için; denizcilik politikalarının uygulanabilirliği, gereksiz idari ve bürokratik engeller ve yargı standartı; deniz alanlarını izlemeye yeterli donanma ve sahil güvenlik gücü için; deniz alanlarının coğrafyası, kıyı devriye unsurları ve donanma kapasitesi; mavi ekonomi için; balıkçılık, deniz ve kıyı turizmi, denizcilik taşımacılığı ve denizcilik ve deniz kaynakları; yasadışı faaliyetler için; deniz haydutluğu ve denizde silahlı soygun, yasadışı göç ve yasadışı deniz ticareti şeklindedir. Boyutlar arasında önem sıralaması yapılabilmesi için seçenekler arasında en güvenilir ve en uygun tahminin yapılmasına olanak veren Analitik Hiyerarşi Süreci Metodu kullanılmıştır. AHP; Bir dizi faaliyetin veya kriterin göreli önemini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Diğer karar analizi yöntemlerinden farkı çok kriterli ve aşamalı, karmaşık ve grup katılımlı sorunları aşamalı olarak biçimlendirebilmesidir. Bu yöntem ile karar verirken önemli olan niteliksel ve niceliksel etmenler beraber ele alınabilmektedir. Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemi ile oluşturulan ve belirlenen deniz güvenliği ana ve alt boyutlarının ikili karşılaştırılmasına olanak sağlayan bir anket, Türkiye'de bulunan 11 adet deniz güvenliği uzmanına uygulanmıştır. Anketlerin analiz edilmesi sonucunda elde edilen bulgularda, deniz güvenliği kavramının en önemli ana boyutu uluslararası işbirliği olarak belirlenirken, sırasıyla ikinci önemli ana boyut deniz güvenliği alanlarını izlemek için yeterli deniz ve sahil güvenlik kuvvetleri olmuştur. Üçüncü olarak deniz hukukunun işlevselliği ve mavi ekonomi ana boyutları eşit olarak tercih edilmiştir. Karadeniz için son önemli ana boyut yasadışı faaliyetler olarak görülmüştür. Ek olarak alt boyutların önem sıralamasında, en önemli alt boyut deniz hukukunun işlevselliği olurken, ikinci olarak donanma kapasitesi, üçüncü olarak uluslararası anlaşmalar ve dördüncü olarak deniz haydutluğu ve denizde silahlı soygun olarak sıralanmıştır. Bu bağlamda, yapılan değerlendirme sonucunda belirlenen hiyerarşik sıralama ile Karadeniz Bölgesi'nde en önemli deniz güvenliği boyutunun denizcilik politikalarının uygulanabilirliği olduğu belirlenmiştir. Karadeniz Bölgesi'nde uluslararası ticaretin tamamına yakını denizcilik alanında gerçekleştirilmektedir. Denizcilik politikalarının bölgeye uygun, mevcut şartları iyileştirici, ticari faaliyetlerde bulunanların haklarını savunucu ve koruyucu nitelikte olması, deniz yolu ile gerçekleştirilen ticaretin güvencesi olma niteliğindedir. Ek olarak izlenen denizcilik politikaları ülkeler arasında sınır görevi gören Karadeniz Bölgesi'nde komşuluk ilişkilerini iyileştirici ve güçlendirici bir öneme de sahiptir. Bu bölgede takip edilecek denizcilik politikalarının belirtilen dinamiklere göre belirlenmesi, denizcilik politikalarının uygulanmasında meydana çıkabilecek güçlükleri azaltarak, deniz güvenliği kaygılarını önemli ölçüde gidereceği düşünülmektedir. Donanmanın kapasitesi ikinci önemli boyut olarak ortaya çıkmıştır. Donanma deniz ve kıyı güvenliğini sağlama görevi bakımından çoğu kaynakta deniz güvenliği kavramı ile doğrudan ilişkilendirilmektedir. Altı ayrı ülkenin kıyılarının bulunduğu Karadeniz Bölgesinin sahip olduğu stratejik üstünlük, doğal kaynaklar, deniz ticaretinde önemi gibi olanakları da altıya bölünmektedir. Bu paylaşımın zaman zaman kabul görmediği ve uluslararası anlaşmalarla çözülemediği durumlarda hakların korunmasında fiili olarak kullanılan donanmanın, caydırıcılığı da orta yolun bulunmasında önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Nitekim bölge tarihine bakıldığında sıkıntılı süreçlerden geçildiği, günümüzde de devam eden ve dünya medyasında da sıkça bahsedilen anlaşmazlıklar görülmektedir. Öte yandan donanmanın, caydırıcı etkisinin yanı sıra, ortak yürütülen tatbikatlar vasıtası ile ülkeler arasında iş birliği, bilgi alış verişi ve dolayısıyla barış ortamının tesis edilmesinde de etkili olduğu görülmektedir. Üçüncü önemli boyut uluslararası anlaşmalar olarak belirlenmiştir. Uluslararası anlaşmalar ülkeler arasında yaşanan problemlerin çözülmesinde, yapılacak ortaklıkların tesis edilmesinde, vb. durumlarda, tarafların birlikte kabul edeceği bir orta yolda buluşması için kullanılan yaygın bir uygulamadır. Karadeniz de farklı ülkelerin sınırlarının birleştiği bir iç deniz olması ve çeşitli zenginliklere sahip olması bakımından üzerinde anlaşmalar yapılan bir bölgedir. Ülkelerin bölgede yürüttükleri faaliyetleri için komşu ülkelerle anlaşmalar ile mutabık kalması, Bölgede barış ortamının sürekliliğinin sağlanması için kilit öneme sahiptir. Yine halihazırda mevcut olan anlaşmazlıkların da askeri güçlere başvurulmadan anlaşmalarla çözülmesi bölgede yüzyıllardır komşuluk yapan ülkelerin ileriki ilişkileri için kurtarıcı olduğu düşünülmektedir. Sonuç itibari ile bölgedeki deniz güvenliği uzmanlarının bağımsız fikirleriyle belirlenen bölgeye özgü deniz güvenliği dinamiklerinin önemli bir bilgi olduğu düşünülmektedir. Bu görüş doğrultusunda Karadeniz bölgesine özgü bir deniz güvenliği tanımının, bölgedeki problemlerin ve faaliyetlerin daha net anlaşılmasına katkı sağlayacaktır ve Karadeniz için oluşturulacak politikalar, stratejiler ve uygulamaların daha etkili olmasına sebep olacaktır.

Özet (Çeviri)

Almost all of the global trade is carried out by maritime, since it is cheaper, allows larger tonnages to be transported at once, and nearly three-quarters of the world is covered by the sea. In addition to global trade, the ways in which countries benefit from the seas are also different and the seas; It is used in various activities such as tourism, benefiting from marine resources.The extensive use of the seas has made it the number one target for threats to maritime trade and countries. Due to the threats targeting maritime activities, international negotiations were held and various agreements were signed in order to ensure the safety of the activities carried out at sea. Although these agreements deal with the concept of maritime security from different perspectives and define it in general terms, a common definition covering all areas has not been made for maritime security. On the other hand, these existing threats continued to increase day by day in terms of quality and quantity with the effect of technological, economic and political developments. This situation has led to an increase in the importance of the concept of maritime security for countries. In addition, some countries research the prominent maritime security components in their region and determine appropriate maritime security strategies and policies accordingly. As a result, due to the complex structure of the concept of maritime security, a general definition could not be agreed upon. Studies in the literature have defined the dynamics of this concept and determined the framework of this concept with its dynamics. Therefore, these dynamics necessitated the evaluation of maritime security according to the situations and regions of the countries. In this study, the Black Sea Region, which has not been studied in terms of maritime security dimensions before, is discussed. It was aimed to determine which dimensions should be emphasized more in the maritime security strategies and policies to be formed in the Black Sea Region. First, a literature search was conducted on maritime security, maritime security dimensions and maritime security for the Black Sea Region. As a result of the research, while not many studies can be found in the field of maritime security for the Black Sea, the main dimensions of the concept of maritime security among the other studies examined; international cooperation, the functionality of maritime law, sufficient navy and coast guard force to monitor sea areas, blue economy and illegal activities. Later, in the research conducted specifically for these main dimensions, sub-dimensions were determined. The sub-dimensions determined for the main dimensions of the maritime security concept, respectively, are for international cooperation; international agreements, violations and disputes; for the functionality of maritime law; the viability of maritime policies, unnecessary administrative and bureaucratic barriers, and judicial standard; for sufficient navy and coast guard forces to monitor maritime areas; geography of sea areas, coastal patrol elements and naval capacity; for the blue economy; fishing, maritime and coastal tourism, maritime transport and maritime and marine resources; for illegal activities; piracy and armed robbery at sea, illegal immigration and illegal maritime trade. The Analytical Hierarchy Process Method, which allows the most reliable and most appropriate estimation among the options, was used in order to rank the importance among the dimensions. AHP; It is a method used to determine the relative importance of a set of activities or criteria. Its difference from other decision analysis methods is that it can shape multi-criteria and gradual, complex and group-participated problems gradually. With this method, qualitative and quantitative factors that are important when making a decision can be considered together. A questionnaire, which was created by the Analytical Hierarchy Process method and allows the pairwise comparison of the main and sub-dimensions of maritime security determined, was applied to 11 maritime security experts in Turkey. In the findings obtained as a result of the analysis of the surveys, the most important main dimension of the maritime security concept was determined as international cooperation, while the second important main dimension was sufficient maritime and coast guard forces to monitor maritime security areas, respectively. Thirdly, the functionality of the law of the sea and the main dimensions of the blue economy were equally preferred. The last important main dimension for the Black Sea was seen as illegal activities. In addition, in the order of importance of the sub-dimensions, the most important sub-dimension was the functionality of maritime law, while the second was the navy capacity, the third was international agreements, and the fourth was piracy and armed robbery at sea. In this context, it has been determined that the most important maritime security dimension in the Black Sea Region is the applicability of maritime policies, with the hierarchical order determined as a result of the evaluation. Almost all of the international trade in the Black Sea Region is carried out in the field of maritime. The fact that maritime policies are suitable for the region, improving the current conditions, defending and protecting the rights of those engaged in commercial activities are the assurance of the trade carried out by sea. In addition, the maritime policies pursued have a remedial and strengthening importance in the neighborly relations in the Black Sea Region, which acts as a border between countries. It is thought that determining the maritime policies to be followed in this region according to the specified dynamics will reduce the difficulties that may arise in the implementation of maritime policies and will significantly eliminate maritime security concerns. The capacity of the navy emerged as the second important dimension. In terms of the task of providing maritime and coastal security, the Navy is directly associated with the concept of maritime security in most sources. Opportunities such as the strategic superiority, natural resources, and importance of the Black Sea Region, where the coasts of six different countries are located, are also divided into six. In cases where this sharing is not accepted from time to time and cannot be resolved by international agreements, the deterrence of the navy, which is actually used to protect rights, also emerges as an important factor in finding the middle ground. As a matter of fact, when we look at the history of the region, it is seen that it has gone through troubled processes, and the conflicts that continue today and are frequently mentioned in the world media. On the other hand, in addition to its deterrent effect, it is seen that the navy is also effective in establishing cooperation, information exchange and therefore peace among countries through joint exercises. The third important dimension has been determined as international agreements. International agreements are used in solving problems between countries, establishing partnerships, etc. It is a common practice in situations where the parties meet in a middle ground that they will agree to together. The Black Sea is a region where agreements are made in terms of being an inland sea where the borders of different countries meet and having various riches. It is of key importance for the countries to agree with the agreements with the neighboring countries for the activities they carry out in the region, to ensure the continuity of the peace environment in the Region. Again, the resolution of the existing conflicts through agreements without resorting to military forces is considered to be a savior for the future relations of the neighboring countries in the region for centuries. As a result, it is thought that the maritime security dynamics specific to the region, which are determined by the independent opinions of the maritime security experts in the region, are important information. In line with this view, a definition of maritime security specific to the Black Sea region will contribute to a clearer understanding of the problems and activities in the region and will cause the policies, strategies and practices to be created for the Black Sea region to be more effective.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    294029

    Havayolları hizmet kalitesinin AHS metoduyla değerlendirilmesi

    Airlines service quality evaluation of AHP method

    ZAFER ŞENTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    İşletmeKaradeniz Teknik Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TALHA USTASÜLEYMAN

  2. Tez No

    389374

    Risk analysis for marine accidents on the İstanbul Strait by utilizing fuzzy-analytic hierarchy process

    Bulanık-analitik hiyerarşi sürecini kullanarak İstanbul Boğazı'nda deniz kazaları risk analizi

    İBRAHİM KILIÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Denizcilikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. CEMİL YURTÖREN

  3. Tez No

    668161

    AHP based evaluation approach for decision-making criteria of electric bus implementations

    Elektrikli otobüs uygulamalarında kullanılacak kriterlerin AHP metodu kullanılarak belirlenmesi

    MAHMUT GAZİ TÜLÜ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    UlaşımBoğaziçi Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ILGIN GÖKAŞAR

  4. Tez No

    293648

    İstanbul Boğazı'nda gemi boyu faktörünün güvenli seyre etkisinin ahp metodu kullanılarak analiz edilmesi

    Analysis of the effects of ship length factor to safe navigation in the Strait of Istanbul by using the ahp method

    TUBA KEÇECİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Deniz Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. CEMİL YURTÖREN

  5. Tez No

    93612

    Askeri helikopter alımı problemine analitik hiyerarşi metodu ile bir yaklaşım

    An Approach to buy an army helicopter by use of analytic hierarchy process (AHP)

    DOĞAN ŞAFAK POLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZÜLAL GÜNGÖR

Geri Dön