Çok kriterli karar verme problemleri için toplulaştırma tekniği önerisi
Proposal of aggregation technique for multiple criteria decision making problems
- Tez No: 718295
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Çok kriterli karar verme teknikleri farklı alanlarda ortaya çıkan problemlerin çözümünde kullanılmaktadır. Karşılaşılan karar problemleri seçim, sıralama ve sınıflama olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. Bu üç farklı yapıdaki problemlerin çözümünde yararlanılabilecek çok sayıda çok kriterli karar verme tekniği bulunmaktadır. Ancak, bu tekniklerle elde edilen sonuçlar birbirinden farklılaşabilmektedir. Bu noktada hangi teknik ile elde edilen sonucun en iyi sonuç olduğu belirsizdir. Bu nedenle problemin yapısına uygun farklı çok kriterli karar verme teknikleri ile çözümler elde edilmesi ve son aşamada bu çözümlerin toplulaştırılmasıyla nihai bir çözüme ulaşılması gittikçe artan bir yaklaşımdır. Farklı çok kriterli karar verme teknikleriyle elde edilen çözümlerin toplulaştırılmasında kullanılan teknikler toplulaştırma teknikleri olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada, sıralamaların toplulaştırılması amacıyla Referans Alternatif Temelli Toplulaştırma Tekniği (RAT) geliştirilmiştir. RAT'ın temel amacı, bir problem için kullanılan farklı çok kriterli karar verme teknik sonuçlarının toplulaştırılmasıdır. RAT; kullanım kolaylığı, ek bir teknik veya puanlamaya ihtiyaç duymaması ve tam sıralama problemini büyük oranda ortadan kaldırması bakımından diğer toplulaştırma tekniklerinden farklılaşmaktadır. Analizler sonucunda RAT'ın, diğer toplulaştırma teknikleri ile %99,93 oranında uyumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. Bununla beraber RAT ile sonuçların ortalama %1,2'sinde tam sıralama elde edilemediği, karşılaştırılan diğer tekniklerde ise bu oranının en az %82 olduğu görülmüştür. RAT 830.000 örnek üzerinden uygulanmış ve sonuçlar Borda, Copeland, Dodgson ve Kemeny toplulaştırma teknikleriyle karşılaştırılmıştır. Bununla beraber daha önce toplulaştırma tekniklerinin kullanıldığı 21 çalışma RAT ile tekrar çözümlenmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. RAT'ın çok kriterli karar verme alanına önemli katkılar sağlayacağı, sosyal tercihler ve grup karar verme gibi alanlarda da başarılı bir şekilde uygulanabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Multi criteria decision making techniques are utilized in solving of problems encountered in different areas. Decision making problems encountered are grouped into three groups: selection, ranking and classification. There are many multi criteria decision making techniques that can be used to solve problems in these three different setup. However, the results obtained with these methods may differ from each other. At this point, it is ambiguous through which method the best result can be achieved. A recent increasingly favored approach is, therefore, to attain solutions via different multi criteria decision making models that are compatible with problems and reaching a final solution by aggregating these solutions in the last phase. Techniques that are used in aggregating solutions obtained through different multi criteria decision making models are called as aggregation techniques. With the purpose of aggregating ranks, this study offers the Reference Alternative Based Aggregation Technique (RAT). The main goal of RAT is to aggregate results of different multi criteria decision making models which are used for a problem. It differs from other aggregation techniques in that it is easy to use, does not require an additional technique or scoring, and largely eliminates the problem of complete ranking. Analysis has shown that RAT gave 99.93% compatible results with other aggregation techniques. It was, however, observed that complete ranking could not be obtained in an average of 1.2% of the results with RAT. On the other hand, it is observed that, compared with RAT, this rate was at least 82% for other techniques. RAT was applied on 830,000 samples and the results were compared with Borda, Copeland, Dodgson and Kemeny aggregation techniques. Furthermore, previous 21 studies that used aggregation techniques were reanalyzed with RAT and the results were compared. In conclusion, this study suggests that RAT will make important contributions to the field of multi criteria decision making and can be successfully applied in areas such as social preferences and group decision making.
Benzer Tezler
- Türkiye ve diğer OECD ülkelerinin makroekonomik göstergeler açısından çok kriterli karar verme yöntemi ile analizi
Analysis of Turkey and other OECD countries in terms ofmacroeconomic indicators with multi-criteria decision making method
AHMET KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA TÜRKOĞLU
- A fuzzy hybrid decision support software development for multi-criteria decision making problems and an application to abrasive water jet
Çok kriterli karar verme problemleri için bir bulanık melez karar destek yazılımı geliştirilmesi ve aşındırıcı su jetine uygulanması
LATİF YANAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiDeniz Harp Okulu KomutanlığıEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN TOZAN
- Interactive approaches based on outranking relations for multicriteria decision making problems with imprecise information
Yetersiz bilgi bulunan çok kriterli karar verme problemleri için üstünlük ilişkilerini temel alan etkileşimli çözüm yöntemleri
GÜL ÖZEROL
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ESRA KARASAKAL
- Multiple criteria decision making using a distance function
Bir uzaklık fonksiyonu kullanarak çok kriterli karar verme
A.TUNCER ÖZCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KÖKSALAN
- Aralık değerli bipolar nötrosofik kümelerde çok kriterli karar verme problemleri için bir outranking yaklaşımı
An outranking approach for multi-criteria decision-making problems with interval-valued bipolar neutrosophic sets
BEKİR ÇINGI