Türkiye'de demiryolu piyasasının serbestleşmesi ve kamu maliyesine etkisi
Liberation of the railway market in Turkey and its impact on public finance
- Tez No: 714424
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET GÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekonomik Kalkınma ve Büyüme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
2013 yılında demiryolu sektörüne özel sektörün girmesine yönelik yasal engeller kaldırılmış olmasına karşın sektörde istenilen düzeyde serbestleşme sağlanamamıştır. Rekabetçi yapıdan uzak olan sektörde altyapı işletmecisi olan TCDD ve bağlı ortaklığı olan altyapı kullanıcısı TCDD Taşımacılık arasındaki ilişkiler ticari esaslara dayanmamakta ve bu durum rekabeti bozucu etki yaratarak sektöre yeterince özel sektöre ait demiryolu tren işletmecisi girmesine engel olmaktadır. Öte yandan, TCDD son yıllarda artan hızlı tren yatırımlarının da etkisiyle (2020 yılında 9.6 milyar TL) en fazla yatırım yapan kamu iktisadi teşebbüsüdür. Kuruluşun yatırımlarının ve yatırım harici finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla düzenli olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kaynak transferi yapılmaktadır. 2020 yılında yaklaşık 12,7 milyar TL sermaye aktarımı gerçekleştirilmiştir. Merkezi bütçe imkânlarının sınırlı olması nedeniyle YHT yatırımları gibi yüksek tutarlı altyapı yatırımlarının finansmanı için dış borç dışında yeni finansal araçlar ile finansman maliyeti daha uygun alternatif modellerin uygulamaya konulması ve sektörde serbestleşmenin önünü açacak tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de kamu maliyesi üzerinde büyük bir yük oluşturan demiryolu sektörünün düzenlenmesi ve rekabetçi hale gelmesini sağlayacak şartların ortaya konulmasıdır. TCDD'nin kamu maliyesi üzerinde yarattığı yükün azaltılması için son yıllarda sıkça başvurulan bir yöntem olan halka arz ve kamu özel işbirliği modeli ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda özelleştirme ve kamu özel-işbirliği yöntemi incelenmiş ve uygulanmaları halinde kamu maliyesine olası etkileri değerlendirilmiştir. Kamu özel işbirliği uygulamaları özel sektör katılımını artıracak etkili bir yöntem olmasına karşın, kamunun borç üstlenimleri ve talep garantisi yükümlülüklerinin altına girmesi nedeniyle riskleri de beraberinde getirmektedir. Hat bazında yapılacak değerlendirmelerle yatırım projesinin modele uygunluğunun ve verilecek garantilerin iyi belirlenmesi gerekmektedir. TCDD ve TCDD Taşımacılık'ın ticari esaslara göre faaliyet göstermesine yönelik alınacak tedbirlerin yanı sıra uygun şartlar altında yapılacak halka arz ya da kamu özel işbirliği yöntemi finansman sıkıntısına çözüm olabilecektir.
Özet (Çeviri)
Although the legal obstacles to the private sector's entry into the railway sector were removed in 2013, the desired level of liberalization in the sector could not be achieved. The relations between TCDD, the infrastructure operator in the sector, which is far from competitive, and its subsidiary infrastructure user TCDD Tasimacilik are not based on commercial principles, and this situation creates a distorting effect and prevents enough private sector railway train operators from entering the sector. On the other hand, TCDD is the state-owned enterprise that has made the most investment (9.6 billion TL in 2020) with the effect of increasing high-speed train investments in recent years. In order to meet the investments and non-investment financing needs of the institution, resources are transferred regularly by the Ministry of Treasury and Finance. In 2020, approximately 12.7 billion TL of capital transfer was realized. Due to limited central budget opportunities, new financial instruments other than foreign debt and alternative models with more affordable financing costs should be put into practice for the financing of high-amount infrastructure investments such as YHT investments, and measures should be taken to pave the way for liberalization in the sector. The main purpose of this study is to regulate the railway sector, which creates a great burden on public finances in Turkey, and to reveal the conditions that will enable it to become competitive. Public offering and public-private partnership model, which is a method frequently used in recent years to reduce the burden created by TCDD on public finances, has come to the fore. In this context, privatization and public-private partnership methods were examined and their possible effects on public finances, if implemented, were evaluated. Although public-private partnership practices are an effective method to increase private sector participation, they also bring risks due to the public's debt assumptions and demand guarantee obligations. It is necessary to determine the suitability of the investment project with the model and the guarantees to be given with the evaluations to be made on a line basis. In addition to the measures to be taken for TCDD and TCDD Tasimacik to operate according to commercial principles, the public offering or public-private partnership method to be made under appropriate conditions can be a solution to the financing problem.
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Kalkınma sürecinde Türkiye'de ulaşım: 1980'den günümüze 'demiryolu deneyimi'
Transportation in Turkey in development process: Railway experience from 1980 to present
SUAT AKSOY
- Türkiye'de olası karbon fiyatlandırmasının yenilenebilir enerji yatırımları ve emisyon azaltıcı uygulamalara olan etkisi
The effect of possible carbon pricing on renewable energy investments and emission reduction practices in Türkiye
CAFER ŞUTAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGÜR KAYALICA
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER
- Kuru dökmeyük piyasasının dökmeyük piyasası içindeki yerinin dünya ve Türkiye açısından analizi
Başlık çevirisi yok
Ş.AYFER İCAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Mühendislik Bilimleriİstanbul Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL PEKDEMİR