H̬āliṣ İbrāhim Efendi ve Mecma'u'l-Ems̠āl'i
Khalis Ibrahim Afandi and His Work Majma al Amsal
- Tez No: 715376
- Danışmanlar: PROF. DR. HİCABİ KIRLANGIÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1202
Özet
H̬āliṣ İbrāhīm Efendi'nin 1143/1764 yılında mensur olarak telif ettiği kelime, deyim, mazmun ve kinaye sözlüğü Mecmaʻu'l-Ems̠āl, 10.101 maddeyi kapsaması açısından kayda değer öneme sahip bir sözlüktür. Müellif sözlüğünü derlerken birçok Arapça ve Farsça kaynağı görmüş ve bunlardan iktibaslarda bulunmuştur. Maddeleri tanıklarken onların deyim ya da kinaye olduğuna dair açıklamalarda bulunarak bazen onların Arapça ve Farsça karşılıklarını vermiştir. Bu çalışmada giriş bölümünde“Farsça Sözlük Yazarlığına Genel Bir Bakış”başlığı altında sözlük yazarlığı, en eski sözlükler ve onların yazılış amaçları hakkında bilgiler verilmiştir.“Deyim Sözlükleri”kısmında ise Anadolu, İran ve Arap sahasında yazılan önemli deyim sözlükleri üzerinde durulmuştur. Hemen akabinde müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölüm içinde Mecma'u'l-Ems̠āl'in yapısı, muhtevası ve önemi, daha sonraki bölümde biçim, içerik ve mana gibi değerlendirmeler kapsamında H̬āliṣ İbrāhīm Efendi'nin sözlükçülüğü ve sözlükçülük anlayışı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise çeviri-yazı sistemi uygulanarak ve Arapça-Farsça bölümler Arap harfleriyle dizilerek Mecmaʻu'l-Ems̠āl'in metni sunulmuştur. Bu çalışma Türk dili ve Fars dili ve edebiyatları başta olmak üzere sosyal bilimlerin tüm alanlarında çalışma yapan veya yapacak olan kişilere başvuru kaynağı olarak büyük destek sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Majma al Amsal the words, idiom, mazmun and cynicism dictionary, which Khalis Ebrahim Afandi wrote prophetically in 1143/1764, is a dictionary of considerable importance in terms of covering 10,101 articles. While compiling the author's dictionary, he saw many Arabic and Persian sources and made quotations from them. While witnessing the articles, he sometimes gave their Arabic and Persian equivalents, making statements that they were idioms or trophies. In this study, information about lexicography, the oldest dictionaries and their spelling purposes was given under the title of“An Overview of Persian Dictionary Writing”. In the“Idiom Dictionaries”section, important idiom dictionaries written in Anatolia, Iran and Arabian fields are emphasized. Immediately afterwards, information was given about the life and works of the author. Detailed information about Majma al Amsal is given in this section. Within the scope of these evaluations, we aimed to reveal Khalis Ebrahim Afandi's lexicography and his understanding of lexicography. In the last part, the text was presented by applying the translation-writing system and arranging the Arabic-Persian parts in Arabic letters. This study will provide great support as a reference source to those who work or will work in all fields of social sciences, especially Turkish and Persian language and literatures.
Benzer Tezler
- Tercüme-i Mezâminül-Emsâl (İnceleme-Metin)
Translation Mezâminü-l-Emsâl (Review-Text)
AHMAD AL-FARAJ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR
- Ahmed Hüsâmeddin Dağıstanî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri
Ahmed Hüsâmeddi̇n Dağıstanî's li̇fe, works and sufi̇c vi̇ews
HARUN ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞİMŞEK
- Cenȃbȋ Mustafa Efendi, Dürr-i Meknȗn ve Sırr-ı Masȗn (İnceleme ve çeviri metin vr:1b-107a)
Cenabi Mustafa Efendi, Durr-i Meknun ve Sırr-ı Masun (Analysis and transcription text vr:1b-107a)
HALİL İBRAHİM TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SABRİ KÜÇÜKAŞCI
- 18. yy. şairlerinden Diyarbakırlı Ali Rızâullah Efendi'nin tahmisleri (İnceleme-metin)
The tahmises (Review-text) of Ali Rızâullah Efendi from Diyarbakır one of the 18th century Poets
NESLİHAN DOKUMACI
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAdıyaman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALİL TUĞLUK
- الأربعونات الحديثية في الذكر والدعاء في العهد العثماني:تحفة النبي لإبراهيم فطري أفندي والذكر الجميل لمصطفى داية زادة أنموذجاً (دراسة وتحقيق)
Osmanlı döneminde zikir ve duayla ilgili kırk hadisler: İbrahim Fıtri Efendi'nin Tuhfetü'n-Nebî ve Mustafa Dâyezâde'nin ez-Zikru'l-cemîl'inin tahkik ve tahlili
THAİR ALATALLA
Yüksek Lisans
Arapça
2022
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHREDDİN YILDIZ